بررسی علمی رگ های واریسی و راه درمان آنها

رگ های واریسی، وریدهای متورمی هستند که زیر پوست پاها ظاهر می شوند. وقتی دیواره‌های سیاهرگ شما ضعیف هستند و دریچه‌ها درست کار نمی‌کنند، خون در رگ برگشت می‌کند. این باعث برآمدگی های آبی و بنفش می شود. درمان‌ها می‌توانند مؤثر باشند، اما رگ‌های واریسی می‌توانند بازگردند. در این مقاله به علائم و علل ایجاد واریس و راه های درمان آن می پردازیم.

واریس چیست؟

رگ های واریسی، رگ های خونی متورم شده ای هستند که درست زیر سطح پوست برآمده می شوند. این برآمدگی های آبی یا بنفش معمولاً در پاها و مچ پا ظاهر می شوند. آنها می توانند دردناک یا خارش دار باشند. رگ‌های عنکبوتی که احتمال دارد رگ‌های واریسی را احاطه کنند، خطوط قرمز یا بنفش کوچک‌تری هستند که نزدیک به سطح پوست شما ظاهر می‌شوند.

شاید شما ظاهر یا احساس وریدهای واریسی را دوست نداشته باشید، اما برای بیشتر افراد خطرناک نیستند. در برخی موارد، وریدهای واریسی شدید می تواند منجر به مشکلات سلامتی جدی مانند لخته شدن خون شود. شما می توانید اکثر علائم واریس را در خانه مثلا با استفاده از جوراب های مخصوص واریس تسکین دهید. اگر مورد جدی تری دارید، شاید به درمان با تزریق، لیزر درمانی یا جراحی نیاز داشته باشید.

علائم واریس چیست؟

قابل تشخیص ترین علامت وریدهای واریسی، یک سیاهرگ آبی یا بنفش است که درست زیر سطح پوست شما وجود دارد. دیگر علائم واریس عبارتند از:

• رگهای برآمده: رگهای پیچ خورده، متورم و طناب مانندواریس، اغلب آبی یا بنفش هستند. آنها درست در زیر سطح پوست پاها و مچ پاهای شما ظاهر می شوند. آنها می توانند به صورت خوشه ای رشد کنند. خطوط ریز قرمز یا آبی (وریدهای عنکبوتی) نیز می توانند در نزدیکی آن ها ظاهر شوند.
• پاهای سنگین: عضلات پاها ممکن است احساس خستگی، سنگینی یا سستی کنند، به خصوص پس از فعالیت بدنی.
• خارش: ناحیه اطراف ورید واریسی می تواند خارش داشته باشد.
• درد: احتمال دارد پاها به خصوص در پشت زانو دردناک باشند و شاید گرفتگی عضلات داشته باشید.
• تورم: مچ پاها و پاهای شما احتمال دارد متورم و ضربان داشته باشند.
• تغییر رنگ و زخم پوست: بدون درمان، واریس می تواند باعث تغییر رنگ پوست شود. رگ های واریسی شدید می تواند باعث ایجاد زخم هایی روی پوست شما شود.

رگ های واریسی معمولا در کجا ظاهر می شوند؟

اغلب، رگ های واریسی در نیمه پایینی بدن، معمولاً روی ساق پا و مچ پا ایجاد می شوند. آنها همچنین می توانند در ناحیه لگن ایجاد شوند (سندرم احتقان لگن)، به خصوص در افرادی که بچه دار شده اند. هموروئید که در رکتوم ایجاد می شود نیز رگ های واریسی هستند.

علت واریس چیست؟

واریس زمانی اتفاق می افتد که دیواره رگ های شما ضعیف می شود. همانطور که فشار خون در رگ شما افزایش می یابد، دیواره های ضعیف شده به رگ شما اجازه بزرگتر شدن می دهند. همانطور که رگ شما کشیده می شود، دریچه هایی که خون را در یک جهت در رگ شما حرکت می دهند، نمی توانند آنطور که باید کار کنند. در نتیجه خون بر می گردد یا در رگ شما جمع می شود و باعث تورم، برآمدگی و پیچش رگ می شود. دیواره های ورید و دریچه ها به دلایل مختلفی ضعیف شوند از جمله پیری طبیعی، ایستادن برای مدت طولانی، هورمون ها و اضافه وزن.

عوامل خطر برای ابتلا به واریس چیست؟

هر شخصی احتمال دارد به واریس مبتلا شود. عوامل خاصی شانس ابتلا به واریس را افزایش می دهند، از جمله:

1. سن: به دلیل روند پیری، دیواره‌های ورید و دریچه‌ها مانند گذشته کار نمی‌کنند. رگ ها خاصیت ارتجاعی خود را از دست می دهند و سفت می شوند.
2. هورمون ها: هورمون های زنانه می توانند به دیواره رگ ها اجازه کشش دهند. افرادی که باردار هستند، از قرص های ضد بارداری استفاده می کنند یا در دوران یائسگی قرار دارند، به دلیل تغییرات در سطح هورمون، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به واریس هستند.
3. سابقه خانوادگی: اگر این بیماری در خانواده شما وجود داشته باشد، می توانید آن را به ارث ببرید.
4. سبک زندگی: ایستادن یا نشستن طولانی مدت گردش خون را کاهش می دهد.
5. سلامت کلی: برخی از شرایط سلامتی می توانند فشار را در رگ های شما افزایش دهند.
6. مصرف دخانیات: افرادی که از محصولات تنباکو استفاده می کنند بیشتر در معرض ابتلا به واریس هستند.
7. وزن: اضافه وزن به رگ های خونی فشار وارد می کند.

عوارض جدی واریس چیست؟

اکثر مردم عوارض ناشی از واریس را ندارند. اما در برخی افراد، ورید واریسی درمان نشده می تواند باعث زخم، خونریزی، التهاب یا تغییر رنگ پوست شود. رگ های واریسی شدید می توانند نشانه ای از نارسایی مزمن وریدی (CVI) باشد. این وضعیت بر توانایی رگ ها برای پمپاژ خون به قلب تأثیر می گذارد.

اگر رگ های واریسی دارید، احتمال ایجاد لخته های خون در شما افزایش می یابد. مهم است که به پزشک خود در مورد رگ های واریسی بگویید تا بتواند شما را از نظر اختلالات لخته شدن ارزیابی و نظارت کند. این موارد عبارتند از:

• ترومبوفلبیت سطحی: لخته های خون می توانند در داخل رگ های واریسی ایجاد شوند و باعث ترومبوز وریدی سطحی یا ترومبوفلبیت سطحی شوند. ترومبوفلبیت دردناک است اما معمولا خطرناک نیست.
• ترومبوز ورید عمقی (DVT): اگر واریس دارید، خطر ترومبوز ورید عمقی(لخته شدن خون در ورید عمیق داخل بدن) بیشتر است.
• آمبولی ریه: لخته خون در بدن شما (معمولاً از DVT) می تواند وارد ریه شما شود. آمبولی ریه یک بیماری تهدید کننده زندگی است که نیاز به درمان فوری دارد.

واریس چگونه تشخیص داده می شود؟

رگ های واریسی نزدیک به سطح پوست هستند و به راحتی قابل مشاهده اند. پزشکان می توانند این بیماری را در طول معاینه فیزیکی تشخیص دهند. آنها رگ های شما را احساس می کنند و در حالی که نشسته و ایستاده اید آنها را بررسی می کنند. آنها همچنین از شما سوالاتی در مورد سابقه پزشکی و علائم می پرسند.

پزشکان معمولاً به آزمایش های تشخیصی اضافی برای تشخیص واریس نیاز ندارند. برای دیدن تصاویر دقیق از رگ ها و بررسی عوارض، احتمال دارد پزشک سونوگرافی را توصیه کند. این تست ایمن و بدون درد، از امواج صوتی برای تولید تصاویری از بافت های داخل بدن استفاده می کند. سونوگرافی می تواند لخته شدن خون و نحوه عملکرد دریچه های شما را نشان دهد.

روش های درمان رگ های واریسی

اگرچه درمانی برای واریس وجود ندارد، اما درمان ها می توانند به شما کمک کنند ظاهر و احساس بهتری داشته باشید و به احتمال زیاد در همان روزی که عمل انجام دادید به خانه می روید. درمان های واریس عبارتند از:

• ارتفاع: برای افزایش جریان خون و کاهش فشار در وریدهای خود، باید پاهای خود را چندین بار در طول روز از کمر خود بلند کنید.
• جوراب های الاستیک: جوراب های حمایتی، رگ های شما را فشرده می کنند و ناراحتی را کاهش می دهند. فشرده سازی از کشش رگ های شما جلوگیری می کند و به جریان خون کمک می کند.
• تزریق درمانی (اسکلروتراپی): در طول اسکلروتراپی، پزشک محلولی را به رگ شما تزریق می کند. محلول باعث می شود که دیواره های سیاهرگ به هم بچسبند. در نهایت، رگ شما به بافت اسکار تبدیل شده و محو می شود.
• لیزر درمانی: در یک روش کم تهاجمی به نام فرسایش حرارتی درون وریدی، پزشکان از یک کاتتر (یک لوله بلند و نازک) و لیزر برای بستن ورید آسیب دیده استفاده می کنند.
• فلبکتومی سرپایی: پزشک چندین برش یا سوراخ در پوست شما، در کنار ورید واریسی ایجاد می کند. سپس هر بار یک بخش از ورید را می‌بندد و خارج می‌کند.
• جراحی ورید: در طی این روش‌ها که بستن و برهنه‌سازی نیز نامیده می‌شود، جراح ورید آسیب‌دیده شما را می‌بندد تا از تجمع خون جلوگیری کند. جراح احتمال دارد برای جلوگیری از ظهور مجدد رگ‌های واریسی، ورید را بردارد.

عوارض جانبی درمان

عوارض جانبی بالقوه این درمان ها عبارتند از درد، خونریزی، جای زخم، سوختگی پوست، بی حسی، عفونت، آسیب به عصب، ترومبوز ورید عمقی، لخته خون در ورید عمیق داخل بدن (نادر)، قرمزی یا کبودی برای چند روز در جایی که سوزن وارد پوست شده است، تغییر رنگ به مدت چند ماه روی پوستی که سوزن را لمس کرده است، توده یا سختی برای چند ماه و سکته مغزی (نادر).

آیا واریس بعد از درمان برمی گردد؟

اگرچه درمان‌ها مؤثر هستند، اما رگ‌های واریسی می‌توانند بازگردند. احتمال بازگشت آنها در افرادی که پس از درمان باردار می شوند، بیشتر است. اگر چاقی (BMI یا شاخص توده بدنی بالای ۳۰) یا سبک زندگی کم تحرک دارید، شانس بیشتری برای ظهور مجدد رگ های واریسی دارید.

نکات پایانی

واریس احتمال دارد شما را از پوشیدن شلوارک باز دارد و حتی باعث ناراحتی شما شود. اگر واریس شما را آزار می دهد، می توانید درمان های خانگی را امتحان کنید که می تواند کمک کننده باشد یا می توانید از پزشک خود در مورد درمان های مختلف موجود سوال کنید. فقط به خاطر داشته باشید که وریدهای واریسی حتی پس از درمان می توانند دوباره اتفاق بیفتند. با پزشک خود در مورد اینکه کدام درمان برای شما بهترین است صحبت نمایید.