درباره گرید کبد چرب بدانید!

کبد چرب که به عنوان استئاتوز کبدی نیز شناخته می شود، یک بیماری شایع کبدی است که با تجمع چربی در سلول های کبدی مشخص می شود. هدف این مقاله ارائه یک مرور کلی از کبد چرب، علل آن و سیستم درجه بندی یا گرید مورد استفاده برای ارزیابی شدت آن است. درک گرید های مختلف می تواند به افراد و متخصصان کمک کند تا بهتر این وضعیت را مدیریت و درمان کنند.

کبد چرب چیست؟

کبد چرب زمانی اتفاق می‌افتد که مقادیر بیش از حد چربی در سلول‌های کبد انباشته می‌شود که منجر به التهاب کبد و آسیب احتمالی می‌شود. این بیماری را می توان به دو نوع اصلی تقسیم کرد: بیماری کبد چرب الکلی (AFLD) و بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD). AFLD با مصرف بیش از حد الکل مرتبط است، در حالی که NAFLD با عواملی مانند چاقی، مقاومت به انسولین، سندرم متابولیک و رژیم غذایی نامناسب مرتبط است.

گرید شدت کبد چرب

برای ارزیابی شدت بیماری کبد چرب، متخصصان از یک سیستم درجه بندی بر اساس معاینه بافت شناسی، تکنیک های تصویربرداری یا نشانگرهای خون استفاده می کنند. پرکاربردترین سیستم های درجه بندی و تعیین گرید کبد چرب، سیستم درجه بندی بافت شناسی و سیستم درجه بندی مبتنی بر تصویربرداری است. این سیستم ها گرید ها یا مراحلی را برای نشان دادن پیشرفت و شدت بیماری اختصاص می دهند.

سیستم گرید کبد و درجه بندی بافت شناسی

سیستم درجه بندی بافت شناسی شامل بررسی میکروسکوپی نمونه بیوپسی کبد است. اطلاعات دقیقی در مورد میزان و شدت تجمع چربی و همچنین وجود التهاب و آسیب سلول های کبدی ارائه می دهد. متداول ترین سیستم درجه بندی بافت شناسی، امتیاز فعالیت NAFLD (NAS) است که شامل سه جزء است:

• استئاتوز: این جزء میزان تجمع چربی در سلول های کبدی را از گرید ۰ (بدون چربی) تا گرید ۳ (انباشتگی شدید چربی) درجه بندی می کند.
• التهاب لوبولار: وجود و میزان التهاب در لوبول های کبد را ارزیابی می کند. مقیاس درجه بندی از گرید ۰ (بدون التهاب) تا گرید ۳ (التهاب شدید) متغیر است.
• بالون کردن سلول های کبدی: این جزء وجود آسیب سلول های کبدی و بالون شدن را ارزیابی می کند. مقیاس درجه بندی از گرید ۰ (بدون بالون زدن) تا گرید ۲ (بالون شدن شدید) متغیر است.

بر اساس نمرات این مؤلفه‌ها، NAS می‌تواند شدت بیماری کبد چرب را به درجات مختلف، مانند خفیف، متوسط یا شدید طبقه‌بندی کند.

سیستم گرید بندی مبتنی بر تصویربرداری

در مواردی که بیوپسی کبد امکان پذیر یا ضروری نیست، می توان از تکنیک های تصویربرداری مانند اولتراسوند، توموگرافی کامپیوتری (CT) یا ام آر آی تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) برای ارزیابی کبد چرب استفاده کرد. این روش‌های تصویربرداری می‌توانند تخمین غیرتهاجمی محتوای چربی کبد را ارائه دهند و به گریدبندی شدت بیماری کمک کنند.

پرکاربردترین سیستم درجه بندی مبتنی بر تصویربرداری، شاخص استئاتوز کبدی (HSI) است که از ترکیبی از پارامترهای بالینی و اولتراسوند برای تخمین محتوای چربی کبد استفاده می کند.

سیستم درجه بندی HSI معمولاً از گرید ۰ (بدون کبد چرب) تا گرید ۳ (کبد چرب شدید) متغیر است. فاکتورهایی مانند سطح آنزیم های کبدی، شاخص توده بدن (BMI) و یافته های اولتراسوند را در نظر می گیرد تا تخمینی از میزان تجمع چربی کبد عرضه کند.

هنگام بحث در مورد مراحل یا درجه های کبد، معمولاً به سیستم های درجه بندی و مرحله بندی اشاره دارد که برای ارزیابی بیماری های کبدی، مانند فیبروز کبدی و سیروز کبدی استفاده می شود. این سیستم ها به متخصصان کمک می کنند تا شدت و پیشرفت آسیب کبدی را ارزیابی کرده و تصمیمات درمانی را راهنمایی کنند.

در ادامه یک نمای کلی از سیستم های درجه بندی و گرید که معمولاً استفاده می شود آورده شده است:

سیستم های درجه بندی

سیستم های درجه بندی برای ارزیابی فعالیت یا التهاب در کبد استفاده می شود. آنها اطلاعاتی در مورد میزان و شدت آسیب و التهاب سلولی ارائه می دهند. رایج‌ترین سیستم درجه‌بندی مورد استفاده برای بیماری‌های کبدی، شاخص فعالیت بافت‌شناسی نادل (HAI) یا اصلاح‌شده HAI است که اغلب برای هپاتیت ویروسی مزمن به کار می‌رود.

سیستم درجه بندی HAI به طور معمول شامل چندین مؤلفه است، مانند التهاب نکرو (نفوذ سلول های التهابی)، نکروز تکه ای (هپاتیت رابط)، التهاب لوبولار، و التهاب پورتال. به هر جزء یک گرید از ۰ تا ۴ اختصاص داده می شود که ۰ نشان دهنده عدم فعالیت و ۴ نشان دهنده فعالیت شدید است. نمره کلی با اضافه کردن نمرات اجزای مختلف تعیین می شود.

سیستم های مرحله بندی

سیستم های مرحله بندی بر ارزیابی میزان فیبروز یا اسکار در کبد تمرکز می کنند. آنها به تعیین میزان آسیب کبدی و پیشرفت بیماری های کبدی کمک می کنند. چندین سیستم مرحله بندی موجود است، از جمله:

سیستم گریدبندی METAVIR: سیستم گریدبندی METAVIR معمولاً برای هپاتیت مزمن C و هپاتیت B استفاده می شود. فیبروز را در مقیاسی از F0 تا F4 درجه بندی می کند، جایی که F0 نشان دهنده عدم وجود فیبروز است و F4 نشان دهنده سیروز است.

سیستم گریدبندی ایشاک: سیستم گریدبندی ایشاک یکی دیگر از سیستم های درجه بندی است که عمدتاً برای هپاتیت مزمن استفاده می شود. هم التهاب و هم فیبروز را ارزیابی می کند و آنها را در مقیاس ۰ تا ۶ درجه بندی می کند که ۰ نشان دهنده عدم فعالیت یا فیبروز و ۶ نشان دهنده سیروز پیشرفته است.

سیستم Batts-Ludwig: سیستم Batts-Ludwig برای درجه بندی و مرحله بندی بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) و استئاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH) استفاده می شود. استئاتوز (انباشت چربی) را در مقیاس ۰ تا ۳ و فیبروز را در مقیاس ۰ تا ۴ درجه بندی می کند.

طبقه بندی Child-Pugh: طبقه بندی Child-Pugh برای ارزیابی شدت سیروز کبدی استفاده می شود. این پنج پارامتر بالینی شامل سطوح بیلی روبین، سطح آلبومین سرم، زمان پروترومبین، آسیت (انباشت مایع در شکم) و انسفالوپاتی کبدی را ارزیابی می کند. طبقه بندی از A تا C متغیر است که C نشان دهنده شدیدترین سیروز کبدی است.

نکات پایانی

کبد چرب یک بیماری شایع کبدی است که با تجمع چربی در سلول های کبد مشخص می شود. می توان آن را به بیماری کبد چرب الکلی (AFLD) و بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) طبقه بندی کرد. شدت کبد چرب معمولاً با استفاده از سیستم‌های گریدبندی ارزیابی می‌شود، مانند سیستم درجه‌بندی بافت‌شناسی بر اساس نمونه‌های بیوپسی کبد یا سیستم درجه‌بندی مبتنی بر تصویربرداری با استفاده از تکنیک‌هایی مانند اولتراسوند، CT یا MRI.

درک سیستم درجه بندی می تواند به افراد و متخصصان کمک کند تا شدت بیماری کبد چرب را ارزیابی کرده و استراتژی های مدیریتی مناسب را راهنمایی کنند. تشخیص زودهنگام، اصلاح شیوه زندگی و نظارت منظم برای جلوگیری از پیشرفت بیماری و کاهش خطر عوارض مرتبط با کبد چرب ضروری است.