هنوز در همان نقطه آغازین هستیم!
ما انسانهای عصر حاضر دوست داریم بگوییم ما خیلی انسانهای بهتری از انسانها و تمدن های قبلی خودمان هستیم. حال آنکه اگر دقت کنیم خواهیم دید که خیلی هم بجز ظاهر خورد و خوراک، لباس پوشیدن، حمل و نقل و امثالهم تغیری در بافت فکری و باوری ما رخ نداده است. بله در ابتدا شاید همین کارهایی که امروز به طرق دیگر انجام می دهیم با روشها و ابزارهای ابتدایی تر انجام می دادیم ولی آیا تفکرات ما هم تغیری اساسی داشته اند ! باید بگویم نه چندان، در حل معادلات ریاضی و عددی بعضی از جملات که خیلی کوچکند در مقایسه با بقیه را حذف و آنها را قابل اغماض می نامیم (negligible). حال باید بگویم نگاهی به تغییرات ذهنی و نگرش های انسانی همان در حد قابل اغماض باید لحاظ شوند و بنظرم باید نگران آنچه که باید رخ می داد و نداد و همینطور در پی علل آن باشیم ! اما چرا ؟
از منظر ادیان، در متون مذهبی داریم که ١٢٤/٠٠٠ پیامبر برای اصلاح بشر از طرف خداوند حکیم بر انسانها وارد شده است. این تعداد پیام آور خود دلیل محکمی بر عدم انعطاف پذیری انسانها در فرآیند تغیر را به خوبی نشان می دهد. مسلما این تعداد رسول و نبی برای تغیرات ظاهری در نوع زی..
ما انسانهای عصر حاضر دوست داریم بگوییم ما خیلی انسانهای بهتری از انسانها و تمدن های قبلی خودمان هستیم. حال آنکه اگر دقت کنیم خواهیم دید که خیلی هم بجز ظاهر خورد و خوراک، لباس پوشیدن، حمل و نقل و امثالهم تغیری در بافت فکری و باوری ما رخ نداده است. بله در ابتدا شاید همین کارهایی که امروز به طرق دیگر انجام می دهیم با روشها و ابزارهای ابتدایی تر انجام می دادیم ولی آیا تفکرات ما هم تغیری اساسی داشته اند ! باید بگویم نه چندان، در حل معادلات ریاضی و عددی بعضی از جملات که خیلی کوچکند در مقایسه با بقیه را حذف و آنها را قابل اغماض می نامیم (negligible). حال باید بگویم نگاهی به تغییرات ذهنی و نگرش های انسانی همان در حد قابل اغماض باید لحاظ شوند و بنظرم باید نگران آنچه که باید رخ می داد و نداد و همینطور در پی علل آن باشیم ! اما چرا ؟
از منظر ادیان، در متون مذهبی داریم که ١٢٤/٠٠٠ پیامبر برای اصلاح بشر از طرف خداوند حکیم بر انسانها وارد شده است. این تعداد پیام آور خود دلیل محکمی بر عدم انعطاف پذیری انسانها در فرآیند تغیر را به خوبی نشان می دهد. مسلما این تعداد رسول و نبی برای تغیرات ظاهری در نوع زیست مردم نبوده‌اند یا اگر بوده‌اند بسیار حداقل و اصل موضوع در ارتقا و تعالی در مراتب بالاتر انسانی مثل نفس و فؤاد و … بوده است که حتی با آخرین فرستاده خداوند جل شانه هنوز عمده باورها همان باورهای قبل بشمار می آیند. حقیقتا چه تفاوت عمده‌ای برای مثال بین مردم قبل اسلام و بعد اسلام در سطح کلی و عمومی در جوامع (انفرادی مورد بحث نیست) اتفاق افتاده است ؟ یا بعد از ظهور مسیح ع یا موسی ع ؟ قتل و کشتار، حرص و طمع، ثروت و مال دوستی، شهوت و خونریزی و الی آخر، آیا پایان یافته یا حتی تا حدودی کمتر شده است ؟ اگر در زمان حضرت آدم ع و خانواده ایشان قابیل یکی از ۴ نفر موجود در گیتی، هابیل را کشت، پس همان ابتدای خلقت بشریت، یک چهارم مخلوق و جامعه فاسد و گناهکار بود ؟ حال امروز هم دنیا شاید بیشتر یا کمتر همان شرایط را دارا باشد ؟ آیا ندارد ! چه تفاوت عمده‌ای در نگرش قابیل ها و هابیل ها در طول خلقت تا امروز در تک تک امور زندگی ما شکل گرفته است که امروزه ما باید شاهد آن باشیم ؟ عرض کردم تک تک امور؛ انسان، طبیعت، ثروت، محیط زیست، قانون، عبادت، جامعه، احترام، نباهت، نزاهت، …
پاسخ نگارنده همان قابل اغماض است.
و اما از منظر فلسفه و فلاسفه، اگر قابل باشند، باز باید عرض کنم اگر پیامبران ۱۲۴/۰۰۰ بوده‌اند، تعداد فلاسفه مسلما از ابتدا تا کنون اگر چندین برابر پیام آوران الهی نبوده است بدون شک کمتر نبوده است. در همین راستا باید باز دید اثر این تعداد زبدگان علمی تاریخ بشریت چه بوده است و چه نقش مهمی نه فقط در تفکرات و توهمات بلکه در حیطه عملی و اجرایی جوامع داخل نموده‌اند. اشتباه نکنم باز باید عرض کنم در کل و کلان، همان قابل اغماض.
در هر حال زبان الکن نگارنده یا زبان محافظه کار نگارنده می خواهد بگوید، علی رغم تمام گفته ها و تلاش های باهوده یا بیهوده به مفسران و صدر نشینان و صاحبان قدرت از مذهبی، علمی، سیاسی و اقتصادی و دیگر امور، متاسفانه باید عرض کنم تا شروع اولین تکان عقربه انسانیت جمعی و قابل قبول کلی و جهان شمول و نه فردی بر خلاف باورهای کنونی، طریق طی شده « انسان را در همان نقطه آغازین فریز کرده است » از توهم باید دست برداشت و روشها را در جهان هستی می بایستی اصلاح نمود، با این همه کمک و این مقدار زمان، عملکردتان نمره قبولی نمی گیرد، در حقیقت اگر هم قابل ارزیابی باشد همان قابل اغماض است ! اگر هم معتقدیم که کار محوله به درستی انجام شده است پس دیگر انتظاری نباید داشت همین است که هست ! ولیکن مسلما قبول داریم که با اتفاقات کنونی فاجعه آمیز در دنیا نه تنها از انسانیت دور شده‌ایم بلکه به ادنای حیوانیت در حال نزول هستیم. کجاست آن مفاهیم عالیه پیامبران و یا حتی اندیشمندان غیر مذهبی !
جای تاسف است در مقابل خلقت زیبا و متعالی از خالقی که خود را در کتاب محکم خود زیبا معرفی کرده است و "بودن" در مقابل "نبودن و عدم" را به ذاتی که در ابتدا نبود هدیه داده و روح در آن دمیده است، ما هنوز پس از گذشت قرنها از ابتدا تا به امروز نتوانسته باشیم وارد ابتدایی ترین شاخه های انسان (بهتر بگویم، آدم) بودن شویم، هیهات!
* استاد نمونه کشور، در مهندسی سازه، زلزله و مدیریت بحران، بنیانگذار مقاوم سازی و مدیریت بحران در ایران و موسس انجمن زبدگان شهر در کشور
۶۵۶۵