داروی کلاریترومایسین برای چیست؟ کاربردهای درمانی، موارد مصرف، عوارض جانبی، بارداری، تداخلات

داروی کلاریترومایسین نوعی داروی آنتی بیوتیکی است که متعلق به کلاس ماکرولیدها است که معمولاً برای درمان انواع عفونت های باکتریایی که بر سیستم تنفسی، پوست و سایر قسمت های بدن تأثیر می گذارند استفاده می شود. در این مقاله به کاربرد داروی کلاریترومایسین، مقدار و روش مصرف و همچنین به عوارض جانبی آن می پردازیم.

مکانیسم عمل داروی کلاریترومایسین

داروی کلاریترومایسین یک آنتی بیوتیک مهارگر باکتری یا باکتریواستاتیک است، به این معنی که رشد و تکثیر باکتری ها را به جای کشتن مستقیم آنها مهار می کند. این ماده با اتصال به زیر واحد ۵۰S ریبوزوم باکتریایی عمل می‌کند، که در سنتز پروتئین اختلال ایجاد می‌کند و از تولید پروتئین‌های لازم برای بقا و تکثیر توسط باکتری‌ها جلوگیری می‌کند. کلاریترومایسین به ویژه در برابر باکتری های گرم مثبت و همچنین برخی از پاتوژن های غیر معمول و داخل سلولی مانند مایکوباکتریوم آویوم کمپلکس (MAC) و هلیکوباکتر پیلوری موثر است.

فارماکوکینتیک داروی کلاریترومایسین

هنگامی که کلاریترومایسین به صورت خوراکی مصرف می شود، به راحتی از دستگاه گوارش جذب می شود و فراهمی زیستی آن حدود ۵۰٪ است. حداکثر غلظت پلاسمایی معمولاً در عرض ۲-۳ ساعت به دست می آید. این دارو به طور گسترده در سراسر بدن توزیع می شود و می تواند به بافت ها و مایعات مختلف از جمله ریه ها، سینوس ها و پوست نفوذ کند.

کلاریترومایسین عمدتاً توسط سیستم آنزیمی سیتوکروم P450 در کبد متابولیزه می شود. نیمه عمر دفع کلاریترومایسین برای فرمول رهش فوری تقریباً ۳-۴ ساعت و برای نسخه با رهش طولانی مدت ۵-۷ ساعت است. دارو و متابولیت های آن عمدتاً از طریق مدفوع دفع می شوند.

کاربردهای درمانی داروی کلاریترومایسین

عفونت های دستگاه تنفسی

• پنومونی (شامل پنومونی اکتسابی از جامعه و پنومونی غیر معمول)
• تشدید حاد برونشیت مزمن
• سینوزیت

عفونت های پوست و بافت نرم

• سلولیت
• اریسیپلاس
• زرد زخم

سایر عفونت ها

• ریشه کنی هلیکوباکتر پیلوری (در درمان ترکیبی برای زخم معده)
• عفونت های منتشر یا موضعی مایکوباکتریوم آویوم کمپلکس (MAC) در بیماران HIV/AIDS

مقدار و نحوه مصرف داروی کلاریترومایسین

دوز معمولی داروی کلاریترومایسین برای بزرگسالان با تجویز و صلاحدید پزشک می تواند به صورت زیر توصیه شود:

1. برای عفونت های دستگاه تنفسی: ۲۵۰-۵۰۰ میلی گرم دو بار در روز
2. برای عفونت های پوست/بافت نرم: ۲۵۰-۵۰۰ میلی گرم دو بار در روز
3. برای ریشه کنی هلیکوباکتر پیلوری: ۵۰۰ میلی گرم دو بار در روز، همراه با سایر داروها
4. برای عفونت های MAC: 500 میلی گرم دو بار در روز

قرص یا کپسول کلاریترومایسین باید با غذا مصرف شود تا عوارض گوارشی به حداقل برسد. مدت درمان بسته به نوع و شدت عفونت می تواند از ۷ تا ۱۴ روز متغیر باشد. مهم است که دوره کامل درمان را طبق تجویز تکمیل کنید، حتی اگر علائم قبل از اتمام دارو بهبود یابد.

استفاده از داروی کلاریترومایسین در افراد خاص

بیماران مسن: کلاریترومایسین به طور کلی در بزرگسالان مسن به خوبی تحمل می شود، اما در افرادی که عملکرد کلیه یا کبد آنها کاهش یافته است تنظیم دوز ضروری است.

بیماران اطفال: کلاریترومایسین برای استفاده در کودکان زیر ۶ ماه برای نشانه های خاصی مانند اوتیت میانی حاد و پنومونی اکتسابی از جامعه تایید شده است. دوز بر اساس وزن و سن کودک است.

بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی: برای بیماران مبتلا به بیماری کلیوی متوسط ​​تا شدید، احتمالا دوز کلاریترومایسین کاهش یابد تا از تجمع دارو و متابولیت های آن جلوگیری شود.

بیماران مبتلا به نارسایی کبدی: هنگام استفاده از کلاریترومایسین در افراد مبتلا به بیماری کبدی از قبل احتیاط می شود، زیرا دارو عمدتاً در کبد متابولیزه می شود.

مقاومت آنتی بیوتیکی داروی کلاریترومایسین

استفاده بیش از حد یا استفاده نامناسب از کلاریترومایسین، مانند سایر آنتی بیوتیک ها، می تواند به ایجاد مقاومت ضد میکروبی کمک کند. پزشکان و متخصصان باید کلاریترومایسین را با احتیاط تجویز کنند و بیماران را تشویق کنند که دوره کامل درمان را طبق دستور تکمیل کنند.

درمان ترکیبی داروی کلاریترومایسین

کلاریترومایسین اغلب در ترکیب با سایر داروها، به ویژه برای ریشه کنی عفونت هلیکوباکتر پیلوری مرتبط با زخم معده استفاده می شود و برای درمان هلیکوباکتر پیلوری، کلاریترومایسین معمولاً در کنار موارد زیر تجویز می شود:

• مهارکننده ها(به عنوان مثال، امپرازول، پانتوپرازول)
• آموکسی سیلین یا مترونیدازول

این رویکرد درمانی سه‌گانه یا چهارگانه به بهبود اثربخشی ریشه‌کنی هلیکوباکتر پیلوری کمک می‌کند، زیرا مکانیسم‌های مختلف اثر داروها با هم کار می‌کنند. همچنین گاهی اوقات کلاریترومایسین در ترکیب با سایر آنتی بیوتیک ها مانند ریفابوتین یا لووفلوکساسین برای درمان عفونت های منتشر شده مایکوباکتریوم آویوم کمپلکس (MAC) در بیماران دچار نقص ایمنی استفاده می شود.

عوارض جانبی داروی کلاریترومایسین

کلاریترومایسین به طور کلی به خوبی تحمل می شود، اما برخی از عوارض جانبی آن عبارتند از:

• دستگاه گوارش: تهوع، استفراغ، درد شکم، اسهال
• سیستم عصبی: سردرد، سرگیجه، اختلالات چشایی
• پوست: بثورات، خارش
• کبد: افزایش آنزیم های کبدی، هپاتیت
• قلبی عروقی: طولانی شدن فاصله QT (نادر)

بیشتر عوارض جانبی خفیف هستند و اغلب با تطبیق بدن با دارو فروکش می‌کنند. با این حال، واکنش های شدیدتر، مانند پاسخ های آلرژیک یا آسیب کبدی، می تواند در برخی افراد رخ دهد. بیماران در صورت مشاهده هرگونه عوارض جانبی نگران کننده یا مداوم در حین مصرف کلاریترومایسین، باید با پزشک خود تماس بگیرند.

موارد منع مصرف و تداخلات داروی کلاریترومایسین

کلاریترومایسین چندین منع مصرف و تداخل دارویی مهم دارد که باید از آنها آگاه بود:

در بیماران با حساسیت مفرط شناخته شده به آنتی بیوتیک های ماکرولید منع مصرف دارد.

می تواند با داروهای خاصی که توسط کبد متابولیزه می شوند، مانند برخی از داروهای ضد قارچ، ضد ویروسی و داروهای کاهش دهنده کلسترول تداخل داشته باشد. ممکن است تنظیم دوز لازم باشد.

در بیماران مبتلا به بیماری های قلبی از قبل با احتیاط مصرف شود، زیرا کلاریترومایسین می تواند فاصله QT را طولانی کند.

برای بیماران بسیار مهم است که قبل از شروع درمان با داروی کلاریترومایسین، پزشک خود را در مورد تمام داروها، مکمل ها و شرایط پزشکی مطلع کنند.

ملاحظات در دوران بارداری و شیردهی

استفاده از کلاریترومایسین در دوران بارداری باید به دقت ارزیابی شود، زیرا اطلاعات ایمنی محدودی وجود دارد. مطالعات حیوانی احتمال آسیب رساندن به جنین را نشان داده است و معمولاً این دارو در سه ماهه اول توصیه نمی شود. برای زنان شیرده، کلاریترومایسین با شیردهی سازگار در نظر گرفته می شود، زیرا فقط مقادیر کمی از دارو در شیر مادر دفع می شود. با این حال، نظارت بر عوارض جانبی احتمالی در نوزاد توصیه می شود.

احتیاطات خاص

کلاریترومایسین باید با احتیاط در بیماران با سابقه طولانی شدن فاصله QT یا سایر بیماری های قلبی استفاده شود، زیرا می تواند خطر آریتمی را افزایش دهد. این دارو در بیماران مبتلا به حساسیت مفرط شناخته شده به آنتی بیوتیک های ماکرولید، و همچنین در افرادی که از داروهای خاصی استفاده می کنند که می توانند با کلاریترومایسین تداخل داشته باشند، ممنوع است، مانند:

• مشتقات ارگوت (به عنوان مثال، ارگوتامین، دی هیدروارگوتامین)
• برخی از داروهای ضد قارچی (مانند ایتراکونازول، کتوکونازول)
• برخی از داروهای ضد ویروسی (مانند ریتوناویر)
• استاتین های متابولیزه شده توسط CYP3A4 (به عنوان مثال، سیمواستاتین، لوواستاتین)

در صورت استفاده همزمان کلاریترومایسین با این داروها، باید نظارت دقیق و تنظیم دوز انجام شود.

جدول نام های تجاری موجود در داروخانه ها

نکات پایانی

به طور خلاصه، کلاریترومایسین یک آنتی بیوتیک همه کاره است که برای درمان انواع عفونت های باکتریایی، به ویژه آنهایی که بر سیستم تنفسی و پوست تأثیر می گذارند، استفاده می شود. در حالی که به طور کلی به خوبی تحمل می شود، مهم است که با مطالعه این مقاله از مجله سلامت داروخانه آنلاین، از عوارض جانبی و تداخلات مرتبط با این دارو آگاه باشید.