چرخه‌ی مخرب معدن‌کاری، این‌بار در کوه چرخه
می‌گویم «دروغین» زیرا معدن باید چیزی به ثروت عمومی کشور بیفزاید، اما بردن سنگ و خاک کوهستان یک دارایی بی‌مانند و جبران‌ناشدنی را به فنا می‌دهد و در مقابل فقط درآمدی ناپایدار و اندک برای دولت (و البته درآمدی کم‌وبیش بادآورده و هنگفت برای بهره‌بردار) فراهم می‌سازد.
شهر تاریخی و زیبای نطنز و ده‌ها روستای خوش آب‌وهوای این شهرستان، سرزندگی و جذابیت و تاریخ خود را وامدار کوهستان کرکس هستند که آب را روانه‌ی جویبارها و آبخوان‌های یک دشت کم‌بارش کرده است. اما، چندین سال است که سینه‌های سرسبز و زاینده‌ی کرکس را تیغه‌های بی‌رحم ماشین‌آلات معدنی نشانه گرفته و جانِ گرانقدر این کوهستان را آزرده ساخته‌اند. امروزه در دره‌های مختلف کرکس و در نزدیکی بیشتر روستاهای آن آثار فعالیت ده‌ها معدن، به‌صورت زخم‌های بزرگ و بدخیمِ ناشی از بریدن کوه و ریخت‌وپاش ضایعات سنگ دیده می‌شود. روستاهای پیش از این آرام و سرسبزی مانند اوره، طَرق، کُمجان، و حتی مسیر دسترسی به روستای معروف و گردشگرپسند ابیانه بر اثر برداشت سنگ، سخت آسیب دیده و تا حد زیادی جاذبه‌ی خود را از دست داده‌اند.
گویا همه‌ی این‌ها کم بوده که در یک دهن..
می‌گویم «دروغین» زیرا معدن باید چیزی به ثروت عمومی کشور بیفزاید، اما بردن سنگ و خاک کوهستان یک دارایی بی‌مانند و جبران‌ناشدنی را به فنا می‌دهد و در مقابل فقط درآمدی ناپایدار و اندک برای دولت (و البته درآمدی کم‌وبیش بادآورده و هنگفت برای بهره‌بردار) فراهم می‌سازد.
شهر تاریخی و زیبای نطنز و ده‌ها روستای خوش آب‌وهوای این شهرستان، سرزندگی و جذابیت و تاریخ خود را وامدار کوهستان کرکس هستند که آب را روانه‌ی جویبارها و آبخوان‌های یک دشت کم‌بارش کرده است. اما، چندین سال است که سینه‌های سرسبز و زاینده‌ی کرکس را تیغه‌های بی‌رحم ماشین‌آلات معدنی نشانه گرفته و جانِ گرانقدر این کوهستان را آزرده ساخته‌اند. امروزه در دره‌های مختلف کرکس و در نزدیکی بیشتر روستاهای آن آثار فعالیت ده‌ها معدن، به‌صورت زخم‌های بزرگ و بدخیمِ ناشی از بریدن کوه و ریخت‌وپاش ضایعات سنگ دیده می‌شود. روستاهای پیش از این آرام و سرسبزی مانند اوره، طَرق، کُمجان، و حتی مسیر دسترسی به روستای معروف و گردشگرپسند ابیانه بر اثر برداشت سنگ، سخت آسیب دیده و تا حد زیادی جاذبه‌ی خود را از دست داده‌اند.
گویا همه‌ی این‌ها کم بوده که در یک دهن‌کجی آشکار به خواسته‌های مردمی در زمینه‌ی کاهش معدن‌کاری، به‌تازگی مجوز جدید برای برداشت سنگ از کوه زیبای «چرخه» یا دارهند در شرق نطنز هم صادر شده است. این کوه، به‌خاطر سیمای چشمگیر خود و دربرداشتن مجموعه‌ای غنی از سنگواره‌ها و داشتن لایه‌بندی‌های شاخص مربوط به دوران‌های زمین‌شناسی مختلف، به‌واقع موزه‌ای است میلیون‌ها ساله که در خاطره‌ی جمعی اهالی منطقه جایگاهی برجسته دارد. در روز سیزدهم اسفند، جمعی از اهالی نطنز و روستاهای پای کرکس، همچنین شماری از اعضای شورای شهر نطنز و روستاهای اوره و اریسمان، و امام جمعه‌ی نطنز با تجمع در پای کوه چرخه مخالفت خود را با شروع فعالیت معدن در این کوهستان اعلام کردند.
ضرورت دارد یک تجدیدنظر اساسی در فعالیت‌هایی که عنوان «توسعه و عمران» دارد، به‌ویژه در فعالیت‌های معدنیِ بسیار مخرب (مانند برداشت سنگ و شن و ماسه) صورت گیرد. وگرنه چهره‌ی طبیعی کوه و دشت‌های کشور به‌صورت غم‌انگیزی تخریب و زشت خواهد شد و بخش عظیمی از سرمایه‌های طبیعی‌مان قربانی سودجویی‌های ناپایدار خواهد شد.
* مدیر گروه دیده‌بان کوهستانِ انجمن کوه‌نوردان ایران
بیشتر بخوانید:
معدن‌کاوی، کرکس را به کجا می‌برد؟
کرکس؛ کوه سوخته؟!
کوه کرکس و «شاهکار» منابع طبیعی اصفهان
کرکس و نطنز با معدن‌کاری به راه خوزستان می‌روند!
اینجا میهن است، نه معدن!
۴۷۴۷