سردرد میگرنی چیست؟ علایم تشخیص میگرن کدام است؟

زمان مطالعه: ۵ دقیقه

سردرد میگرنی سومین بیماری شایع جهان است. هنوز درک کاملی از علت، علائم و درمان آن وجود دارد و بسیاری اوقات تشخیص نوع سردرد اشتباه است. تشخیص سردرد میگرنی از سردرد معمولی برای پیشگیری و درمان بسیار مهم است و میتواند از تشدید علائم جلوگیری کند.

سردرد یک درد همراه با فشار در سر است که ممکن است خفیف یا شدید باشد و معمولا دو طرف سر را درگیر می‌کند و گاهی در منطقه خاصی مانند پیشانی، شقیقه ها و پشت گردن بیشتر بروز می کند و می‌تواند از ۳۰ دقیقه تا یک هفته طول بکشد. درصورتی که میگرن یک بیماری عصبی است که همراه با درد شدید یکطرفه و مانند تپش در سر رخ می‌دهد و سردرد تنها یکی از علائم آن است و بین چند ساعت تا چند روز طول می‌کشد و همراه با حالت تهوع، استفراغ، حساسیت به نور و صدا، سرگیجه، اختلال بینایی، بی حسی صورت و دست و پا باشد.

برای تشخیص میگرن از سردرد باید علائم و انواع آن را با دقت بررسی کرد. سردرد انواع مختلفی دارد. شایع ترین نوع آن سردرد تنشی است که با استرس و کشیدگی عضلات تحریک می شود و شامل:

سردرد میگرنی خوشه ای:

که شدیدا دردناک هستند و یکطرف سر ایجاد می شوند و اغلب با میگرن اشتباه گرفته می شوند اما هویت تشخیص آن کوتاه مدت بودن و دوره ای بودن این نوع سردرد است. گاهی حملات پشت هم و گاهی کاملا بدون عارضه است.

سردرد های سینوسی:

همراه با علائم عفونت سینوس، گرفتگی بینی ، سرفه و درد صورت بروز می کند. سینوزیت در واقع التهاب سینوسهای استخوانی اطراف مغز و بینی است. بعضی علائم سردردهای ناشی از سینوزیت و میگرن مشابه هستند. مثلا میگرن و سینوزیت هر دو با قرار گرفتن سر و پیشانی در معرض باد سرد ایجاد و یا بدتر می شوند و یا اینکه هر دو با احساس فشار در ناحیه پیشانی و پشت چشم‌ها همراه هستند. اما سینوزیت مزمن ایجاد سردرد نمی کند مگر اینکه در مرحله حاد و با تب و ترشحات چرکی و علائم عفونت دستگاه تنفسی فوقانی حاد همراه باشد.

اما سردرد میگرنی هم می تواند همراه با آب ریزش بینی و چشم‌ها باشد، این ترشحات شفاف و رقیق هستند و علائم عفونی و چرکی مثل ترشحات بینی ناشی از سینوزیت را ندارند. تب هم در حملات میگرن وجود ندارد. همچنین حساسیت به نور (فتوفوبی) و حساسیت به صدا (فنوفوبی) و تهوع، هر چند که صد در صد اختصاصی نیستند ولی بیشتر به نفع میگرن هستند تا سینوزیت.

سردرد میگرنی معمولا ناتوان کننده است و شخص را از فعالیتهای روزانه باز می دارد در حالیکه سردردهای سینوزیت معمولا خفیف تر هستند و تداخلی با فعالیتهای روزانه فرد ایجاد نمی کند مگر اینکه بسیار شدید شده و بیمار را بد حال کند.

سردرد کیاری:

نقص مادرزادی است که معمولا جمجه به قسمتهایی از مغز فشار وارد کرده و باعث درد در پشت سر می شود و اکثرا با سردرد های حاصل از فشار خون بالا اشتباه گرفته می شوند.

سردرد میگرنی صاعقه ای:

بسیار شدید هستند و به یکباره در کمتر از ۶۰ ثانیه ایجاد می شوند و می تواند بدلیل خونریزی در زیر عنکبوتیه مغز باشد و نیاز به درمان فوری و اورژانسی دارد و در اثر سکته مغزی یا آسیب دیدگی و ضرب خوردگی ایجاد شده باشد و درصورت عدم درمان باعث مرگ شود.

حال که با انواع سردرد آشنا شدیم بهتر می توانیم میگرن را توضیح دهیم و با تفکیک علائم به تشخیص میگرن کمک کنیم.

میگرن سردرد های اولیه است که موجب سردردهای شدید بهمراه علائم دیگر می شود و بطور مکرر رخ می دهد که به آن اپیزود یا حمله گفته می شود. میگرن که همراه با درد تپنده است می تواند در هر دو طرف سر هم احساس درد ایجاد کند و این یعنی درد یکطرفه سر تنها راه تشخیص میگرن نیست.

میگرن در چهار مرحله رخ می دهد اما برخی افراد تمام مراحل را تجربه نمی کنند.

1. فاز اول

پیش درد یا پیش آگهی دهنده که چند ساعت یا چند روز قبل از بروز سردرد میگرنی دیده می شود و شامل:

• تغییرات خلقی غیرقابل توضیح
• هوس‌های غذایی
• خشکی گردن
• خمیازه کشیدن مکرر
• یبوست یا اسهال
• حساسیت به نور، صدا یا بو

1. فاز دوم

هاله: که با اختلالات حسی همراه است. می‌تواند قبل یا همراه درد میگرنی ایجاد شود و روی بینایی، گفتار و لمس اثر بگذارد و شامل:

• حالت چراغ چشمک زن در یک یا هردو چشم
• خطوط زیگزاگ در بینایی
• تاری دید
• نقاط کور که با گذشت زمان گسترش می‌یابند
• بی حسی یا گزگز که معمولا از بازو شروع می شوند و به سمت صورت ادامه دارد
• گفتار مبهم یا غیر واضح
• اختلال در درک گفته دیگران و مشکل در تمرکز و تفکر
• اختلال در نوشتن کلمات یا جملات

1. فاز سوم

سردرد: سردرد میگرنی از خفیف تا شدید می تواند بروز کند. فعالیت بدنی، نور، صدا، بو علائم را بدتر می کند.

1. فاز چهارم

پس اثر: که بعد از برطرف شدن سردرد دیده می شود. معمولا فرد دچار حس خستگی، گیجی و حس ناخوشایند است که بین چند ساعت تا چند روز طول می کشد.

تشخیص میگرن:

تشخیص میگرن توسط متخصص مغز و اعصاب و با سوالاتی که از بیمار در مورد نوع، کیفیت و شدت، فرکانس و مدت زمان سردرد و همچنین علائم همراه یا تشدید کننده سردرد پرسیده می‌شود آغاز می‌گردد. و معاینه نورولوژیک و اقدامات پاراکلینیک مثل تصویر برداری مغز (MRI)، سونوگرافی داپلر عروق مغز (TCD) و یا نوار مغز (EEG) پس از گرفتن شرح حال دقیق و تعیین نوع سردرد انجام می‌گیرد.

معمولا برای تشخیص میگرن یک پلتفرم پرسشی وجود دارد که تشخیص را راحت تر می‌کند.

مانند نمونه زیر که در کنار معاینات بالینی بسیار کمک کننده می باشد:

حداقل پنج حمله سردرد که ۴ تا ۷۲ ساعت (بدون درمان یا در صورت پاسخ ندادن به درمان) طول بکشد و حداقل ۲ مورد از ۴ مورد زیر را داشته باشد:

۱- سردرد یکطرفه

۲- سردرد ضرباندار

۳- سردرد متوسط یا شدید (که احتمالا شخص را از فعالیتهای روزانه باز می دارد)

۴- با فعالیتهای روزانه و بالا رفتن از پله ها شدیدتر میشود.

1. B.در حین حمله سردرد حداقل یکی از ۲ مورد زیر اتفاق بیفتد:

۱- فتوفوبی (حساسیت به نور) یا فنوفوبی (حساست به صدا)

۲- تهوع و یا استفراغ

علت میگرن:

هنوز علت میگرن نامشخص است اما برخی عوامل باعث تحریک و بروز میگرن می شوند که می تواند شامل موارد زیر باشد:

• تغییرات هورمونی:

تغییر و نوسان هورمونها مانند تیروئید و بخصوص هورمونهای جنسی به نظر می رسد در شروع حملات میگرنی موثر است. بخصوص نوسانات هورمون جنسی زنانه یعنی استروژن و پروژسترون در دوره قاعدگی، بارداری و یائسگی عامل پرتکراری در بروز میگرن هستند. این علتی است که میگرن در زنان از مردان بیشتر است.

• استرس:

یکی از مهمترین علت‌های حمله میگرنی استرس است. به دلیل فشار روانی ایجاد شده و ترشح بیش از حد هورمون کورتیزول ایجاد می شود.

• داروهای تاثیر گذار بر سردرد میگرنی

برخی داروها مانند داروهای ضد بارداری و هورمونی، داروهای ضد افسردگی، ضد صرع، داروهای ضد فشار خون و گشاد کننده عروق باعث شروع حملات میگرنی می شوند.

در ادامه به چند نمونه قطره و قرص مناسب برای درمان سردردهای میگرنی اشاره خواهیم کرد (با کلیک روی عنوان هر محصول، میتوانید توضیحات و قیمت آن را مشاهده کنید):

1. قطره آنتی میگرن گل دارو ۳۰ میلی لیتر
2. قرص میگراگل گل دارو ۳۰ عدد
3. قطره هایپیران پورسینا ۳۰ میلی لیتر
   

   نوشیدنی ها و غذاها:

برخی نوشیدنی های حاوی الکل و کافئین مانند شراب و قهوه یا خوراکی هایی که ماندگاری بالا دارند. مانند پنیرکهنه، غذاهای فراوری شده و کنسروی، برخی مرکبات باعث تحریک شروع میگرن می شوند.

• محرک های حسی:

قرار گرفتن در محیطی که بوی غلیظ ، نور زیاد و یا صدای بلند و حتی یکباره مانند بوق ماشین وجود داشته باشد، می تواند محرک شروع میگرن باشد.

• عوامل جسمی و سردرد میگرنی:

انجام ورزش های شدید، بازی های هیجانی، سرعت بالا دویدن و حتی رانندگی، خواب ناکافی یا بیش از حد می توانند باعث بروز سردرد میگرنی شوند.

سخن پایانی :

بروز سردرد میگرنی، یکی از دردهای بسیار آزار دهنده است که درمان و پیشگیری آن بسته به تشخیص میگرن دارد. با وجود اطلاعات داده شده برای تفکیک بهتر میگرن از سردردهای معمول، برای تشخیص بهتر و درمان بهتر باید از پزشک متخصص مغز و اعصاب مشاوره گرفت و تحت تاثیر گفته افراد عادی، دست به اقدام درمانی نزد.

زهرا قلعه گیر- مشاور تغذیه

نوشته سردرد میگرنی چیست؟ علایم تشخیص میگرن کدام است؟ اولین بار در مجله ی دارویی. پدیدار شد.