آنچه در مورد واژینیت آتروفیک (آتروفی واژن) باید بدانید

سندرم تناسلی ادراری یائسگی (آتروفی واژن یا واژینیت آتروفیک) اغلب افرادی را که در حال گذار به یائسگی هستند تحت تاثیر قرار می دهد. این وضعیتی است که پوشش واژن، به دلیل کمبود استروژن خشک‌تر و نازک‌تر می‌شود. سوزش، خارش، لکه بینی، درد همراه با رابطه جنسی، تکرر ادرار و عفونت های مجاری ادراری از علائم شایع این عارضه هستند.

آتروفی واژن چیست؟

آتروفی واژن وضعیتی است که در آن پوشش واژن خشک‌تر و نازک‌تر می‌شود. این منجر به خارش، سوزش و درد در حین رابطه جنسی و علائم دیگر می شود. همچنین این وضعیت شامل مشکلات دستگاه ادراری مانند عفونت های دستگاه ادراری (UTIs) و بی اختیاری ادرار می شود.

آتروفی واژن اغلب در دوران پیش از یائسگی و یائسگی رخ می دهد، زمانی که تخمدان شما استروژن کمتری تولید می کند. در خانم های جوان تر نیز هنگامی که سطح استروژن آنها به دلیل درمان سرطان یا برداشتن تخمدان‌هایشان کاهش می‌یابد، می‌تواند رخ دهد. هنگامی که سطح هورمون کاهش می یابد، احتمال دارد بسیاری از علائم ناراحت کننده را تجربه کنید. این علائم می تواند کیفیت زندگی شما را مختل کند.

اخیراً اصطلاح آتروفی واژن با اصطلاح جدیدتر، سندرم تناسلی ادراری یائسگی (GSM) جایگزین شده است. این اصطلاح جدید نه تنها به توصیف علائم واژینال، بلکه به علائم ادراری که می تواند در نتیجه استروژن پایین رخ دهد، اشاره می کند.

آتروفی واژن (GSM) چقدر شایع است؟

حداقل نیمی از زنانی که وارد یائسگی می شوند، علائم و نشانه های سندرم تناسلی ادراری یائسگی را نشان می دهند. خشکی واژن معمولاً اولین نشانه ای است که نشان می دهد فرد در حال ابتلا به آتروفی واژن است.

علائم آتروفی واژن

بافتی که دیواره واژن شما را می پوشاند، زمانی که دچار آتروفی واژن می شوید نازک، خشک و ملتهب می شود. اغلب، اولین علامت خشکی است که احتمالاً در حین رابطه جنسی متوجه آن شوید. سایر علائم سندرم تناسلی ادراری یائسگی عبارتند از:

سوزش و یا خارش در واژن
دیسپارونی (درد هنگام رابطه جنسی)
ترشحات غیرمعمول واژن (معمولاً به رنگ زرد)
لکه بینی یا خونریزی، به ویژه در هنگام رابطه جنسی
خارش ولو (خارش اطراف دستگاه تناسلی خارجی شما)

همچنین می تواند بر سیستم ادراری شما تأثیر بگذارد و علائم زیر را ایجاد کند:

عفونت های مکرر دستگاه ادراری (UTIs)
عدم توانایی در نگه داشتن ادرار (بی اختیاری)
ادرار کردن بیش از حد معمول
ادرار دردناک (دیسوریا)
خون در ادرار (هماچوری)
احساس سوزش هنگام ادرار کردن

علت آتروفی واژن (GSM) چیست؟

در دوران یائسگی، بدن شما استروژن کمتری تولید می کند. بدون استروژن، پوشش واژن می تواند نازک تر شده و کشش کمتری داشته باشد. کانال واژن شما نیز می تواند باریک و کوتاه شود. همچنین استروژن کمتر، میزان مایعات طبیعی واژن را کاهش می دهد و تعادل اسید را در واژن تغییر می دهد. همه این عوامل باعث می شود بافت واژن شما نازک تر شود و احتمال تحریک آن بیشتر شود.

بدن شما همچنین می تواند استروژن کمتری را در طول رویدادهایی غیر از یائسگی تولید کند. افرادی که در دوران شیردهی هستند، تحت درمان سرطان هستند یا تخمدان هایشان برداشته شده است نیز احتمال دارد که به دلیل کمبود استروژن دچار آتروفی واژن شوند.

چه افرادی در خطر ابتلا به آتروفی واژن هستند؟

زنان در دوران یائسگی، بیشترین احتمال را دارند که آتروفی واژن را تجربه کنند زیرا بدن آنها به طور طبیعی استروژن کمتری تولید می کند. با این حال، عوامل دیگر می توانند سطح استروژن را کاهش دهند و منجر به آتروفی واژن شوند. این موارد عبارتند از:

کاهش عملکرد تخمدان به دلیل شیمی درمانی یا پرتودرمانی
داروهایی که دارای خواص آنتی استروژن هستند از جمله تاموکسیفن، مدروکسی پروژسترون و نافارلین
اوفورکتومی (برداشتن تخمدان ها)
برخی از قرص های ضد بارداری
اختلالات ایمنی
شیردهی (تغذیه با سینه)
سیگار کشیدن

عوارض واژینیت آتروفیک

آتروفی واژن می تواند بر کیفیت زندگی و رابطه شما با شریک زندگیتان تأثیر بگذارد. GSM عوارض جسمی و روحی دارد. علائم فیزیکی این عارضه مانند درد، سوزش، خارش و نشت ادرار که می تواند تمام بخش های زندگی شما را مختل کند.

عوارض جانبی عاطفی این عارضه، به همان اندازه عوارض جانبی فیزیکی پیچیده است. افرادی که علائم آتروفی واژن را تجربه می کنند، احتمال دارد علاقه خود را به رابطه جنسی و صمیمیت از دست بدهند یا دچار کاهش اعتماد به نفس شوند. لطفاً بدانید که همه این احساسات طبیعی هستند و پزشک می تواند به شما کمک کند.

نحوه تشخیص آتروفی واژن

پزشک متخصص زنان می تواند آتروفی واژن را بر اساس علائم و معاینه لگن برای بررسی واژن و دهانه رحم، تشخیص دهد. علائم معمول آتروفی در معاینه لگن عبارتند از واژن کوتاه یا باریک، خشکی، قرمزی و تورم، از دست دادن کشش، تغییر رنگ سفید در واژن، شرایط پوستی ولو، بریدگی های جزئی (پارگی) در نزدیکی دهانه واژن و کاهش اندازه لابیاها.

چه آزمایشاتی برای تشخیص آتروفی واژن (GSM) انجام می شود؟

در حالی که پزشکان معمولاً به معاینات برای تشخیص تغییرات آتروفیک تکیه می کنند، احتمال دارد که آزمایش هایی برای رد سایر شرایط انجام دهند که عبارتند از تست پاپ اسمیر، نمونه ادرار، سونوگرافی، PH واژن (آزمایش اسید) و آزمایش عفونت واژن.

گزینه های درمان هورمونی برای آتروفی واژن

استروژن درمانی و دهیدرواپی آندروسترون (DHEA) تنها درمان های هورمونی برای آتروفی واژن هستند.

استروژن موضعی

استروژن موضعی واژینال، علائم آتروفی واژن را بدون افزایش سطح استروژن در جریان خون درمان می کند. این درمان به صورت کرم، قرص واژینال یا حلقه موجود است. پزشک شما تصمیم می گیرد که کدام گزینه برای شما بهتر است:

کرم استروژن واژینال: این کرم را با استفاده از اپلیکاتور وارد واژن خود می کنید. اکثر افراد به مصرف روزانه کرم برای چند هفته نیاز دارند، اما بعد از آن به ۲ تا ۳ بار در هفته کاهش می یابد.
حلقه واژینال: حلقه واژینال یک حلقه نازک و انعطاف پذیر است که پزشک شما آن را در واژن قرار می دهد. این حلقه در طول سه ماه، دوز پایینی از استروژن را آزاد می کند. سپس پزشک حلقه را برمی دارد و جایگزین می کند.
قرص واژینال: قرص کوچکی را با استفاده از اپلیکاتور داخل واژن خود قرار می دهید. مانند سایر درمان‌های استروژن، استفاده از آن را به صورت روزانه شروع می کنید و بعد از آن به ۲ تا ۳ بار در هفته کاهش می دهید.

قرص دی اچ ای آ ۱۰۰ میلی گرم جالینوس ۱۰۰ عددی
۸۸۰,۰۰۰ تومان

درمان جایگزینی هورمونی

این نوع هورمون درمانی که استروژن درمانی سیستمیک نیز نامیده می شود، می تواند برای افرادی که علائم دیگر یائسگی مانند گرگرفتگی شدید دارند، مفید باشد. این هورمون درمانی، در دوزهای بالاتری مصرف می شود که به سلول های دیگر بدن شما می رود، نه فقط به واژن.

اگر بیش از ۱۰ سال از یائسگیتان گذشته یا فقط خشکی واژن دارید، احتمالا از درمان موضعی استفاده خواهید کرد. اما اگر به بهبود سلامت واژن، خواب بهتر، گرگرفتگی کمتر و بهبود خلق و خو نیاز دارید، احتمالاً تحت هورمون درمانی سیستمیک قرار خواهید گرفت. شما و پزشکتان می توانید در مورد اینکه آیا هورمون درمانی سیستمیک برای شما مناسب است یا خیر صحبت کنید.

درمان های غیر هورمونی برای آتروفی واژن

پزشکتان به شما کمک می کند تا بر اساس علائم و شدت آنها، تصمیم بگیرید که کدام برنامه درمانی مؤثرتر است. درمان با استروژن و DHEA به عنوان موثرترین درمان در نظر گرفته می شود. با این حال، این درمان ها برای همه مناسب نیست. چندین گزینه درمانی در دسترس وجود دارد که شامل هورمون نمی شود.

روان کننده ها و مرطوب کننده ها

روان کننده ها و مرطوب کننده ها، خشکی واژن را موقتی برطرف می کنند. این باعث بهبود راحتی در هنگام رابطه جنسی می شود. برای کاهش اصطکاک و درد در هنگام رابطه جنسی، باید از روان کننده های واژن مانند ساشه ژل موضعی مرطوب و روان کننده بانوان بنژل استفاده شود. آنها بر پایه آب، سیلیکون یا روغن هستند. این محصولات بسیار کوتاه اثر هستند.

مرطوب کننده های واژن به بافت واژن می چسبند تا به سلول ها در حفظ رطوبت کمک کنند. آنها هر یک تا سه روز اعمال می شوند زیرا طولانی تر عمل می کنند. برخی از روغن های طبیعی مانند روغن زیتون و روغن نارگیل نیز می توانند به عنوان روان کننده و مرطوب کننده استفاده شوند.

ژل واژینال ری نرم توسن دارو ۲۵ گرمی
۱۸۷,۰۰۰ تومان

درمان های لیزری

درمان های غیرتهاجمی و غیرجراحی لیزر CO2 به بازسازی بافت واژن و بهبود استحکام و کشش آن پس از لیزر درمانی کمک می کند. با این حال این دستگاه ها هنوز توسط سازمان غذا و دارو تایید نشده اند، زیرا تحقیقات محدودی در مورد استفاده از آنها وجود دارد.

درمان آتروفی واژن چقدر طول می کشد؟

زمان لازم برای درمان علائم GSM، بسته به روشی که استفاده می کنید و شدت بیماری متفاوت است. پزشک شما می‌تواند همه گزینه‌های ممکن را بر اساس سابقه سلامتی و وضعیت شما، با شما در میان بگذارد. آنها برای تعیین موفق ترین برنامه درمانی با شما همکاری خواهند کرد. به خاطر داشته باشید که بسیاری از افراد با ترکیب درمان ها به موفقیت دست پیدا می کنند.

پیشگیری از آتروفی واژن

از دست دادن استروژن بخشی از روند طبیعی پیری بدن است. با این حال، راه هایی برای جلوگیری از بدتر شدن آتروفی واژن وجود دارد. از مواد محرک واژن مانند عطر، رنگ، شامپو، مواد شوینده و دوش واژینال اجتناب نمایید. مطالعات نشان می دهد که افرادی که رابطه جنسی دارند، به موارد خفیف تر آتروفی مبتلا می شوند. این به این دلیل است که تحریک جنسی، جریان خون را به واژن افزایش می دهد و بافت واژن شما را انعطاف پذیرتر می کند.

چه زمانی باید برای آتروفی واژن به پزشک مراجعه کنم؟

حتی اگر در دوران یائسگی نیستید، حتماً علائم خشکی، درد، سوزش، خارش، مشکلات ادراری، لکه بینی، خونریزی یا ترشح غیرمعمول را به پزشک خود گزارش دهید. همچنین اگر هفته‌ها گذشت و مرطوب‌کننده‌های بدون نسخه که برای خشکی استفاده می‌کنید مؤثر نبودند، باید به پزشک مراجعه نمایید.

تفاوت بین آتروفی واژن و عفونت قارچی چیست؟

هم آتروفی واژن و هم عفونت های قارچی می توانند علائمی مانند خشکی، خارش، قرمزی و درد داشته باشند. با این حال، کمبود استروژن باعث آتروفی واژن می شود در حالی که عفونت قارچی باعث عفونت مخمری واژن می شود. در مورد علائم خود با پزشک مشورت نمایید تا با هم بتوانید تشخیص دهید که چه وضعیتی دارید.

نکات پایانی

آتروفی واژن یک عارضه جدی است که با علائم ناراحت کننده ای مانند عفونت ادرار مکرر، سوزش، درد در رابطه جنسی و موارد دیگر، کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر قرار می دهد. خوشبختانه، درمان‌های زیادی وجود دارد و پزشک متخصص می‌تواند به شما کمک کند تا بهترین گزینه را برای علائم خود پیدا کنید. بنابراین به دنبال درمان باشید و از مکالمه با پزشک و شریک زندگی خود نترسید. همیشه دستورالعمل های پزشک خود را دنبال کنید و برای مدیریت آتروفی واژن هر کاری می توانید انجام دهید.

منبع:

What you need to know about atrophic vaginitis (vaginal atrophy)