میانگین زلزله‌خیزی شهر تهران ۲ برابر میانگین کل کشور است

هفته پیش رئیس سازمان مدیریت بحران شهر تهران عبارت نامفهوم بالا را در مصاحبه ای بشرح آدرس زیر بیان کرد:

‏https://www.yjc.ir/fa/news/8847096/میانگین-زلزله%E2%80%8C خیزی-تهران-۲-برابر-کل-کشور-است

بطور خلاصه بر اساس سایت های خبری جملات زیر حاصل مصاحبه فوق بود،

درک خطر از سوی مردم به تنهایی کافی نیست، مساله دیگری که مرا رنج می‌دهد عدم سرمایه‌گذاری مردم و مسئولان در مقابله با مخاطرات طبیعی بحران همچون سیل و زلزله است./باشگاه خبرنگاران جوان

این جملات موج سنگینی از نگرانی های شدید را در میان مردم در کشور راه انداخت و در چند روز گذشته شاید بیش از هزاران تماس و پیام در این خصوص از مردم مضطرب شریف کشور دریافت کردم.

این اولین بار نیست که این عزیز از جملات نامانوس و غیر علمی استفاده می نماید، سال پیش ایشان تمام دانایان علم مهندسی زلزله را در صورت بیان حقایق زلزله تهران و میزان تلفات و خسارات تهدید به شکایت قضایی نمود. البته بنده تاب نیاوردم و در پاسخ در همان زمان مقاله زیر را نوشتم:

‏https://www.khabaronline.ir/news/1837335/ تهدید-رسمی-دانایان-علم-زلزله

تقریبا همه با مفهوم کلمه میانگین آشنا هستیم ولی جهت مرور بد نیست به تعریف زیر هم توجه داشته باشیم:

میانگین یا همان Mean عددی است که از مجموع چندین عدد بدست می آید که به آن متوسط یا معدل نیز گفته می شود. فرمول میانگین به عبارتی ساده تر به صورت “تعداد مشاهدات یا اعداد ÷ مجموع مشاهدات یا اعداد = میانگین” می باشد.

البته باید توجه داشت که شرایط باید یکسان باشند تا معدل یا میانگین و در نهایت مقایسه معنی داشته باشد. مثلا در خصوص تعداد زلزله های تهران در مقایسه با پهنه ای دیگر، اول اینکه پهنه ها باید یکسان فرض شوند، نمی شود تهران ١٠٠ km در ١٠٠ km را با روستایی ٢ km در ٢ km یا کل مساحت کشور از نظر تعداد زلزله ها میانگین و مقایسه کرد ! یا در مقایسه کدام بزرگی زلزله ملاک و در محاسبه قرار است در هر دو پهنه لحاظ شود ؟ زلزله های ٣ یا ٤ یا ٦ یا … تعداد کل رخدادها بدون لحاظ نمودن بزرگای انها و سپس مقایسه آنها بی معنی است ؟

لذا در یک جمله، عبارت بیان شده توسط ایشان فاقد معنای علمی و گمراه کننده می باشد و صحیح نمی باشد. اما بنظر من تغییر نگاه ایشان بعد از تهدید سال گذشته و پاسخ حقیر اگر این تحول را در ایشان به عنوان یک مقام مسئول شهری ایجاد کرده باشد بسیار امیدوار کننده است. تصور می کنم علی الرغم مقایسه نادرست ایشان در اصل موضوع زلزله تهران و خطرات بی مانند آن با ایشان موافقم، شرایط زلزله تهران همانطور که سالهاست بیان می کنم بسیار نگران کننده است.

استاد نمونه کشور در مهندسی سازه، زلزله و مدیریت بحران