انتخابات ترکیه و چشم‌انداز روابط با امریکا

سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ترکیه همزمان با بیست و هشتمین دوره انتخابات پارلمانی این کشور در حالی ۱۴ ماه مه (۲۴ اردیبهشت) برگزار می‌شود که نشانه‌هایی از بروز اختلاف ترکیه با رهبران آمریکا دیده می‌شود. در این دوره از انتخابات ریاست جمهوری ترکیه، اردوغان نامزد مورد حمایت ائتلاف «جمهور»، قلیچدار اوغلو نامزد مورد حمایت ائتلاف «ملت»، محرم اینجه نامزد معرفی شده از سوی حزب «مملکت» (میهن) و سینان اوغان نامزد مورد حمایت ائتلاف «آتا» در حال رقابت هستند که با کناره‌گیری محرم اینچه از جمع رقیبان، انتخابات با حضور سه نامزد دیگر برگزار خواهد شد. انتخابات ترکیه به‌دلیل شرایط داخلی ترکیه و معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی فقط برای ترک‌ها مهم نیست و بسیاری در خارج از مرزهای این کشور به نتایج آن چشم دوخته‌اند.
چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه که همچنان آمریکا را شریک راهبردی می‌داند اظهار می‌دارد ما یک مکانیزم راهبردی هم برای حل مسائل تشکیل دادیم که در مقایسه با گذشته، یک رابطه باثبات تر محسوب می‌شود. اما مسائل فیمابین حل نشده است. در دوران ترامپ، روابط هر روز پرفراز و نشیب بود. حمایت آمریکا از پ.ک.ک/ ی.پ.گ ادامه دارد. این موضوع بسیار مهم است. آن‌ها با گروه تروریستی تعامل می‌کنند. البته حضور گروه گولن در آمریکا هم مشکل ساز است. برای اف-۳۵ها پول دادیم. اکنون این پول را پس خواهیم گرفت. این اقدام آمریکا برای خروج ما از این سیستم و تسریع تولیدات خودمان به مانند یک نیروی محرکه عمل کرد. اما اعمال تحریم‌های کاتسا اقدام صحیحی نیست. از سوی دیگر روابط تجاری ما به‌سرعت افزایش می‌یابد.»
طبق آخرین آمار موجود، صادرات ترکیه به آمریکا در ۳ ماهه ابتدایی سال جاری میلادی به ۲ میلیارد و ۹۶۵ میلیون و ۸۴ هزار دلار رسید که سهم آمریکا از مجموع صادرات ترکیه در ۳ ماهه ابتدایی سال ۲۰۲۳ به ۵.۴۶ درصد رسیده است.
وزیر خارجه ترکیه در جدیدترین موضع‌گیری خود در زمینه جنگنده‌های اف – ۳۵ اعلام کرد که ترکیه خواهان باز پس گرفتن ۱.۴ میلیارد دلاری است که به آمریکا بابت خرید جنگنده‌های اف – ۳۵ پرداخت کرد. این کشور قصد ندارد منتظر برنامه فروش جنگنده‌های اف – ۳۵ آمریکا بماند که دو سال پیش از آن کنار گذاشته شد. آنکارا اکنون پول می‌خواهد. می‌خواهد پولی که در آنجا صرف شد، برگردانده شود. آنکارا نمی‌خواهد این وضعیت مشابه قضیه سامانه دفاعی پاتریوت شود.
همزمان آژانس همکاری امنیتی – دفاعی آمریکا اعلام کرد وزارت خارجه این کشور با قرارداد تسلیحاتی ۲۵۹ میلیون دلاری با ترکیه موافقت کرد این قرارداد مربوط به نوسازی ناوگان جنگنده‌های اف – ۱۶ این کشور است. این قرارداد به بهینه سازی همکاری ترکیه و ناتو و تضمین ایمنی جنگنده‌های اف – ۱۶ کمک و قدرت ترکیه را برای مقابله با تهدیدات تقویت خواهد کرد. این اقدام آمریکا در حالی است که «باب منندز» رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا در نشستی با حضور «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه آمریکا اعلام داشته است که ترکیه لیاقت برخورداری از جنگنده‌های پیشرفته «اف-۱۶ بلاک» را ندارد.
ترکیه به‌دنبال نوسازی ناوگان موجود خود به‌دنبال خرید ۴۰ فروند جنگنده اف – ۱۶ بلاک و ۸۰ کیت نوسازی در قراردادی که ارزش آن ۲۰ میلیارد دلار است. یونان همسایه و رقیب ترکیه تاکنون واکنشی در این زمینه نشان نداده است.
گام مثبت آژانس همکاری امنیتی – دفاعی آمریکا در حالی است که اظهارات «سلیمان سویلو» وزیر کشور ترکیه و نامزد پارلمانی حزب عدالت و توسعه که از دخالت رئیس جمهور آمریکا در انتخابات ترکیه خبر داد، موجی جدیدی از اختلافات میان ترکیه و امریکا را آشکار کرد. او مدعی است آمریکا در انتخابات ترکیه دخالت می‌کند. همه در این کشور از قبل این را می‌دانند. رئیس جمهور آمریکا (جو بایدن) خود این را اعلام می‌کند. در روزهای اخیر، «بایدن» آدم‌های خود را در ترکیه تقویت کرده است. مداخله رسانه‌های غرب در انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی آتی این کشور، در راستای عملی کردن نقشه آمریکا است.

او اعتقاد دارد آمریکا با هدف اتمام کاری که جولای ۲۰۱۶ شروع کرده، قصد دارد در انتخابات پیش رو، دست به کودتای ریاست جمهوری بزند. واشنگتن در آن سال نتوانست کارش را تمام کرده و اردوغان را کنار بزند. او آمریکا را به دست داشتن در کودتای نظامی سال‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۱ در ترکیه متهم می‌کند. به اعتقاد او، آمریکا نمی‌خواهد «اردوغان» بار دیگر به‌عنوان رئیس جمهور ترکیه برگزیده شود. واشنگتن می‌خواهد قلیچدار اوغلو را جایگزین کند، همان کسی که آمریکایی‌ها می‌خواهند رأی‌های «محرم اینجه» کاندیدای ریاست جمهوری و رهبر حزب «مملکت» را تصاحب کند، کسانی که از برخی راهبردهای ما خوششان نمی‌آید. سازمان تروریستی فِتو (جنبش فتح‌الله گولن)، هنوز فعال است. در مسیر انتخابات ریاست جمهوری هم عملیاتی علیه نامزد حزب عدالت توسعه در جریان است.»
مشخص است که حمله به «محرم اینجه» کاندیدای ریاست جمهوری و رهبر حزب «مملکت» از کجا نشات می‌گیرد. «اینجه» چند روز مانده به انتخابات، از نامزدی انتخابات ریاست جمهوری ترکیه انصراف داد. اقدامی که به اعتقاد تحلیلگران منجر به افرایش شانس پیروزی قلیچدار اوغلو رقیب اصلی اردوغان خواهد شد.
سلیمان سویلو در سخنان جنجالی خود تاکید دارد در روز انتخابات همه مخالفان استقلال، دین، عقیده، پرچم، وحدت ملی، یکپارچگی، نماز و ساختار خانواده ترکیه از جمله مدافعان رهاسازی اوجالان و دمیرتاش از زندان و تمامی کسانی را که در صدد تشکیل دولت ترور هستند، در یک گونی ریخته و به آمریکا می‌فرستیم. آنکارا با مدیریت اردوغان از دیکته غرب رها شده و هیچ نهاد دولتی ترکیه دوستی و وابستگی به غرب ندارد. دولت اردوغان دست غرب را از تمام نهادها و تفاهماتی که در ترکیه نفوذ کرده بود، طی ۲۱ سال گذشته پاک کرده و امروز دیگر آمریکا و اروپا نمی‌توانند آرامش ترکیه را بر هم بزنند. هر چند که دست کثیف آمریکا و اروپا در همه جای دنیا مشاهده می‌شود و آن‌ها آرامش بین‌المللی را بر هم زده‌اند و جغرافیای اطراف ترکیه درگیر حلقه‌های آتش است، دولت ترکیه با سیاست مستقل خود، مصون از بازی آن‌ها مانده است.
آخرین نظرسنجی‌ها به قلیچدار اوغلو برتری جزئی نسبت به اردوغان داده است، اما انتظار نمی‌رود که هیچ یک از نامزدها بیش از ۵۰ درصد آرای لازم برای انتخاب شدن در دور اول را کسب کنند.

۳۱۱۳۱۱