رضا شاه،خودِ خدا (۴)

کریستین دلانو،مورخ فرانسوی در کتاب "ساواک" می نویسد:
«رضا شاه وقتی که می خواست (سلسله) قاجار را از سلطنت برکنار کند،خودش را سدی در مقابل بولشویسم معرفی کرده بود و از زنجیرزنی در میان دسته های عزاداری ایام سوگواری محرم ابایی نداشت.پس از آنکه با حمایت (برخی از) روحانیان به تخت سلطنت نشست ،بدون درنگ قدرتشان را با دین زدایی جبری جامعه محدود کرد.صفحه۵۹۲»
پیترآوری، از برجسته ترین متخصصان تاریخ و ادبیات ایران در جهان و از محققان برجسته کمبریچ،در کتاب "ایران مدرن" می نویسد:
«در هشتم ژانویه همان سال۱۹۳۶م(۱۷ دی ۱۳۱۴) رضا شاه به اتفاق ملکه و دو دختر بزرگش که بی حجاب بودند و لباس اروپایی به تن داشتند؛در یکی از دبیرستان های تهران حضور یافتند.از این زمان به بعد بود که حجاب ممنوع اعلام شد.مغازه ها اجازه خدمات دهی به زنان محجبه را نداشتند و خانم های محجبه اجازه نداشتند در خیابان ها راه بروند یا از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنند.بعضی از خانم های مُسن تا بعد از سال ۱۹۴۱م(۱۳۲۰ شمسی) مصادف با خروج رضاشاه از کشور، دیگر از خانه خارج نشدند.آن ها نمی توانستند با مشقتی که این مقررات جدید بر آن ها تحمیل می کرد،مواجه شوند.پس از سال ۱۹۴۱ تعداد شگفت انگیزی از زنان با اشتیاق دوباره به حجاب رو آوردند و این حجاب به سرعت دوباره به یک منظره معمولی تبدیل شد.صفحه ۲۷۴»
نیکی آرکدی،پرفسور بازنشسته تاریخ در دانشگاه کالیفرنیا و لُس آنجلس و یان ریچارد، از اساتید و محققان برجسته دانشگاه سوربون فرانسه،در کتاب"ایران مدرن:ریشه ها و نتایج انقلاب" می نویسند:
«در سال ۱۹۳۶م(۱۳۱۴ شمسی) به زنان دستور داده شد کشف حجاب کنند و لباس های مُد غربی بپوشند.بعضی از زنان این کار را معادل برهنه بیرون رفتن می دانستند و به دلیل اینکه ژاندارم ها گاهی چادر زنان را در خیابان می کشیدند،از ترک خانه خودداری می کردند.به گفته هوشنگ شهابی بی حجابی اجباری زنان ایرانی در میان تمام سیاست های مدرنیزاسیون رضاشاه،یکی از مهم ترین سیاست هایی بود که باعث شد او در میان عامه مردم ایران محبوبیت نداشته باشد.صفحه ۲۷ ۵»
جان فوران استاد جامعه‌شناسی در دانشگاه سانتاباربارا کالیفرنیا در کتاب "مقاومت شکننده تاریخ تحولات اجتماعی ایران از سال ۱۵۰۰ میلادی تا انقلاب" می‌نویسد:
«شاه در سال ۱۹۳۵م(۱۳۱۴ شمسی) مرتکب جنایت بزرگ تری شد.زمانی که دستور شدت عمل در برابر جمعیت انبوهی را داد که در حرم امام رضا(ع) در مشهد(مسجد گوهرشاد) گرد آمده بودند و به سخنرانی که به قانون لباس اروپایی و کشف حجاب حمله می کرد،گوش می دادند.آن روز بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ نفر کشته و پس از آن افراد دیگر دستگیر،تبعید یا اعدام شدند.صفحه ۲۷۸»
یرواند آبراهامیان مورخ ایرانی،آمریکایی خاورمیانه و استاد برجسته در کالج باروخ و مرکز تحصیلات تکمیلی دانشگاه نیویورک در کتاب "تاریخ ایران مدرن" می نویسد:
«همین طور در سال ۱۹۲۸م(۱۳۰۷ شمسی) مجلس، لباس سنتی اقوام ایرانی را غیرقانونی و همه مردان را به استثنای روحانیانِ ثبت شده،مجبور به پوشیدن لباس غربی و گذاشتن کلاه پهلوی کرد.هشت سال بعد این کلاه جای خود را به کلاه لبه دار اروپایی،کلاه شاپوی بین المللی داد.رضا شاه این کلاه را نه فقط برای زدودن هویت های قومی بلکه برای مقابله با آیین نماز در اسلام که لازمه اش بر خاک نهادن پیشانی است،برگزید.صفحه ۲۶۷»
محمدقلی مجد، مدرس مرکز خاورمیانه دانشگاه پنسیلوانیا، در کتاب «رضاشاه و بریتانیا» می‌نویسد:
«سی.ون اچ.انکرت،کاردار آمریکا گزارش داده است که نزدیک به ۳۰۰۰۰ بنای قدیمی در تهران به دستور شخص رضاشاه تخریب و ساختمان های جدیدی به جای آن ها ساخته شد.تخریب بی دلیل و جنایتکارانه میراث فرهنگی با نام تجدد و ترقی صورت می گرفت.انگرت با اندوه،قلع و قمع بی رحمانه درختان باشکوه و چند صد ساله را به بهانه ساخت بلوارهای عریض به سبک اروپایی گزارش کرده است. صفحه۲۹۰»
یرواند آبراهامیان مورخ ایرانی،آمریکایی خاورمیانه و استاد برجسته در کالج باروخ و مرکز تحصیلات تکمیلی دانشگاه نیویورک در کتاب "تاریخ ایران مدرن" می نویسد:
«او(رضا شاه) ممنوعیت القاب را به عناوین سید،حاجی،مشهدی و کربلایی تعمیم داد؛القاب کسانی که به زیارت مکه،مشهد یا کربلا رفته بودند.او مراسم عزاداری عمومی را به یک روز محدود کرد و مساجد را موظف کرد که برای چنین مناسبتی از صندلی استفاده کنند؛البته این برخلاف سنت نشستن در کف مساجد بود.او برگزاری آیین های خیابانی محرم و عید قربان را ممنوع کرد…او حرم مشهد وهمچنین مسجد اصلی اصفهان را به روی گردشگران خارجی گشود.او حتی به فکر افزایش سن ازدواج،۱۸ سالگی برای مردان و ۱۵ سالگی برای زنان،هم بود.صفحه ۲۸۱»
میرزاده عشقی شاعر و روزنامه‌نگار آزاده و یکی از عناصر فرهنگی زمان رضاشاه، با چاپ کاریکاتوری در روزنامه قرن بیستم، رضاخان و برنامه‌هایش را نکوهش کرد.در نتیجه این اقدام،عُمال رضاخان در روز ۱۲ تیرماه ۱۳۰۳ این شاعر را در خانه‌اش به قتل رساندند. محمدقلی مجد، در کتاب «رضاشاه و بریتانیا» در این باره می‌نویسد:
«آخرین کاریکاتوری که عشقی درست قبل از ترورش منتشر کرد به انگلیسی ها اشاره داشته است.در همین ارتباط روزنامه قانون،ارگان حزب اقلیت در مجلس،در شماره مورخ ۶ ژوئیه خود نوشت:"جهان فراموش نخواهد کرد که عشقی به خاطر کاریکاتور جان بول(شخصیت تیپیک انگلیسی) و حمله اش به سیاست استعماری بریتانیای کبیر به قتل رسید"…البته نمی توان به یقین گفت که آیا این ترور با انگیزه های سیاسی صورت گرفته است یا خیر؛ولی بی سبب هم نیست که بلافاصله پس از قتل او،دوازده مدیر و نویسنده روزنامه های مخالف در مجلس بست نشستند.صفحه ۳۲۳»

ادامه دارد …