دانشجویی که زندانبان استادش شد

برخلاف تصورم چندان هم سرد و بی روح نبود،اتفاقا همین که روی دستم نشست گرمای غریبی زیر پوستم به جریان افتاد و لحظاتی بعد تمام وجودم را فرا گرفت.همزمان با بسته شدن دستبند بر دستانم ،شور و هیجانی قابل تامل بین همکاران رقم خورد و هریک به دنبال چاره ای و شاید کشف دلیل این اتفاق بودند اما خودم علیرغم همان نگرانی ابتدایی سعی کردم بی تفاوت به آنچه رخ داده ، اتهامات انتسابی را با یادداشت ها و مطالبی که ضمیمه پرونده بود و دلیل انتساب اتهام!تطبیق دهم.

در همان حال و هوا، یکی دو تن از همکارانم که سن وسالی از آنها گذشته و پس از بازنشستگی به فکر وکیل شدن افتاده اند، نزدیکم شدند ، طوری که ماموران مراقب نشنوند کنار گوشم گفتند:هر روز منتظر یادداشت های شما هستیم و به وجودت وقلمی که می زنی، افتخار می کنیم!ذهنم درگیر مرور این عبارت بود که یکی دیگر از همکاران از راه رسید،طوری سراسیمه و با هیجان به من نزدیک شد که برای لحظاتی تصور کردم مرا با شخص دیگری اشتباه گرفته تا اینکه بدون توجه به حضور ماموران و دوربین های مداربسته دادسرا دستی که به دستبند گره خورده بود و حکایت از بازداشت و توقیف داشت، بسان داوران کشتی بالا برد و گفت:این دستبند نشان افتخار است!

یادداشت ها،فعالیت صنفی ورسانه ای، اتهام ،دستبند، بازداشت و افتخار!!گیج شده بودم.

یعنی چه اتفاقی افتاده؟!تا جایی که ذهنم یاری می کرد سطر به سطر تئوری ها و نظریاتی که در باب مجازات و اهداف آن در دوران دانشگاه خوانده بودم و به دانشجویانم آموزش داده بودم ، مرور کردم؛آثار ترهیبی و ترذیلی مجازات ها،قبح انتساب اتهام،نظریه برچسب زنی و…*در هیچ یک ذره ای به افتخار و سربلندی متهم اشاره نکرده بلکه همواره به القاء حس پشیمانی و ندامت نزد متهم اشاره داشت و ایجاد ترس و عبرت برای دیگران به منزله ی یکی از اهداف اصلی واکنش های اجتماعی،اما در بازخورد و نگاه همکاران و مردم هیچ نشانی از تحقق این اهداف در برخوردی که با من شده بود نمی دیدم!

دقایقی بعد عازم بازداشتگاه شدیم،آن روز، روز تجربه های تازه بود!پنج متهم به هم متصل سوار بر خودرویی تنگ و تاریک،بدون داشتن روزنه ای به بیرون ،اتاقک ساخت وطن متصل به خودرو نیسان طوری بر کف خیابان بی محابا ورها جولان می داد که با هرحرکتش فرق سر مان به سقف آهنی اصابت می کرد و دردی شیرین به جانمان می نشست،شیرین ازاین حیث که همین اصابت سر به سقف بهانه ای می شد برای گلایه و گفتگو در آن فضای تاریک و ساکت ، به جز دو سه نوبت اول که از دردِ ملاج گلایه ای کردیم، خیلی زود به آن شرایط عادت کردیم،این شد که خطاب به دوستان همراه گفتم:چه موجود غریبی است این آدمی،خیلی زود به شرایط خو می گیرد وعادت می کند،این عبارت را تعمدا گفتم تا ذهن و فکر همبندان را آماده ی پذیرش شرایطی کنم که در انتظارمان بود .

هوا تاریک شده بود که به بازداشتگاه رسیدیم و اجازه دادن تا در لیست بازداشتی ها ثبت نام شویم.مامور ثبت نام همانطور که مشغول نوشتن بود نام و مشخصاتم را پرسید…

لحظه ای بعد حادثه ای ماندگار رقم خورد!دانشجوی دیروز و زندانبان امروز با معلمش روبه رو شده بود…

استاد! خودتون هستید؟!در نگاهش شوق دیدار استاد برای لحظاتی رقم خورد و بلافاصله اندوه دیدن معلمش در بند، جایگزین شوق دیدار معلم شد،میان زمین و آسمان مانده بود نه اجازه ی به آغوش کشیدن استاد را داشت ونه هیچ واکنش دیگری، جز همان چند کلمه احوالپرسی! او مامور بود و معذور و اما من معلم بودم ومکلف به تعلیم ، لذا بسان همیشه که سعی داشته ام دغدغه ی همدرسانم را درک کنم با لبخندی گوشه ی لب گفتم:خوبی روزگار به آن است که می گذرد!من به کاری که میکنم ایمان دارم و تو هم سعی کن با ایمان به تکلیفی که داری عمل کنی و البته حتما می دانی هیچ تکلیفی مهم تر از خدمت به مردم و میهن نیست در هر لباس و مقامی که هستی باش فقط حواست به مردم وحقوق مردم باشد و اینگونه، تاریخ شاهد حکایتی دیگر از زندانی و زندانبان شد،دانشجویی که زندانبان استادش بود و این اتفاق، آغاز رقم خوردن شکل دیگری از خاطرات وکیل شد.

*ایجاد حس ترس و ارعاب،پشیمانی،خفت وخواری نزد متهم با هدف پیشگیری از تکرار جرم

وکیل دادگستری-شیراز

۶۵۶۵