قرص جم فیبروزیل برای چیست؟ عوارض و طریقه مصرف آن

قرص جم فیبروزیل (Gemfibrozil) برای کاهش تری گلیسیرید (نوعی چربی خون) استفاده می شود. داشتن سطوح بسیار بالای تری گلیسیرید خطر پانکراتیت (التهاب پانکراس) را افزایش می دهد. در این مقاله به طور کامل به نحوه عملکرد، نحوه مصرف و عوارض جانبی احتمالی این دارو می پردازیم.

قرص جم فیبروزیل چیست؟

قرص جم فیبروزیل یک قرص خوراکی است که توسط پزشک تجویز می شود. این دارو به عنوان یک داروی ژنریک و با نام تجاری Lopid در دسترس می باشد. جم فیبروزیل برای کاهش سطح تری گلیسیرید استفاده می شود زیرا سطوح بالای تری گلیسیرید، خطر ابتلا به پانکراتیت را افزایش می دهد. جم‌ فیبروزیل به صورت کپسول ۳۰۰ میلی گرم و قرص ۴۵۰ و ۶۰۰ میلی گرم در بازار دارویی عرضه می شود.

مکانیسم دارویی قرص جم فیبروزیل

قرص جم فیبروزیل به دسته ای از داروها به نام مشتقات اسید فیبریک تعلق دارد که اغلب برای درمان شرایط مشابه استفاده می شوند. جم فیبروزیل با تغییر میزان کلسترول و سایر چربی ها، در بدن عمل می کند. جم فیبروزیل سطح تری گلیسیرید را کاهش می دهد و سطح کلسترول خوب بدن (HDL) را افزایش می دهد.

نحوه مصرف قرص جم فیبروزیل

پزشک دوز مصرف این دارو را با توجه به سن بیمار، وضعیت تحت درمان، شدت وضعیت، سایر شرایط پزشکی و نحوه واکنش به اولین دوز تعیین می کند. دوزی که معمولا توسط پزشکان برای کلسترول بالا در افراد بزرگسال ۱۸ تا ۶۴ سال تجویز می شود، ۶۰۰ میلی گرم و دو بار در روز است. این دارو برای مصرف سنین ۰ تا ۱۷ سال تائید نشده است.

اگر این دارو برای شما تجویز شده است، بهتر است آن را ۳۰ دقیقه قبل از وعده های غذایی صبح و عصر خود مصرف نمایید. پزشکان معمولا در حین مصرف این دارو، سطح تری گلیسیرید شما را هر ۳ تا ۱۲ ماه یکبار بررسی می کنند تا مطمئن شوند که این دارو موثر است.

در‌ افراد مسن معمولا کلیه ها مانند گذشته کار نمی کنند و این می تواند باعث شود بدن داروها را کندتر پردازش کند. در نتیجه مقدار بیشتری از دارو برای مدت طولانی تری در بدن باقی می ماند و این خطر عوارض جانبی را افزایش می دهد. اگر مشکلات کلیوی دارید، احتمال دارد پزشک معالج درمان شما را با دوز پایین تر یا برنامه دارویی متفاوت انجام دهد. این می تواند به جلوگیری از تجمع بیش از حد این دارو در بدن شما کمک کند.

جم فیبروزیل را مطابق دستور پزشک مصرف نمایید

قرص جم فیبروزیل اغلب برای درمان طولانی مدت استفاده می شود. اگر تغییرات کافی در سطح تری گلیسیرید خود نداشته باشید، احتمال دارد پزشک شما تصمیم بگیرد که قرص جم فیبروزیل را پس از سه ماه درمان قطع کند. اگر این دارو را طبق دستور مصرف نکنید، احتمال خطرات جدی وجود دارد.

اگر مصرف دارو را به طور ناگهانی قطع کنید و یا اصلا آن را مصرف نکنید، سطح تری گلیسیرید شما می تواند افزایش یابد. اگر سطح تری گلیسیرید شما خیلی بالا باشد، در معرض خطر بیماری قلبی یا پانکراتیت هستید. همچنین اگر دوزها را فراموش نمایید یا دارو را طبق دستور پزشک مصرف نکنید، احتمال دارد داروی شما به خوبی عمل نکند یا تاثیری نداشته باشد.

هشدارهای مهم برای مصرف جم فیبروزیل

• سنگ کیسه صفرا: قرص جم فیبروزیل می تواند باعث ایجاد سنگ کیسه صفرا شود. در صورت ایجاد سنگ کیسه صفرا، باید مصرف این دارو را متوقف نمایید.
• ترکیب با استاتین ها: جم فیبروزیل نباید با سیمواستاتین که یکی دیگر از داروهای کلسترول است، مصرف شود. استفاده از قرص جم فیبروزیل با سیمواستاتین یا سایر داروهای دسته استاتین می تواند منجر به سمیت عضلانی جدی شود. این وضعیت می تواند باعث نارسایی کلیه یا مرگ شود.
• مصرف همراه با سلکسی پگ: قرص جم فیبروزیل را نباید با سلکسی پگ که برای درمان فشار خون شریانی ریوی (PAH) استفاده می شود، مصرف کرد. استفاده از این داروها با هم می تواند میزان سلکسی پگ را در بدن به سطوح خطرناکی برساند.

عوارض جانبی قرص جم فیبروزیل

عوارض جانبی رایج تری که احتمال دارد با استفاده از جم فیبروزیل رخ دهد عبارتند از ناراحتی معده، دل درد، حالت تهوع، استفراغ، اسهال، یبوست، کهیر، سرگیجه، سردرد، درد عضلانی و تغییر در طعم ها که معمولا ظرف چند روز یا چند هفته از بین می روند. اگر این عوارض شدیدتر شد یا از بین نرفت، با پزشک یا داروساز خود صحبت نمایید.

اگر عوارض جانبی جدی داشتید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. عوارض جانبی جدی و علائم آنها می تواند شامل موارد زیر باشد:

• سنگ کیسه صفرا که می تواند باعث ایجاد درد در سمت راست بالای شکم (ناحیه معده)، حالت تهوع یا استفراغ شود.
• رابدومیولیز (سمیت عضلانی) که می تواند باعث درد، حساسیت یا ضعف در عضلات و یا ادرار تیره رنگ شود.

جم فیبروزیل همچنین می تواند باعث واکنش آلرژیک شدید شود. علائم آن می تواند شامل مشکل در تنفس یا تورم در گلو باشد که در صورت بروز این علائم، باید به نزدیکترین اورژانس مراجعه نمایید. اگر قبلا واکنش آلرژیک به این دارو داشته اید، دیگر این دارو را مصرف نکنید زیرا مصرف مجدد آن می تواند باعث مرگ شود.

تداخل دارویی قرص جم فیبروزیل

برای جلوگیری از تداخل دارویی حتماً به پزشک خود در مورد تمام داروها، ویتامین ها یا گیاهانی که مصرف می کنید اطلاع دهید. نمونه هایی از داروهایی که می توانند با جم فیبروزیل تداخل ایجاد کنند در زیر فهرست شده اند:

• داروی آلرژی و آسم: مصرف همزمان جم فیبروزیل همراه با مونته لوکاست (درمان آلرژی و آسم)، خطر عوارض جانبی را افزایش می دهد.
• داروی رقیق‌کننده خون: وارفارین برای رقیق کردن خون استفاده می شود و هنگامی که با جم فیبروزیل استفاده می شود، اثرات وارفارین افزایش می یابد. این می تواند خطر خونریزی را افزایش دهد.
• داروهای سرطان: مصرف برخی داروهای سرطان با جم فیبروزیل می تواند اثرات آن ها را افزایش دهد که در صورت نیاز به مصرف آنها با جم فیبروزیل، پزشک معمولا دوز این داروها را کاهش می دهد. نمونه هایی از این داروها عبارتند از دابرافنیب، انزالوتامید و پاکلی تاکسل.
• داروی اسهال: داروی لوپرامید(درمان اسهال) اگر با جم فیبروزیل استفاده شود، اثرات آن افزایش می یابد.
• داروهای کلسترول: داروهایی که کلسترول را کاهش می دهند، در صورت مصرف با جم فیبروزیل می توانند خطرات خاصی مانند سمیت عضلانی یا نارسایی کلیه را افزایش دهند. نمونه هایی از این داروها عبارتند از آتورواستاتین، فلوواستاتین، لوواستاتین، پیتاواستاتین، پراواستاتین، روزوواستاتین و سیمواستاتین.

همچنین برخی از داروهای کلسترول می توانند اثرات جم فیبروزیل را کاهش دهند. برای جلوگیری از این امر، باید این داروها را حداقل دو ساعت پس از مصرف جم فیبروزیل مصرف نمایید. نمونه هایی از این داروها عبارتند از: کلستیرامین و کلستیپول.

• داروهای دیابت: استفاده از جم فیبروزیل با داروهای دیابت می تواند اثرات آن ها را افزایش دهد. این خطر کاهش شدید قند خون را افزایش می دهد. نمونه هایی از این داروها عبارتند از: رپاگلینید، گلیبورید، گلیمپراید، گلیپیزید، ناتگلینید، پیوگلیتازون، روزیگلیتازون.
• داروی نقرس: استفاده از جم فیبروزیل همراه با کلشی سین(داروی نقرس)، خطر سمیت جدی عضلانی را افزایش می دهد. این وضعیت می تواند باعث نارسایی کلیه یا مرگ شود. اگر سالخورده هستید (۶۵ سال یا بیشتر) یا مشکلات کلیوی دارید، ممکن است در معرض خطر بیشتری باشید.
• داروی هپاتیت C: داسابوویر برای درمان هپاتیت C استفاده می شود. این دارو را با جم فیبروزیل استفاده نکنید.

موارد احتیاطی در مصرف قرص جم فیبروزیل

1. افراد مبتلا به مشکلات کلیوی: جمفیبروزیل ممکن است بیماری کلیوی شما را بدتر کند. اگر نارسایی کلیه دارید، نباید از جمفیبروزیل استفاده کنید.
2. زنان باردار: اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید با پزشک خود صحبت نمایید. این دارو فقط در صورتی باید استفاده شود که منافع آن، خطر احتمالی را توجیه کند.
3. زنان شیرده: جم فیبروزیل ممکن است وارد شیر مادر شود و ممکن است در کودکی که با شیر مادر تغذیه می شود عوارض جانبی ایجاد کند. اگر به کودک خود شیر می دهید به پزشک خود اطلاع دهید.
4. سالمندان: کلیه های افراد مسن معمولا مانند گذشته کار نمی کنند. این می تواند باعث شود بدن این افراد داروها را کندتر پردازش کند. در نتیجه مقدار بیشتری از دارو برای مدت طولانی تری در بدن باقی می ماند و خطر عوارض جانبی افزایش می یابد.

جدول نام های تجاری:

نکات پایانی

علاوه بر استفاده از قرص جم فیبروزیل که برای کاهش تری گلیسیرید استفاده می شود، حفظ یک رژیم غذایی خوب برای کمک به کنترل سطح تری گلیسیرید بسیار مهم است. کاهش وزن همچنین می تواند به بازگرداندن سطح تری گلیسیرید به محدوده طبیعی کمک کند. ضمن مطالعه مجله سلامت داروخانه آنلاین، برای اطلاعات بیشتر با پزشک یا متخصص تغذیه خود صحبت نمایید.