آفتاب سوختگی

زمان مطالعه: ۹ دقیقه

آفتاب سوختگی چیست؟

آفتاب سوختگی به شرایط پوستی مربوط می‌شود که به طور مستقیم در معرض آفتاب قرار گرفته باشد. تابش نور و اشعه ماورابنفش موجود در نور خورشید باعث آسیب به سلول‌های پوست می‌شود و می‌‍تواند انواع مشکلات پوستی را ایجاد کند که برخی از این آسیب‌ها بسیار جدی هستند.

اگر شما در معرض آفتاب قرار گرفته باشید اما پوست شما نسوخته باشد، باید بدانید که در معرض تابش خورشید بودن هنوز هم می‌تواند به پوست شما آسیب برساند و سرخ شدن پوست‌تان واقعا می‌تواند نشانه‌ای از آسیب خورشید باشد، به رغم ظاهر سالمی که ممکن است به شما بدهد.

علت آفتاب سوختگی

علت اصلی آفتاب سوختگی؛ قرار گرفتن پوست در معرض آفتاب بدون هیچ محافظتی برای مدت زمان طولانی است. ما برای تامین ویتامین D بدنمان نیاز داریم که در معرض نور آفتاب قرار بگیریم. اما آنچه که باید به آن توجه کرد این است که بودن بیش از حد در نور آفتاب جذب اشعه ماورابنفش نور خورشید را به همراه دارد که باعث خسارت DNA سلولی پوست می‌شود و می‌تواند رنگدانه چین و چروک، خشکی، آفتاب سوختگی، بافت چرمی و حتی سرطان پوست را ایجاد کند.

هنگامی که اشعه ماورای بنفش خورشید به سلول‌های لایه خارجی پوست صدمه می‌زند و باعث سوزش ، قرمزی و تاول در پوست می گردد اصطلاحا می‌گویند که آفتاب سوختگی (Sun Burn) ایجاد شده است.

احتمال صدمه دیدن به سلول‌های پوست در وسط روز یعنی زمانی که خورشید در بالای سر ما قرار دارد بیشتر می‌باشد، اما نور خورشید می‌تواند در هر زمانی از روز مضر باشد، حتی در هنگامی که آسمان کاملاً ابری می‌باشد نیز ممکن است آفتاب سوختگی ایجاد شود، زیرا اشعه ماورای بنفش می‌تواند از ابرها نیز نفوذ کند.

نور انعکاسی از آب یا برف می تواند صدمه بیشتری به سلول‌های پوست بزند زیرا اثرات مضر آن را تشدید می‌کند.

افرادی که دارای پوست‌های سفید و روشن هستند بیشتر مستعد دچار شدن به آفتاب سوختگی می‌باشند، زیرا پوست آن‌ها مقادیر کمی رنگدانه محافظتی یا ملانین (melanin) تولید می‌کند.

آفتاب سوختگی و مدت زیادی در معرض نور خورشید بودن می‌تواند باعث پیری زودرس پوست شود و خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش ‌دهد.

علائم آفتاب سوختگی

آفتاب سوختگی می تواند بعد از فقط ۳۰ دقیقه مواجهه پوست با نور خورشید اتفاق بیفتد .

علائم آفتاب سوختگی ممکن است چند ساعت طول بکشد تا خود را نشان دهند و عبارتند از :

• سوزش، قرمزی و گرم بودن پوست
• متورم شدن قسمتی از پوست که دچار آفتاب سوختگی شده است.
• در موارد شدید تاول‌هایی در پوست ایجاد می‌شود.

چند روز بعد از این آفتاب سوختگی اولیه پوست ممکن است خشک شده و شروع به پوسته پوسته شدن نماید. آفتاب سوختگی شدید ممکن است همراه با گرمازدگی باشد که یک وضعیت بالقوه خطرناک و مرگبار می باشد.

عوارض آفتاب سوختگی

لکه‌های سن یا لکه‌های کبدی

لکه‌های سن و یا لکه‌های کبدی غالباً در اثر سال‌ها تابش خورشید بر روی پوست ما به‌وجود می‌آیند. ملانین‌ها در اثر تابش مستقیم نور خورشید در غالب لکه‌های قهوه‌ای روی پوست شما شروع به افزایش می‌یابند. لکه‌های سن و یا لکه کبدی غالباً در اثر تخت برنزه، استفاده از داروهای خاص و یا عامل وراثت ایجاد می‌شوند. این لکه‌ها تکه‌های کوچک پراکنده (تیره) روی سطح پوست هستند و اغلب بر روی دست، صورت، گردن و قفسه سینه یا مناطقی از پوست که بیشترین میزان نور خورشید را لمس می‌کنند نمایان می‌شوند. این لکه‌ها خطرناک نیستند، اما نشانه‌ این است که پوست در معرض تابش اشعه ماورابنفش خورشید قرار گرفته و در افراد مسن بیشتر شایع است. لکه‌های سن مضر نیستند.

چین و چروک

کلاژن ماده‌ای است که پوست را انعطاف‌پذیر کرده و خاصیت ارتجاعی پوست ناشی از همین ترکیب است. پوست جوان دارای کلاژن زیادی است، از این رو ظاهر صاف و یکدستی دارد و به کمک همین پروتئین است که سلول‌های پوست جایگزین شده و جوانی‌اش حفظ می‌شود. بدن ما به طور طبیعی کلاژن تولید می‌کند اما با گذر عمر تولید این ترکیب کاهش پیدا می‌کند. علاوه بر این عوامل دیگری مانند مصرف زیاد قند، مصرف دخانیات و قرار گرفتن در معرض نور خورشید باعث تشدید کاهش آن می‌شود. در معرض خورشید قرار گرفتن این روند را افزایش می‌دهد، کلاژن پوست را تخریب می‌کند و باعث ایجاد چین و چروک می‌شود.

رگ‌های عنکبوتی

رگ‌های عنکبوتی، رگ‌های خونی نازکی هستند که زیر پوست ظاهر می‌شوند. در حالت عادی این رگ‌ها قابل دیدن نیستند، اما عوامل گوناگونی باعث برجستگی این رگ‌ها می‌شوند. این رگ‌ها معمولا روی پاها دیده می‌شوند، اما گاهی هم ممکن است روی صورت، سینه‌ها و یا سایر قسمت‌های بدن ایجاد شوند. در یک فرد سالم، خون از طرف اندام‌ها به سمت قلب می‌رود که در این مسیر، دریچه‌هایی در رگ‌ها وجود دارد که مانع برگشت خون می‌گردند. اما گاهی اوقات این دریچه‌ها به درستی عمل نمی‌کنند و در نتیجه خون برمی‌گردد و در اندام‌ها جمع می‌شود. قرار گرفتن در معرض آفتاب باعث کاهش مقدار کلاژن در پوست شما می‌شود و آن را نازک‌تر می‌کند و باعث می‌شود که رگ‌ها بیشتر قابل مشاهده باشند.

بیشتر بخوانیم: ۱۱ راز برای جوانی پوست که هر کسی باید بداند

اختلالات رنگ‌دانه‌ای پوست

هنگامی که سلول‌های پوست شما سالم هستند، پوست شما ظاهری نرمال و طبیعی دارد. با این حال، هنگامی که سلول‌های پوستی شما آسیب‌دیده یا ناسالم باشند، ملانین اضافی برای محافظت از پوست شما تولید می‌شود. در عوض، سلول هایی که رنگدانه تولید می کنند، می توانند آسیب ببینند، که از تولید ملانین جلوگیری می کند. اختلالات پیگمانتاسیون می‌تواند به شکل هایپرپیگمانتاسیون یعنی افزایش رنگدانه‌های پوست و یا به شکل هیپوپیگمانتاسیون یعنی کاهش در رنگدانه‌های پوست باشد. Pigmentationمی‌تواند به دلایل مختلف، از جمله قرار گرفتن بیش از حد در نور آفتای رخ دهد.

سرطان پوست

قرار گرفتن بیش از حد و طولانی مدت در معرض خورشید می‌تواند باعث آسیب جدی پوست شود که ممکن است منجر به سرطان پوست شود. تعدادی از انواع مختلف سرطان پوست وجود دارد که شایع‌ترین آن‌ها عبارتند از: سرطان پوست پایه، سرطان پوست سلول سنگفرشی و ملانوم. گاهی اوقات ممکن است سرطان پوست (ملانوم بدخیم) به شکل خال‌های گوشتی ظاهر شود. اگر خال‌های جدید روی پوستتان ظاهر شده یا خال‌های گوشتی موجود روی پوست شما تغییر شکل، رنگ، اندازه، ارتفاع داده‌اند و یا شروع به خونریزی کرده‌اند، مهم است که بلافاصله به پزشک مراجعه کنید تا آنها را بررسی کند.

کراتوز اکتینیک

کراتوز اکتینیک لکه‌ی سفت و پوسته پوسته‌‌ای روی پوست می‌باشد که به طور معمول بر روی صورت، لب‌ها، گوش‌ها، پوست سر، شانه‌ها، گردن و پشت دست و ساعد ظاهر می‌شوند و ناشی از سال‌ها قرار گرفتن در معرض نور خورشید می‌باشد.

این لکه معمولاً در صورت، لب‌ها، گوش‌ها، پشت دست‌ها، ساعد، پوست سر یا گردن وجود دارد. نام دیگر این کراتوز، کراتوز خورشیدی می‌باشد که به آرامی بزرگ می‌شود و معمولاً هیچ علامت یا نشانه‌ای غیر از یک لکه یا نقاط کوچک روی پوست ندارد. تشکیل این لکه‌ها چندین سال به طول می‌انجامد و معمولاً ابتدا در افراد بالای ۴۰ سال دیده می‌شود.

مدیریت عوارض پوستی آفتاب سوختگی

درمان به موقع آفتاب سوختگی به کاهش علائم پیری کمک می‌کند، و جلوگیری از آفتاب سوختگی‌های مجدد به شما کمک می‌کند تا ظاهر پوستتان را در بهترین حالت خود حفظ کنید.

اگر آفتاب سوختگی آنقدر شدید نباشد که نیاز به مراجعه به پزشک داشته باشید، تمام تلاش خود را بکنید تا التهاب ناشی از آن را تسکین دهید برای شروع استفاده از داروهای خانگی که در ادامه ذکر می شود مناسبند. با پیروی از این نکات می‌توانید از ماندگار شدن صدمات ناشی از آفتاب سوختگی جلوگیری کنید و زودتر از عوارض آن خلاص شوید.

• مرطوب کننده

شما باید هر نوع مراقبت و توجهی که پوستـان به آن نیاز دارد را برای آن انجام دهید، به همین دلیل حتما باید هر روز از محصولات مرطوب کننده استفاده کنید. دست و دلبازانه از مرطوب کننده استفاده کنید چرا که پوست شما تشنه آن است!

• پوستتان را نخارانید

آفتاب سوختگی ممکن است به شدت باعث خارش پوست شود، اما تمام تلاش خود را بکنید که از خاراندن پوستتان خودداری کنید. این کار می‎‌تواند به پوست حساس و آسیب دیده شما آسیب بیشتری رسانده و باعث ایجاد زخم‌هایی شود که جای آن‌ها تا پایان عمر روی پوستتان باقی بماند.

• پوست خود را نکنید

به هیچ وجه تسلیم این وسوسه‌ که لایه‌های مرده ناشی از آفتاب سوختگی پوست خود را بکنید نشوید، زیرا این کار ممکن است باعث عفونتی شود که منجر به اسکار دائمی روی پوستتان خواهد شد.

• بدن خود را سیراب نگه دارید

با نوشیدن آب و نوشیدنی‌های سرشار از الکترولیت روند بهبود آفتاب سوختگی خود را سرعت ببخشید.

• پیشگیری از بروز اسکار

هر وقت صدمه‌ای به پوست وارد شود، پوست ممکن است دچار اسکار شود و تنها راه جلوگیری از ایجاد اسکار و جای زخم در قدم اول پیشگیری از آفتاب سوختگی است. اگر متوجه بروز اسکار شدید، با پزشک خود در مورد کرم‌های رفع اسکار مشورت کنید.

اگرچه این راهکارها به تسکین علائم فیزیکی آفتاب سوختگی کمک می‌کنند، اما علائم ظاهری آفتاب سوختگی را برطرف نمی‌کنند. متأسفانه، پوست شما احتمالاً تا چند روز اول قرمز رنگ خواهد ماند. در این چند روز می‌توانید با یک کانسیلر یا کرم ضد التهاب و قرمزی ظاهر آفتاب سوختگی خود را کاهش دهید.

وازلین، ساده ترین درمان آفتاب سوختگی

هر شب به پوست دست و پاها که در برابر آفتاب سیاه و تیره شدن، مقداری روغن وازلین بزنین و خوب ماساژ بدین تا به خورد پوست بره و اگه می تونین، حتما دستکش و جوراب نخی بپوشین و تا صبح بخوابین (لااقل توی دوره ای که می خواین برای درمان سیاه شدن پوست در اثر افتاب از وازلین استفاده کنین؛ حتما دستکش و جوراب بپوشین)
وازلین تاثیر بسیار عالی ای در درخشنده کردن پوست مات و کدر شده و همچنین نرم و مرطوب کردن اون داره و برای از بین بردن ترک های پوستی ناشی از زبری و خشکی زیاد هم خیلی مفیده، پس این درمان ارزان و به صرفه رو فراموش نکنین.

درمان آفتاب سوختگی با محصولات حاوی آلوئه ورا

استفاده از محصولات دارای گیاه آلوئه ورا برای رفع علائم اولیه آفتاب سوختگی مانند درد و سوزش بسیار مفید است همچنین آلوئه‌ورا در تسکین و خنک کردن پوست بسیارموثر است . ژل بعد از سوختگی سی گل حاوی عصاره آلوئه ورا درمان مناسبی برای آفتاب سوختگی می باشد.

درمان آفتاب سوختگی با مواد غذایی موجود در خانه

مواد خام موجود در آشپزخانه می‌توانند در آبرسانی به بدن مؤثر باشند. مثلا تانیک اسید موجود در چای سیاه برای درمان آفتاب سوختگی پلک‌ها مفید است. برای تسکین درد پلک‌ها، می‌توانید دو عدد چای کیسه‌ای را در آب سرد بخوابانید و سپس آنها را روی پلک‌هایتان بگذارید. با این کار التهاب و درد کم می‌شود. موارد زیر نیز در درمان آفتاب سوختگی مفیدند:

شیر

پارچه‌ی تمیزی را در کاسه‌ای محتوی ۱ فنجان شیر، ۴ فنجان آب و چند قطعه یخ بخوابانید. سپس هر ۲ تا ۴ ساعت، پارچه را به‌مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه روی پوست بگذارید. پروتئین، چربی و pH شیر، خاصیت ضدالتهابی دارند.

نشاسته‌ی ذرت

نشاسته‌ی ذرت را با آب ترکیب کنید تا خمیری ضدالتهاب به‌دست بیاید. آن را مستقیما روی پوست بگذارید تا درد ناحیه‌ی آفتاب‌سوخته کمتر شود.

ماست

این ماده نیز مانند شیر دارای پروتئین‌ها و چربی‌هایی است که برای درمان التهاب و درد، مفیدند. برای آرام کردن درد، نواحی سوختگی را با لایه‌ای از ماست بپوشانید. بعد از مدتی آن را بشویید و به‌آرامی با دستمال خشک کنید.

کاهو

ابتدا برگ‌های کاهو را در آب بجوشانید سپس آنها را از آب بیرون بیاورید و در یخچال بگذارید. پس از چند ساعت با این کاهوهای نرم‌شده، گلوله‌هایی درست کنید و آنها را روی ناحیه‌ی آفتاب‌سوخته قرار بدهید.

برای “رفع آفتاب سوختگی” پوست را مرطوب کنید.

بعد از شستن و آب کشیدن بدن، از لوسیون‌ها و روغن‌های مرطوب‌کننده استفاده کنید. در غیر این صورت پوست بدن‌تان خشک‌تر می‌شود و بیشتر اذیت می‌شوید. یادتان باشد که مرطوب‌کننده را داخل یخچال نگهداری کنید تا در هنگام استفاده، خاصیت تسکین‌دهندگی آن بیشتر بشود.

بیشتر بخوانیم: آموزش کاربردی پاکسازی پوست در منزل

جلوگیری از آفتاب سوختگی

شما باید از پوست خود با پوشیدن لباس مناسب، قرار گرفتن در سایه‌ و استفاده از محصولات ضد آفتاب، در برابر نور شدید آفتاب محافظت کنید.

استفاده از لباس مناسب

• استفاده از کلاه‌هایی با لبه پهن و جنس براق که روی صورت، گردن و گوش سایه بیاندازد
• استفاده از بلوز یا پیراهن‌های‌ آستین بلند
• استفاده از شلوار یا دامن‌های بلند با پارچه‌هایی که بافت متراکمی دارند که مانع از عبور نور خورشید شود
• استفاده از عینک آفتابی رپ اراند (که فریم منحنی دارند) و یا دسته‌های خیلی پهنی دارند که مهراستاندار اروپا CE را داشته باشند.

استفاده از محصولات ضد آفتاب

هنگام خرید کرم‌ها و محصولات ضد آفتاب، اطمینان حاصل کنید که آن محصول برای پوست شما مناسب بوده و هم اشعه ماوراء بنفش (A (UVA)) و هم اشعه ماوراء بنفش (B (UVB)) را مسدود می‌کند.

برچسب روی محصول ضد آفتاب باید شامل موارد زیر باشد:

• عبارت “UVA” در یک آرم دایره‌ای و حداقل ۴ ستاره محافظت در برابر UVA
• حداقل SPF15 برای محافظت در برابر UVB

بیشتر افراد از ضد آفتاب به مقدار کافی استفاده نمی‌کنند. میزان ضد آفتاب مورد نیاز بدن یک فرد بزرگسال برای آن که به ضریب محافظت در برابر آفتاب (SPF) برسد حدود ۳۵ میلی لیتر یا ۶ تا ۸ قاشق چایخوری لوسیون است.

اگر لایه ضد آفتابی که روی پوست زده‌ایم خیلی نازک باشد، ضد آفتاب محافظت کمتری از پوست خواهد کرد. اگر مطمئن نیستید از ضد آفتاب با SPF15 به اندازه کافی استفاده می‌کنید یا خیر، می‌توانید از یک ضد آفتاب قوی‌تر با SPF30 استفاده کنید. اگر قصد دارید برای مدتی در معرض آفتاب باشید که خطر آفتاب‌سوختگی وجود داشته باشد، لازم است دو بار از ضد آفتاب استفاده کنید:

• یکبار ۳۰ دقیقه قبل از بیرون رفتن
• و یکبار درست قبل از بیرون رفتن

ضد آفتاب باید روی پوست تمام قسمت‌هایی از بدن که در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند، از جمله صورت، گردن و گوش (و اگر سر کم مویی دارید و یا مو ندارید، روی سر نیز) استفاده شود، اما استفاده از یک کلاه لبه پهن بهتر است. در صورتی که احتمال می‌دهید عرق کنید یا با آب تماس پیدا کنید، لازم است از ضد آفتاب‌های ضد آب استفاده کنید.

ضد آفتاب باید به مقدار زیاد، به طور مکرر و مطابق با دستورالعمل‌های‌ کارخانه سازنده آن مورد استفاده قرار گیرد. شما باید بلافاصله بعد از خروج از آب (حتی اگر ضد آفتابتان “ضد آب” باشد) و بعد از خشک کردن بدنتان با حوله، بعد از تعریق و یا هنگامی که در اثر تماس با چیزی ضد آفتاب پاک شود، بلافاصله مصرف آن راتکرار کنید.

بیشترین بخوانیم: بهترین کرم ضد آفتاب + معرفی ۱۰ برند از بهترین ها

استفاده از محصولات ضد التهاب و ترمیم کننده

در صورتی که کلیه روش های بالا را به کار بردید و باز آفتاب سوخته شده و پوستتان ملتهب شد بهتر است به سراغ داروها و محصولات ضد التهاب بروید.

محصولاتی چون:

کرم ضد التهاب و خارش ایگودرم

پماد ضد التهاب و خارش ایگودرم

کرم آرام بخش صورت باباریا مناسب پوست های ملتهب حاوی عصاره آلوئه ورا

ژل بعد از سوختگی سی گل حاوی عصاره آلوئه ورا

کرم ترمیم کننده سی گل مدل Heal Pro حاوی میموزا ۱۰%

با کلیک بر روی هر کدام از محصولات بالا، می توانید مشخصات و توضیحات مربوط به آن را مشاهده کنید.

همه این محصولات با داشتن ترکیبات ضد التهاب و ترمیم کننده، التهابات پوستی و قرمزی در اثر آفتاب سوختگی را التیام بخشیده و باعث می شود که پوست سریع تر ترمیم شود.

به امید اینکه با خواندن این مطلب به پاسخ سوالات خود رسیده باشید.

نوشته آفتاب سوختگی اولین بار در مجله ی دارویی. پدیدار شد.