بحران اوکراین و درس‌های تاریخی

ورود ارتش روسیه به عمق خاک اوکراین و بی برنامگی کشورهای عضو ناتو در حمایت از این کشور نشان می دهد که ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه با برخورداری از هوشمندی بالای نظامی و امنیتی همه جوانب و عواقب حمله ارتش روسیه به اوکراین را به دقت مورد توجه قرار داده است.

اوکراین کشوری است که طی یک قرن گذشته شاهد فراز و فرودهای زیادی بوده و در فرازی از تاریخ بخشی از حاکمیت اتحاد جماهیر شوروی سابق قرار داشت. طی ۳ دهه اخیر اوکراین عرصه یکه تازی آمریکا و کشورهای عضو ناتو برای تضعیف جایگاه روسیه قرار گرفته است. ناتو و آمریکا از سالها پیش استراتژی تضعیف نقش و جایگاه دو رقیب نظامی و اقتصادی خود یعنی روسیه و چین را در دستور کار خود قرار دادند تا جایی که در تغییر ساختار حاکمیت این کشور و تلاش برای وارد ساختن اوکراین به پیمان ناتو از هر ترفندی استفاده کردند.

انتخابات مدیریت شده اوکراین در ۲۱ اوریل سال ۲۰۱۹ که به پیروزی ولادیمیر زلنسکی که یک هنر پیشه کمدین بدون تجربه سیاسی منجر شد، چرخش حاکمیت جدید اوکراین به سمت امریکا وغرب را به دنبال داشت.

اوکراین به خط مقدم جبهه آمریکا و اروپا علیه روسیه تبدیل شد تا جایی که ناتو قصد داشت پس از پیوستن اوکراین به این مجموعه از این کشور برای استقرارسامانه های موشکهای هسته ای خود استفاده کند.

طبیعی است رهبران روسیه که تجربه تلخ فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی را پشت سر داشتند نسبت به تحرکات آمریکا ناتو در اوکراین حساسیت به خرج دهند. به گونه ای که روسیه با استقرار در جزیره کریمه قصد داشت تا از پیوستن اوکراین به ناتو جلو گیری کند.

هشدارهای مکرر رهبران کرملین به زلنسکی رئیس جمهوری جوان اوکراین که فریب وعده های دروغین غرب را خورده چندان موثر واقع نشد و سرانجام پوتین ناچار شد گزینه نهایی خود را برای پیشروی در عمق خاک اوکراین اتخاذ کند.

آمریکا و اتحادیه اروپا که تا قبل از حمله روسیه به اوکراین بارها تهدید کرده بودند که در کنار اوکراین قرار خواهند گرفت دوست جوان خود زلنسکی را تنها گذاشتند و به اعمال تحریم هایی علیه روسیه اکتفا کردند.

روسیه نیز در مقابل این تحریم ها گزینه قوی تری دارد و آن قطع صادرات گاز به کشورهای اروپایی است که اگر عملیاتی شود طبیعتا صنایع کشورهای اروپایی که عمدتا به گاز روسیه متکی هستند دچار آشفتگی اقتصادی و صنعتی خواهند شد.

آمریکا و ناتو که به خوبی می دانند که اگر از گزینه نظامی علیه روسیه استفاده کنند جنگ جهانی غیرکلاسیکی جدیدی آغاز خواهد شد و همه آسیب خواهند دید این گزینه را از دستور کار خارج ساختند و گزینه تحریم روسیه را در پیش گرفتند.

این گزینه می تواند در دراز مدت به روسیه آسیب بزند و ممکن است آمریکا و اروپا راهکارهای تنبیهی دیگری از جمله اخراج سفرای روسیه از اتحادیه اروپا را در دستور کار خود قرار دهند.

در چنین صورتی قطب بندی جدیدی در جهان آغاز خواهد شد و این امر می تواند به از سرگیری جنگ سرد بین آمریکا و غرب از یکطرف و روسیه و چین از طرفی دیگر منجر شود.

روسیه نیز در طول روزهای اخیر تجربه جدیدی در تعاملات بین المللی کسب کرد و آن اینکه برخی از کشورها که ظاهرا بطور تاکتیکی با مسکو رابطه دارند ورود ارتش روسیه به اوکراین را محکوم کردند.

رژیم صهیونیستی و لبنان بصورتی شتاب زده روسیه را محکوم کردند و این امر موجب خواهد شد تا پوتین رئیس جمهوری روسیه در تعاملات آینده خود با رژیم اسرائیل و لبنان تغییراتی اساسی ایجاد کند.

تقویت سوریه در مقابل رژیم صهیونیستی و نزدیک شدن به محور مقاومت از جمله حزب الله که بیانیه تند خارجه لبنان علیه مسکو را محکوم کرد بخشی از سیاست های آینده روسیه خواهد بود.

اما سناریوی محتمل در اوکراین است که روسیه دولت ولادیمیر زلنسکی را سرنگون و یک انتخابات مدیریت شده برگزارکند که طی آن شخصیتی نزدیک به روسیه به عنوان رئیس جمهوری آینده اوکراین قدرت را در دست خواهد گرفت.

اما بحران اوکراین درس بزرگی برای هم پیمانان آمریکا تلقی می شود و آن اینکه نباید تحت هیچ شرایطی به وعده های فریبنده این کشور دلخوش کنند زیرا آمریکا و اروپا تنها از هم پیمانان خود برای رسیدن به اهداف تعریف شده خود استفاده می کنند و در مواقع بروز خطر عرصه را ترک می کنند.

۳۱۱۳۱۱