یادواره فقیه محقق مرحوم آیةالله العظمی حاج سیّد محمّدمهدی موسوی بجنوردی
آیت الله حاج سید محمدمهدی موسوی بجنوردی ، اصولی و مجتهد از علمای دین و از اساتید برجسته حوزه علمیه نحف أشرف و تهران، از شاگردان برجستۀ آیات عظام سید محسن حکیم، سید محمد شاهرودی، پدرش میرزا حسن بجنوردی و شیخ حسین حلًی بشمار می رفت و از چهارتن از مراجع نجف ، اجازۀ اجتهاد داشت.
ایشان فرزند ارشد آیت الله میرزا حسن بجنوردی و نوادۀ آیت الله العظمی سید ابوالحسن اصفهانی و داماد آیت الله حاج میرزا علی نایینی، فرزند ارشد میرزای نایینی که از اساتید علمی و برجستگان حوزه نجف اشرف بود ، به‌شمار می‌آمد.
سید محمد کاظم بجنوردی ، رئیس دائرة المعارف بزرگ اسلامی و مرحوم آیت الله سید محمد بجنوردی برادران او بشمار می آیند.
این عالم فرزانه سالیانی در نجف اشرف به تدریس سطوح عالی اشتغال داشت که در دوره حکومت پهلوی بعد از یک سفر، از ایران ممنوع الخروج شد و در تهران اقامت گزید و نزدیک به نیم قرن در تهران به تدریس خارج فقه و اصول، تحقیق، تألیف و اقامۀ جماعت پرداخت و شاگردان بسیاری را تربیت نمود. از مرحوم آیت الله بجنوردی آثار ارزشمندی به جای مانده که از جمله می توان به کتاب های ارزشمندی چون «تحریر الأصول»، «ک..
آیت الله حاج سید محمدمهدی موسوی بجنوردی ، اصولی و مجتهد از علمای دین و از اساتید برجسته حوزه علمیه نحف أشرف و تهران، از شاگردان برجستۀ آیات عظام سید محسن حکیم، سید محمد شاهرودی، پدرش میرزا حسن بجنوردی و شیخ حسین حلًی بشمار می رفت و از چهارتن از مراجع نجف ، اجازۀ اجتهاد داشت.
ایشان فرزند ارشد آیت الله میرزا حسن بجنوردی و نوادۀ آیت الله العظمی سید ابوالحسن اصفهانی و داماد آیت الله حاج میرزا علی نایینی، فرزند ارشد میرزای نایینی که از اساتید علمی و برجستگان حوزه نجف اشرف بود ، به‌شمار می‌آمد.
سید محمد کاظم بجنوردی ، رئیس دائرة المعارف بزرگ اسلامی و مرحوم آیت الله سید محمد بجنوردی برادران او بشمار می آیند.
این عالم فرزانه سالیانی در نجف اشرف به تدریس سطوح عالی اشتغال داشت که در دوره حکومت پهلوی بعد از یک سفر، از ایران ممنوع الخروج شد و در تهران اقامت گزید و نزدیک به نیم قرن در تهران به تدریس خارج فقه و اصول، تحقیق، تألیف و اقامۀ جماعت پرداخت و شاگردان بسیاری را تربیت نمود. از مرحوم آیت الله بجنوردی آثار ارزشمندی به جای مانده که از جمله می توان به کتاب های ارزشمندی چون «تحریر الأصول»، «کتاب الطهاره» و «کتاب البیع» اشاره کرد.
معظم له از آغازین روزهای طلبگی به تدریس متون گوناگون پرداخت و جلسات مکاسب، رسائل و کفایۀ ایشان از دروس مطرح در حوزه نجف اشرف بود.
حضرات آیات و حجج اسلام والمسلمین شیخ شمس الدین واعظی، شیخ بشیر حسین نجفی، سید محمدجواد بجنوردی، سید محمد بجنوردی، سید عبدالصاحب حکیم، شیخ عبدالنبی نمازی، سید احمد مددی، سید علی متقی، شیخ محمداسماعیل شوشتری و سید محمد رئیسی گرگانی از جمله شاگردان آن دوران این فقیه عالی قدرند.
آیت الله بجنوردی در سال ۱۳۴۹ به ایران هجرت نمود و قریب نیم قرن منشأ خدمات علمی و مذهبی در پایتخت بود. دروس خارج معظم له از محافل مهم حوزوی بود که جمعی از فضلا در آن حضور پیدا کردند. از آن جمله می توان به حجج اسلام والمسلمین سید مسعود خامنه ای، سید محمدحسن ابوترابی فرد، شیخ محمدرضا فاضل کاشانی، سید حسین سبط الشیخ، دکتر سید محسن میری، دکتر مصطفی بروجردی، دکتر محمدجعفر علمی، دکتر محسن رهامی، دکتر محمود ارفع شیرازی، و آقایان دکتر محمدحسین بیات، دکتر حسین غفاری، دکتر منصور میرسعیدی، مهندس سید مجتبی حسینی، دکتر حسین کچوئیان، دکتر علی رضا هدایی و دکتر محمدکاظم رضازادۀ جودی اشاره نمود که اینک هریک منشأ برکات فراوانی در حوزه و دانشگاه می باشند.
اوایل انقلاب که آیت الله العظمی خمینی از ایشان خواست تا رئیس قوه قضائیه بشود، وی این درخواست را رد کرد و اعلام کرد که قصد ندارد وارد امور سیاسی شود و می‌خواهند مسیر علمی خود را ادامه بدهد و معلم باشد.
توفیق نصیب این حقیر گردیده بود که در سال ۱۳۵۵ شمسی ، مدتی در جلسه درس خصوصی ایشان درباره ولایت امیرالمومنین (ع )و وصایت حضرت پس از رسول خدا ( ص) در منزل ایشان واقع در خیابان گرگان حضور یافته و خوشه هایی هر چند اندک از خوان گسترده علمی این بزرگ ، بهره گرفتم.
بیاد دارم که چندین جلسه درباره ابن عربی . ایشان صحبت نمودند. ابن عربی که طرفداران و ممدوحانش وی را پدر عرفان اسلامی می دانند از آنجا که او محبت فراوانی به ابوبکر و عمر دارد و آن دو را خلیفه ی بر حق رسول خداصلی الله علیه و آله و سلم می داند بیشترین فحّاشی و تهمت را نثار شیعیان ـ که آن دو خلیفه را … می دانند ـ می کند.
بدون شک ابن عربی از متصوّفه ی اهل سنّت می باشد، با مراجعه به آثار وی دلائل گوناگونی مشاهده می شود که وی شخصی سنّی و متعصّب و شیعه ستیز بوده است. در این جا ما یکی از دلائل را که بسیار گویا است می آوریم. ابن عربی در کتاب «فصوص الحکم» فصّ داوودیه می گوید:
((و لهذا مات رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم و ما نصّ بخلافته عنه إلی أحد و لا عیّنه)) یعنی: رسول خدا رحلت کرد و به خلافت احدی تصریح نکرد و برای خود خلیفه تعیین نفرمود.
این بیان ابن عربی مخالف اجماع قطعی شیعه است. هیچ اختلافی بین گروه ها و طوایف مختلف شیعه بر این مطلب نیست که پیامبر بزرگوار اسلام صلی الله علیه و آله و سلم در سال دهم هجری قمری در واقعه ی غدیر خم در حضور نزدیک به یکصد هزار نفر، از طرف خداوند متعال امیرمؤمنان علی علیه السلام را به عنوان امام و خلیفه معیّن نمود. این واقعه را بسیاری از محدّثان و مورّخان اهل سنت نیز ثبت کرده اند….
سرانجام آیة الله سید محمدمهدی بجنوردی در ۱ اردیبهشت ۱۴۰۱ برابر با نوزدهم رمضان کریم در بیمارستانی در تهران درگذشت. پیکر او ابتدا در تهران مسجد الجلیل واقع در خیابان گرگان (نامجو) که بیش از نیم قرن محل اقامهٔ نماز و درس او بود، تشییع و پس از آن به مشهد مقدس منتقل شد و در رواق دارالزهد حرم مطهر رضوی به خاک سپرده شد.
والسلام علیه یوم وُلد ، و یوم مات ، و یوم یبعث حیًا
پزشک، محقق، مترجم، پژوهشگر
۲۱۲