داروی او آر اس (ORS) برای چیست؟ مکانیسم عمل و نحوه مصرف آن

داروی او آر اس یا ORS، مخفف Oral Rehydration Salts، دارویی ساده و در عین حال بسیار موثر است که برای پیشگیری و درمان کم آبی بدن، به ویژه در موارد اسهال استفاده می شود. کم آبی یک وضعیت جدی است که می تواند زمانی رخ دهد که بدن، اغلب به دلیل استفراغ بیش از حد یا اسهال، مایعات و الکترولیت های بیشتری از آنچه دریافت می کند از دست می دهد.

داروی او آر اس مخلوط پودری از نمک ها از جمله سدیم، پتاسیم و گلوکز است. هنگامی که با آب تمیز مخلوط می شود، محلولی ایجاد می کند که به جایگزینی مایعات و الکترولیت های از دست رفته در اثر اسهال یا استفراغ کمک می کند. این فرآیند آبرسانی بسیار مهم است، زیرا می تواند از عوارض جدی، به ویژه در کودکان و نوزادان، جلوگیری کند و حتی جان افراد را نجات دهد.

کاربردهای داروی او آر اس

درمان اسهال: داروی او آر اس اولین درمان توصیه شده برای اسهال حاد است که علت اصلی کم آبی بدن به خصوص در کودکان است. زیرا به جایگزینی مایعات و الکترولیت های از دست رفته در اثر حرکات مکرر و آبکی روده کمک می کند.

مدیریت استفراغ: ORS همچنین می‌تواند برای آبرسانی مجدد به افرادی که استفراغ بیش از حد را تجربه می‌کنند، مثلا در زمان حملات گاستروانتریت یا سایر بیماری‌ها، استفاده شود.

آبرسانی مجدد در طول بیماری: ORS را می توان برای حفظ سطح هیدراتاسیون مناسب در افرادی که از هر بیماری یا شرایطی که منجر به از دست دادن قابل توجه مایعات و الکترولیت ها مانند تب، آنفولانزا یا وبا می شود، استفاده کرد.

جلوگیری از کم آبی بدن: این دارو می تواند به عنوان یک اقدام پیشگیرانه برای حفظ سطح هیدراتاسیون و جلوگیری از کم آبی بدن، به ویژه در آب و هوای گرم یا در دوره های افزایش فعالیت بدنی استفاده شود.

یکی از مزایای کلیدی داروی او آر اس سادگی و در دسترس بودن آن است. زیرا یک گزینه درمانی ارزان، با استفاده آسان و به طور گسترده در دسترس است، که آن را به ویژه در کشورهای در حال توسعه و محیط های محدود به منابع که دسترسی به سایر مداخلات پزشکی ممکن است محدود باشد، ارزشمند می کند.

ترکیب و مکانیسم عمل داروی او آر اس

داروی او آر اس مخلوط ساده ای از نمک های خاص و گلوکز است. فرمول استاندارد ORS شامل موارد زیر است:

1. سدیم: ۷۵-۹۰ میلی مول در لیتر
2. پتاسیم: ۲۰ میلی مول در لیتر
3. کلرید: ۶۵-۸۰ میلی مول در لیتر
4. سیترات: ۱۰ میلی مول در لیتر
5. گلوکز: ۷۵-۹۰ میلی مول در لیتر

هنگامی که با آب تمیز مخلوط می شود، گلوکز و سدیم با هم کار می کنند تا جذب مایعات و الکترولیت ها را در روده تسهیل کنند. این به جایگزینی مایعات از دست رفته از طریق اسهال یا استفراغ کمک می کند. گنجاندن پتاسیم نیز بسیار مهم است، زیرا به بازیابی تعادل الکترولیت ها کمک می کند و از عملکرد مناسب ماهیچه ها و اعصاب حمایت می کند.

مزایای ORS

• هیدراتاسیون و تعادل الکترولیت را بازیابی می کند
• مدت و شدت اسهال را کاهش می دهد
• از کم آبی بدن و عوارض مرتبط با آن جلوگیری می کند
• هم برای کودکان و هم برای بزرگسالان قابل تجویز است
• مقرون به صرفه و به طور گسترده در دسترس است
• توسط سازمان های بهداشتی بزرگ در سراسر جهان توصیه می شود

نحوه مصرف داروی او آر اس

ORS معمولاً به صورت پودر از پیش بسته بندی شده ای در دسترس است که با آب آشامیدنی تمیز و سالم مخلوط می شود. سپس این محلول به آرامی طی چند ساعت میل می شود تا بدن دوباره آب شود. برای نوزادان و کودکان خردسال، ORS را می توان با استفاده از قاشق یا سرنگ تجویز کرد. تغذیه با شیر مادر باید در کنار تجویز ORS ادامه خواهد داشت.

تجویز و دوز داروی او آر اس

دوز مناسب ORS با توجه به توصیه پزشک، به سن و اندازه بیمار و همچنین شدت کم آبی بدن بستگی دارد:

• نوزادان و کودکان خردسال – معمولاً با ۵۰ تا ۱۰۰ میلی لیتر ORS بعد از هر مدفوع شل شروع کنید و در صورت نیاز مقدار آن را افزایش دهید.
• کودکان بزرگتر و بزرگسالان – معمولاً ۲۰۰-۴۰۰ میلی لیتر ORS بعد از هر مدفوع شل مصرف می شود.
• کم آبی شدید – احتمالا در ابتدا تا ۱ لیتر در ساعت برای بازیابی سریع تعادل مایعات مورد نیاز باشد.
• ORS باید به طور مکرر در مقادیر کم مصرف شود، نه اینکه حجم زیادی را به یکباره میل کنید، زیرا می تواند منجر به استفراغ شود.

ORS در مواقع اضطراری و بلایای طبیعی

در شرایط اضطراری، مانند بلایای طبیعی یا شیوع بیماری، دسترسی به آب سالم و مراقبت های بهداشتی می تواند به شدت محدود شود. ORS با اجازه دادن به آبرسانی سریع و جلوگیری از مرگ و میر ناشی از عوارض مرتبط با کم آبی، نقش مهمی در این زمینه ها ایفا می کند.

سازمان های امدادی و آژانس های بشردوستانه اغلب بسته های ORS را به عنوان بخشی از تلاش های واکنش اضطراری خود ذخیره و توزیع می کنند. ارزان، قابل حمل و استفاده آسان، ORS ابزاری ارزشمند برای نجات جان افراد در شرایط بحرانی است.

اهمیت ORS در کشورهای در حال توسعه

داروی او آر اس به عنوان یکی از مهم ترین نوآوری های پزشکی قرن بیستم، به ویژه در مناطق در حال توسعه مورد استقبال قرار گرفته است. بیماری های اسهالی عامل اصلی مرگ و میر کودکان زیر ۵ سال در این مناطق است. درمان سریع ORS می تواند به طور قابل توجهی خطر مرگ ناشی از کم آبی شدید را کاهش دهد.

سازمان بهداشت جهانی و یونیسف به شدت ORS را به عنوان اولین درمان اسهال دوران کودکی در سراسر جهان توصیه می کنند. سادگی، مقرون به صرفه بودن و اثربخشی اثبات شده آن، آن را به ابزاری حیاتی در بهبود نتایج بهداشت جهانی کودکان تبدیل کرده است.

فرمولاسیون داروی او آر اس

در حالی که فرمول استاندارد ORS به طور گسترده استفاده می شود، برخی از تغییرات و فرمول های جدیدتر عرضه شده که عبارتند از:

1. ORS کاهش اسمولاریته – این فرمول دارای غلظت کمتری از نمک و گلوکز است که می تواند راحت تر در روده ها جذب شود. توسط WHO به عنوان نوع ارجح ORS توصیه می شود.
2. ORS مبتنی بر برنج – برخی از فرمول ها گلوکز را با کربوهیدرات های پیچیده مبتنی بر برنج جایگزین می کنند. این می تواند در برخی موارد اسهال شدید موثرتر باشد.
3. ORS حاوی روی – نشان داده شده است که افزودن روی به محلول ORS باعث کاهش بیشتر مدت و شدت اسهال، به ویژه در کودکان خردسال می شود.
4. محلول های ORS از پیش بسته بندی شده – برای راحتی، ORS علاوه بر فرم پودری، گاهی اوقات به صورت مایعات از پیش مخلوط و بسته بندی نیز موجود است.

جدول نام های تجاری موجود در داروخانه

نکات پایانی

در نتیجه، پزشکی ORS یک مداخله ساده و در عین حال قدرتمند است که تأثیر عمیقی بر سلامت جهانی، به ویژه در شرایط اضطراری داشته است. توانایی آن در بازگرداندن سریع و موثر تعادل مایعات و الکترولیت ها، آن را به یک جزء ضروری از مراقبت های بهداشتی جامع در سراسر جهان تبدیل می کند.

با توجه به آنچه در این مقاله از مجله سلامت داروخانه آنلاین گفته شد، داروی او آر اس یک ابزار مهم در مدیریت کم آبی بدن، به ویژه در موارد اسهال و استفراغ است. توانایی آن در بازگرداندن سریع و موثر تعادل مایعات و الکترولیت ها، آن را به یک جزء ضروری از مراقبت های بهداشتی جامع، به ویژه برای کودکان خردسال و جمعیت های آسیب پذیر تبدیل می کند.