چنین تغییر شکلی دنیای کسبوکار و روابط ژئوپلیتیکی را متحول خواهد کرد. هوش مصنوعی به عنوان ابزاری جدید که هنوز بسیاری از وجوه آن ناشناخته است، به هر حوزه‌ای که ورود کند می‌تواند حساسیت‌هایی را برانگیزد و نگرانی‌های را ایجاد کند، اما شاید حساس‌ترین حوزه‌ای که بیم آن می‌رود مضرات هوش مصنوعی در آن بیش از مزایایش باشد، عرصه سیاست است.
بعد از ابلاغ مصوبه «نهایی‌سازی و تصویب سند ملی هوش مصنوعی جمهوری اسلامی ایران» در ۹ دی ماه ۱۴۰۲ توسط دولت سیزدهم، ستاد علم و فناوری دبیرخانه شورا مأموریت داشت این سند را با همکاری وزارت‌خانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی ذی‌نفع و با استفاده از ظرفیت دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها تدوین کند.
۱۲ تیر ۱۴۰۳ محمد مخبر، ماده واحده «تشکیل شورای ملی راهبری و تأسیس سازمان ملی هوش مصنوعی» را برای اجرا ابلاغ کرد. سازمان ملی هوش مصنوعی ایران، سه‌شنبه ۱۹ تیر ۱۴۰۳، با حضور محمد مخبر و دکتر دهقانی فیروزآبادی معاون سابق علمی و فناوری ریاست جمهوری افتتاح شد.
سازمان ملی هوش مصنوعی ایران (AIO) یکی از سازمان‌های تحت نظارت دولت جمهوری اسلامی ایران است و مسئولیت برنامه‌ریزی و هماهنگی موضوعات و مسائل مربوط به هوش مصنوعی در کشور در سطوح مختلف دولتی را به عهده دارد. این سازمان به عنوان نهادی مستقل تحت نظر ریاست جمهوری فعالیت خواهد کرد.
با وجود این گزارش‌ها نشان می‌دهد که دستگاه‌های مختلف در موضوع هوش مصنوعی به صورت جزیره‌ای عمل کرده و این یکپارچه‌سازی و ساماندهی اسناد مختلف در حوزه هوش مصنوعی هنوز اتفاق نیافتاده و این امر نه تنها مانع از پیشرفت در این زمینه می‌شود، بلکه می‌تواند منجر به هدر رفتن منابع و فرصت‌ها نیز شود.
با توجه به اهمیت هوش مصنوعی در دنیای امروز و نقش کلیدی آن در آینده بشریت، تعلل در ساماندهی این حوزه می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری برای کشور به همراه داشته باشد. ضروری است که با اتخاذ رویکردی جامع و منسجم، نسبت به یکپارچه‌سازی امور هوش مصنوعی در کشور اقدام شود.
طبق آخرین نتایج بدست آمده رتبه ایران از نظر مقالات و تولید علم در رتبه پانزدهم است اما در استفاده از هوش مصنوعی در زندگی و فناوری رتبه ۷۷ را دارد که نسبت به دو سال گذشته هیچ تغییری نکرده است.
بررسی جامع وضعیت هوش مصنوعی در کشور، مستلزم ارزیابی ابعاد مختلفی همچون تولید علم، فعالیت دانشگاه‌ها و میزان نفوذ این فناوری در زندگی روزمره است.
ایران در عرصه تولید علم مرتبط با هوش مصنوعی، به‌ویژه در حوزه‌های مهندسی و علوم کامپیوتر، پیشرفت قابل توجهی داشته و به رتبه اول منطقه و پانزدهم جهان دست یافته است. این دستاورد نشان از پتانسیل بالای کشور در این حوزه دارد.
با این حال، نکته قابل تأمل اینجاست که رتبه ایران در کاربرد عملی هوش مصنوعی و ادغام آن در فناوری‌ها و زندگی روزمره، به اندازه تولید علم درخشان نیست. این شکاف میان تولید علم و کاربرد عملی، ضرورت توجه بیشتر به تجاری‌سازی تحقیقات و توسعه زیرساخت‌های لازم برای گسترش کاربردهای هوش مصنوعی را نشان می‌دهد.
برای بهبود وضعیت موجود، پیشنهاد می‌شود بر روی موارد زیر تمرکز شود:
تقویت همکاری‌های دانشگاه‌ها و صنعت: ایجاد ارتباطات مستحکم‌تر میان محققان دانشگاهی و صنایع مختلف، جهت انتقال دانش و تبدیل ایده‌های نوآورانه به محصولات و خدمات کاربردی.
لزوم هم‌افزایی دستگاه‌ها و ارگان‌های کشور در موضوع هوش مصنوعی
حمایت از استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان: فراهم کردن تسهیلات مالی و زیرساخت‌های لازم برای رشد و توسعه شرکت‌های فعال در حوزه هوش مصنوعی.
توسعه نیروی انسانی متخصص: سرمایه‌گذاری در آموزش نیروی انسانی متخصص در زمینه‌های مختلف هوش مصنوعی و ایجاد برنامه‌های کارآموزی و جذب فارغ‌التحصیلان این رشته.
توجه به اخلاق در هوش مصنوعی: تدوین و اجرای قوانین و مقررات مناسب برای توسعه اخلاقی و مسئولانه هوش مصنوعی.
با اتخاذ این راهکارها، می‌توان انتظار داشت که ایران در آینده نزدیک شاهد رشد چشمگیر کاربردهای هوش مصنوعی در صنایع مختلف و بهبود کیفیت زندگی مردم باشد.
