آشنایی با اکسیژن درمانی و انواع آن
اکسیژن درمانی(oxygen-therapy) به افراد مبتلا به کرونا یا COVID-19، بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)، آمفیزم، آپنه خواب و سایر مشکلات تنفسی کمک می کند تا اکسیژن کافی برای عملکرد و حفظ سلامت خود داشته باشند. سطوح پایین اکسیژن خون (هیپوکسمی) می تواند به اندام ها آسیب برساند و تهدید کننده زندگی باشد. سطح سالم اکسیژن خون به شما کمک می کند احساس بهتری داشته باشید و بخوابید.
اکسیژن درمانی چیست؟ اکسیژن درمانی به افراد مبتلا به بیماری های ریوی یا مشکلات تنفسی کمک می کند تا اکسیژن مورد نیاز بدن خود را برای عملکرد دریافت کنند. این اکسیژن مکمل (اضافی) چیزی است که از هوا تنفس می کنید. اصطلاح اکسیژن مکمل را نیز می شنوید.
چه کسانی به اکسیژن درمانی نیاز دارند؟ در صورت داشتن موارد زیر به اکسیژن درمانی نیاز دارید:
آسم، برونشیت یا آمفیزم بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) کووید ۱۹ فیبروز سیستیک نارسایی قلبی سرطان ریه یا سرطان های دیگر ذات الریه فیبروز ریوی آپنه خواب افرادی که در مناطق مرتفع زندگی می کنند یا از آنها بازدید می کنند، از جمله کوهنوردان، احتمالا به اکسیژن مکمل نیز نیاز داشته باشند. سطح اکسیژن هو..
اکسیژن درمانی(oxygen-therapy) به افراد مبتلا به کرونا یا COVID-19، بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)، آمفیزم، آپنه خواب و سایر مشکلات تنفسی کمک می کند تا اکسیژن کافی برای عملکرد و حفظ سلامت خود داشته باشند. سطوح پایین اکسیژن خون (هیپوکسمی) می تواند به اندام ها آسیب برساند و تهدید کننده زندگی باشد. سطح سالم اکسیژن خون به شما کمک می کند احساس بهتری داشته باشید و بخوابید.
اکسیژن درمانی چیست؟
اکسیژن درمانی به افراد مبتلا به بیماری های ریوی یا مشکلات تنفسی کمک می کند تا اکسیژن مورد نیاز بدن خود را برای عملکرد دریافت کنند. این اکسیژن مکمل (اضافی) چیزی است که از هوا تنفس می کنید. اصطلاح اکسیژن مکمل را نیز می شنوید.
چه کسانی به اکسیژن درمانی نیاز دارند؟
در صورت داشتن موارد زیر به اکسیژن درمانی نیاز دارید:
- آسم، برونشیت یا آمفیزم
- بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
- کووید ۱۹
- فیبروز سیستیک
- نارسایی قلبی
- سرطان ریه یا سرطان های دیگر
- ذات الریه
- فیبروز ریوی
- آپنه خواب
افرادی که در مناطق مرتفع زندگی می کنند یا از آنها بازدید می کنند، از جمله کوهنوردان، احتمالا به اکسیژن مکمل نیز نیاز داشته باشند. سطح اکسیژن هوا در مکانهای مرتفع کمتر است که میتواند منجر به بیماری ارتفاع شود.
اکسیژن درمانی چگونه اثر می کند؟
اکسیژن درمانی به بدن شما اکسیژنی می دهد که هنگام تنفس در هوا دریافت نمی کند. از آن به عنوان یک کمک سیستم تنفسی یاد کنید.
وقتی از دهان یا بینی نفس می کشید، بدن شما هوا می گیرد. هوا حاوی ۸۰ درصد نیتروژن و ۲۰ درصد اکسیژن است. ریه های شما اکسیژن این هوا را فیلتر می کنند. سپس آنها اکسیژن را از طریق رگ های خونی به اندام ها، بافت ها و سلول های شما می فرستند.
هنگامی که مشکلات ریوی دارید، اکسیژن کافی به سلول های شما نمی رسد تا بدن و اندام های شما آنطور که باید کار کنند. سطح اکسیژن خون شما پایین می آید (هیپوکسمی). با گذشت زمان، هیپوکسمی می تواند منجر به آسیب اندام و نارسایی اندام شود. کمبود اکسیژن می تواند تهدید کننده زندگی باشد.
سطح اکسیژن سالم چیست؟
سطح اکسیژن سالم (که اشباع اکسیژن نیز نامیده می شود) ۹۵٪ یا بالاتر است. پزشکان اکسیژن درمانی را زمانی تجویز می کنند که سطح اکسیژن به زیر ۸۸٪ کاهش یابد.
پزشکان از این تست ها برای اندازه گیری سطح اکسیژن استفاده می کنند:
پالس اکسی متر: این دستگاه کوچک بدون درد روی انگشت، انگشت پا یا لاله گوش شما می بندد. حسگرهای موجود در دستگاه پرتوهای نور را از طریق پوست شما می فرستند تا سطح اکسیژن در مویرگ ها (رگ های خونی کوچک) را اندازه گیری کنند. بسیاری از پزشکان به طور معمول این آزمایش را در هر ویزیت انجام می دهند. همچنین می توانید پالس اکسیمتر (پلاس اکس) را از داروخانه آنلاین دکتر شهبازی خریداری کنید تا در خانه از آن استفاده کنید.
آزمایش گاز خون شریانی: این آزمایش از نمونه خون یک شریان برای اندازه گیری سطح اکسیژن و دی اکسید کربن در خون شما استفاده می کند. این آزمایش دقیق ترین روش برای تعیین عملکرد ریه است.
تستهای عملکرد ریه: تستهای عملکرد ریوی مانند اسپیرومتری میزان دم و بازدم هوا را اندازهگیری میکنند. برخی از آزمایشها همچنین توانایی ریههای شما برای ارسال اکسیژن به سلولهای شما را اندازهگیری میکنند.
نشانه های سطح پایین اکسیژن (هیپوکسی) چیست؟
شما همیشه نمی توانید تشخیص دهید که سطح اکسیژن شما کم است. هنگامی که علائم ظاهر می شوند، شرایط زیر را تجربه می کنید:
- تنگی نفس
- پوست، لب ها و ناخن های مایل به آبی
- خستگی مفرط
- سردردهای شدید
- سرفه یا خس خس سینه
- نبض سریع و ضربان قلب
- گیجی
اکسیژن درمانی می تواند تقریباً در هر مکانی انجام شود. سیستم های اکسیژن با اندازه کوچکتر وجود دارد که می توانید هر جا که می روید با خود ببرید (اکسیژن قابل حمل).
انواع سیستم های اکسیژن درمانی
سیستم های اکسیژن یا بزرگ و ثابت برای مصارف خانگی یا کوچک و قابل حمل هستند.
انواع سیستم های اکسیژن درمانی عبارتند از:
گاز فشرده: یک سیلندر بزرگ و فلزی ۱۰۰% اکسیژن را به صورت گاز تحت فشار ذخیره می کند. سیلندر دارای یک تنظیم کننده برای کنترل جریان اکسیژن است. یک دستگاه حفظ کننده اکسیژن هنگام دم، اکسیژن می فرستد و هنگام بازدم جریان اکسیژن را متوقف می کند. در نهایت اکسیژن این مخازن تمام می شود. وقتی مخزن خالی است، یک تامین کننده اکسیژن جایگزین آن می شود. همیشه باید مخازن اکسیژن اضافی در دسترس داشته باشید.
اکسیژن مایع: یک ظرف قمقمه مانند اکسیژن خالص را به صورت مایع بسیار سرد ذخیره می کند. هنگامی که اکسیژن را آزاد می کنید، مایع به گازی تبدیل می شود که در آن تنفس می کنید. ظرف کوچکتر آن را برای استفاده در خارج از خانه قابل حمل می کند.
تغلیظ کننده اکسیژن: این وسیله الکتریکی یا باتری دار هوا را از اتاق بیرون می کشد. سپس اکسیژن را از هوا جدا کرده و فشرده می کند و در عین حال نیتروژن را نیز از بین می برد. شما در هوای تصفیه شده تنفس می کنید. با یک غلیظ کننده، شما هرگز با کمبود اکسیژن مواجه نخواهید شد. متمرکز کننده ها ساده ترین سیستم قابل حمل برای سفر هستند. و بسیاری از مدل ها توسط اداره هوانوردی فدرال (FAA) تایید شده اند، بنابراین شما حتی می توانید آنها را در هواپیما ببرید.
سیستم های اکسیژن درمانی چگونه اکسیژن را تحویل می دهند؟
بسته به شرایط پزشکی و نیاز به اکسیژن، ممکن است از طریق موارد زیر اکسیژن دریافت کنید:
- کانولا، یک لوله کوچک با شاخکهایی در هر انتهای آن که داخل سوراخهای بینی شما قرار میگیرد
- یک لوله تراکئوتومی با جراحی در نای شما قرار داده می شود
- ماسک صورت
فواید اکسیژن درمانی
اکسیژن درمانی نمی تواند مشکل تنفسی را درمان کند. اما می تواند به بدن شما کمک کند تا اکسیژن مورد نیاز برای حفظ سلامت و عملکرد اندام ها را دریافت کند. در نتیجه، شما:
- در حین انجام فعالیت ها کمتر احساس تنگی نفس می کنید
- انرژی بیشتر و فعالیت بدنی بیشتری دارید
- بهتر می خوابید
عوارض جانبی اکسیژن درمانی
افرادی که اکسیژن درمانی دریافت می کنند این عوارض جانبی را تجربه می کنند:
- خستگی
- سردرد به خصوص در صبح
- خونریزی بینی (اپیستاکسی)
آیا اکسیژن درمانی بی خطر است؟
استفاده از اکسیژن درمانی بی خطر است. در حالی که اکسیژن قابل اشتعال نیست، می تواند باعث سوختن سریعتر و قوی تر آتش شود. آتش می تواند انفجاری شود.
نکات پایانی
هنگامی که مشکلات ریوی مانع از دریافت اکسیژن کافی هنگام تنفس می شود، اکسیژن درمانی می تواند یک درمان پزشکی نجات بخش باشد. شما در تمام طول روز، هر روز یا فقط برخی از اوقات به اکسیژن مکمل نیاز دارید. پزشک میتواند انواع سیستمهای تحویل اکسیژن درمانی را با شما بررسی کند، بنابراین شما میتوانید یکی را انتخاب کنید که بهترین نیازهای شما را برآورده میکند. رعایت برخی اقدامات ایمنی هنگام استفاده از اکسیژن درمانی بسیار مهم است.