داروی استاوودین چیست؟ مکانیسم اثر، نحوه مصرف و تداخلات دارویی

داروی استاوودین که به صورت کپسول موجود است و با نام زریت نیز شناخته شده، همراه با سایر داروهای HIV برای کمک به کنترل عفونت HIV استفاده می شود. این دارو به کاهش میزان HIV در بدن کمک می کند تا سیستم ایمنی شما بهتر کار کند. همچنین ابتلا به عوارض اچ آی وی (مانند عفونت های جدید، سرطان) را کاهش می دهد و کیفیت زندگی شما را بهبود می بخشد.

مکانیسم اثر داروی استاوودین

استاوودین که با نام تجاری Zerit فروخته می شود، یک داروی ضد رتروویروسی است که برای پیشگیری و درمان ایدز استفاده می شود. به طور کلی برای استفاده با سایر داروهای ضد رتروویروس توصیه می شود. استاوودین متعلق به دسته ای از داروهای شناخته شده به عنوان مهارکننده های نوکلئوزیدی رونوشت معکوس (NRTI) است. استاوودین درمانی برای عفونت اچ آی وی نیست.

استاوودین در ترکیب با سایر داروها در درمان عفونت ناشی از ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) استفاده می شود. اچ آی وی ویروس مسئول سندرم نقص ایمنی اکتسابی (ایدز) است. این دارو برای کند کردن پیشرفت بیماری در بیماران آلوده به HIV که علائم پیشرفته، علائم اولیه یا اصلاً علامتی ندارند استفاده می شود.

نحوه مصرف داروی استاوودین

قبل از شروع استفاده از استاوودین و هر بار که استفاده می کنید، راهنمای دارو و در صورت موجود بودن، بروشور اطلاعات بیمار را که توسط پزشک شما تجویز شده است، بخوانید. این دارو را به صورت خوراکی با یا بدون غذا طبق دستور پزشک، معمولاً هر ۱۲ ساعت مصرف کنید. دوز بر اساس وزن، وضعیت پزشکی و پاسخ به درمان است.

برای بهترین اثر، این دارو را در زمان های معین مصرف کنید. بسیار مهم است که مصرف این دارو (و سایر داروهای HIV) را دقیقاً طبق دستور پزشک ادامه دهید. هیچ دوزی را نادیده نگیرید.

از مصرف این دارو بیشتر یا کمتر از مقدار تجویز شده خودداری کنید یا مصرف آن (یا سایر داروهای HIV) را حتی برای مدت کوتاهی قطع نکنید، مگر اینکه پزشکتان این کار را تجویز کند. نادیده گرفتن یا تغییر دوز بدون تأیید پزشک ممکن است باعث افزایش میزان ویروس شود، درمان عفونت را دشوارتر (مقاوم) کند یا عوارض جانبی را بدتر کند.

عوارض جانبی داروی استاوودین

به یاد داشته باشید که این دارو به این دلیل تجویز شده است که پزشک شما تشخیص داده است که مزایای آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می کنند عوارض جانبی جدی ندارند.

همانطور که سیستم ایمنی شما قوی تر می شود، می تواند شروع به مبارزه با عفونت هایی کند که قبلاً داشته اید و احتمالاً باعث عود علائم بیماری می شود. همچنین اگر سیستم ایمنی شما بیش از حد فعال شود، شاید علائمی داشته باشید. این واکنش احتمال دارد در هر زمانی (به زودی پس از شروع درمان HIV یا چندین ماه بعد) رخ دهد.

اگر علائم جدی دارید، فوراً به پزشک مراجعه کنید، از جمله:

• کاهش وزن بدون دلیل
• خستگی شدید
• درد/ضعف عضلانی که از بین نمی‌رود
• سردردهایی که شدید هستند یا از بین نمی‌روند
• درد مفاصل
• بی‌حسی/گزگز دستها/پاها/بازوها/پاها
• تغییرات بینایی
• علائم عفونت (مانند تب، لرز، تورم غدد لنفاوی، مشکلات تنفسی، سرفه، زخم های پوستی که بهبود نمی یابند)
• علائم تیروئید پرکار (مانند تحریک پذیری، عصبی بودن، عدم تحمل گرما، ضربان قلب سریع/تپش/نامنظم، چشم‌های برآمده، رشد غیرعادی در گردن/تیروئید که گواتر نامیده می‌شود)
• نشانه‌های یک مشکل عصبی خاص به نام سندرم گیلن باره (مانند بی‌ثباتی، از دست دادن هماهنگی، مشکل در بلع، صحبت کردن/جویدن، مشکل در حرکت چشم)

این دارو می تواند باعث مشکلات عصبی شدید در دست ها / پاها (نوروپاتی محیطی) شود. علائم شامل بی حسی / سوزن سوزن شدن / درد، ضعف عضلانی یا کاهش کنترل عضلانی است. اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید تا بتوانید از نزدیک تحت نظر باشید. پزشک شما ممکن است تصمیم به کاهش یا توقف دوز استاوودین بگیرد.

تغییراتی در چربی بدن (مانند افزایش چربی در نواحی بالای کمر و معده، کاهش چربی در بازوها و پاها) شاید در حین مصرف داروهای HIV رخ دهد. علت و اثرات دراز مدت این تغییرات ناشناخته است. در مورد خطرات و مزایای درمان با پزشک خود و همچنین نقش احتمالی ورزش در کاهش این عارضه جانبی صحبت کنید.

واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله: بثورات پوستی، خارش/تورم (مخصوصاً در صورت/زبان/گلو)، سرگیجه شدید، مشکلات تنفسی، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

موارد احتیاطی در مصرف داروی استاوودین

قبل از مصرف استاوودین، اگر به آن حساسیت دارید، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. این دارو حاوی مواد غیر فعالی است که می تواند باعث واکنش های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود.

قبل از استفاده از این دارو، سابقه پزشکی خود را به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید، به ویژه در موارد: پانکراتیت، مشکلات کلیوی، مشکلات کبدی (مانند هپاتیت، سیروز)، مشکلات عصبی (مانند نوروپاتی محیطی)، مصرف الکل، مشکلات کیسه صفرا (مانند سنگ کیسه صفرا).

از نوشیدنی های الکلی خودداری کنید زیرا خطر ابتلا به مشکلات کبدی و/یا پانکراتیت را افزایش می دهند. قبل از انجام عمل جراحی، در مورد تمام محصولاتی که استفاده می کنید (از جمله داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) به پزشک خود اطلاع دهید. افراد مسن نسبت به عوارض جانبی این دارو، به ویژه افزایش خطر مشکلات عصبی حساس تر هستند.

برای کاهش خطر انتقال بیماری اچ آی وی به دیگران، تمام داروهای HIV را دقیقاً طبق دستور پزشک خود مصرف کنید. طبق دستور پزشک از یک روش پیشگیری موثر (کاندوم های لاتکس یا پلی اورتان) در طول فعالیت جنسی استفاده کنید. وسایل شخصی (مانند سوزن/سرنگ، مسواک و تیغ) که با خون یا سایر مایعات بدن تماس دارند را به اشتراک نگذارید.

تداخلات دارویی استاوودین

تداخلات دارویی نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر می دهد یا خطر عوارض جانبی جدی را افزایش می دهد. فهرستی از تمام داروهایی که استفاده می کنید (از جمله داروهای نسخه ای/غیر نسخه ای و محصولات گیاهی) را نگه دارید و آن را با پزشک و داروساز خود به اشتراک بگذارید. هیچ دارویی را بدون تأیید پزشک شروع نکنید، متوقف نکنید یا دوز آن را تغییر ندهید.

برخی از داروهایی که با این دارو تداخل دارند عبارتند از:

• دیدانوزین
• دوکسوروبیسین
• هیدروکسی اوره
• اورلیستات
• زیدوودین
• داروهایی که می توانند باعث مشکلات عصبی شوند (مانند ایزونیازید، وین کریستین).

آیا زیدوودین همان استاوودین است؟

استاوودین (d4T، Zerit) ممکن است به جای زیدوودین در درمان ترکیبی اولیه یا در بیمارانی که رژیم های حاوی زیدوودین را تحمل نکرده اند استفاده شود. استاوودین و زیدوودین به طور همزمان استفاده نمی شوند زیرا به نظر می رسد اثرات آنتاگونیستی دارند.

نکات پایانی

استاوودین عفونت HIV یا ایدز را درمان یا از آن پیشگیری نمی کند. این دارو به جلوگیری از تکثیر HIV کمک می کند و به نظر می رسد که تخریب سیستم ایمنی را کاهش می دهد و همچنین به تاخیر در ایجاد مشکلاتی که معمولاً مربوط به بیماری ایدز یا HIV است کمک می کند.

استاوودین شما را از انتقال اچ آی وی به افراد دیگر باز نمی دارد. افرادی که این دارو را دریافت می کنند همچنان مشکلات دیگری دارند که معمولاً مربوط به بیماری ایدز یا HIV است.