برداشتی از نگاه شهید سلیمانی به حجاب

سردار سلیمانی در توییتر به مناسبت روز عفاف و حجاب نوشته بود:« من اصلا قبول ندارم در بین بچه حزب اللهی ها بگیم این آدم با آو شکل و قیافست… ! همان دختر کم حجاب، دختر منه، دختر ما و شماست؛ نه دختر خاص من و شما اما جامعه ماست».

بد سلیقگی است اگر نگاه شهید سلیمانی را به نگاه سلیقه ای تقلیل بدهیم. کادرهایی همچون او، بیان نظراتشان برای بن بست شکنی در نظام سیاسی بسیار قابل اهمیت است. آیا نگاه او در تمایز میان فقه سیاسی سنتی، با اسلام سیاسی دارای اهمیت نیست؟ به نظر می رسد در مهمترین تمایز میان این دو نگاه باید به میزان درگیری هر یک دو نظریه به اقتضائات روز برای ارائه راه حل توجه کرد. از منظر درگیری و چالش با اقتضائات روز و در نظر گرفته زمان و مکان، به طور امر رایج به نظر می رسد تمایز بین این دو دیدگاه به آغاز انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ بر می گردد؛ زمانی که رهبرفقید انقلاب اسلامی، مشارکت زنان را برای هویت یابی آنان، از منظر فردی، از حوزه خانواده جدا می سازد، و موضوع مشارکت زنان در امر سیاسی و تظاهرات را مشروط و منوط به اذن موافقت همسر (در چارچوب خانواده) نمی کند. سابقه چنین حرکتی در تاریخ سیاسی و مذهبی مسلمانان شیعه بسیار برجسته است. این نگاه به روایت انقلابیون به قیام کربلا بسیار نزدیک است که حضرت زینب برای پیوستن به نهضت بردارش امام حسین (ع) ترک خانه و خانواده می کند تا فعالانه در آن شرکت کند. مابقی ماجرا را همگان می دانند.

اسلام سیاسی در این مرحله در برابر امر مستحدثه قرار می گیرد؛ برگرداندن امر خصوصی به زنان که از جمله برای شرکت در انقلاب می توانند تصمیم شخصی بگیرند، یا از مشارکت از ۵۰ درصد جمعیت انقلابیون یعنی زنان صرف نظر کرده، و با نفی اختیار آن در حوزه خصوصی، و ارائه تفسیر مسلط یعنی قرار داشتن زنان در حوزه امر عمومی، از مشارکت آنان در انقلاب اسلامی سال ۵۷ کاسته شود.

نگاه عرفانی رهبر فقید انقلاب اسلامی ایران، آراء اسلام سیاسی یعنی تقویت مشارکت زنان مبتنی بر اختیار و امر خصوصی به مثابه امر سیاسی را تقویت کرد نسبت به فقه و حتی فقه سیاسی که مشارکت زنان را در چارچوب خانواده معنا می ساخت. و از نظر ایشان زنان جلوتر از مردان در انقلاب اسلامی سال ۵۷ شرکت کردند.

نگاه عرفانی سردار سلیمانی نیز در این باره قابل توجه است. او در نوک پیکان مبارزه با آمریکا، و انسجام بخشی به صف مبارزات، با زنان و مردان مسلمانی سروکار دارد که ضمن اعتقاد به خدا، آخرت، و عمل صالح در حوزه سیاسی (به مثابه اشتراک در امر مبارزه) باید به مشارکت و جذب حداکثری در این باره اقدام کند. او در عرصه عمل بی تردید در کمپ های لبنان و حتی اراضی اشغالی با مبارزان به ویژه زنان و دخترانی مواجه است که بدون حجاب مصطلح در ایران با قدرت تمام در برابر اسراییل برای صیانت از حق تاریخی خود ایستاده اند.

تفسیرلکانی از چنین نگاهی، توجه به دلالت ها، نشانه ها، عمل دیگری ظاهری را به متحد واقعی در مرحله عمل رهنمون می کند. مرحله ای که اگر می خواست با تاکید بر ظواهر همراه باشد، به فروپاشی امر مبارزه منجر می شد. در این نگاه اسلام سیاسی با جذب حداکثری پایگاه های سیاسی خودش را در منطقه تقویت می کند. و در صورتی که در حوزه مناسک و افکار و خیال برخاسته از آن قرار می گرفت، دستیابی به امر نمادین و واقعی، منتفی و حوزه منطقه ای بیش از گذشته ضعیف می شد.

به عبارت دیگر سردار سلیمانی با تقویت امر خصوصی در حوزه زنان، جذب حداکثری و ائتلاف مردان و زنان علیه غرب را به صورت جدی دنبال کرد و در این زمینه موفق بود. استمرار و ادامه حوزه سیاست خارجی به داخل، به طور طبیعی او را به این ارزیابی رساند که «من اصلا قبول ندارم در بین بچه حزب اللهی ها بگیم این آدم با آو شکل و قیافست… ! همان دختر کم حجاب، دختر منه، دختر ما و شماست؛ نه دختر خاص من و شما اما جامعه ماست.»

حق داشتن «امرخصوصی» توسط زنان، از منظری تقویت اسلام سیاسی و تعالی و تکامل آن است. ادامه چنین دیدگاهی ضمن خروج از دوگانه سازی و دوقطبی سازی کاذب با حجاب و شل حجاب، به معنای واقعی ورود به عرصه راهگشایی در عمل و جذب مشارکت حداکثری شامل زنان و دختران نیز هست. این حوزه تقویت نمی شود مگر آن که ادبیات زبانی، نهادها، هنر، و به طور کلی دنیای خصوصی و فرافکنی شده زنان به حوزه اجتماعی درک شده، خود را به عنوان یک پیشنیازبه شیوه های تفکر، و به دست آوردن ابزارهای فنی مطالعات در این بخش تحمیل کند. این موضوع به معنای به رسمیت شناختن امر خصوصی نزد زنان و دختران، و مشروعیت یابی بر اساس آراء زنان و مردان با تکیه بر نیازهای برجسته شده امر خصوصی در این دو حوزه است.