معرفی ساشه سومازینا: کاربرد و طریقه مصرف

ساشه سومازینا، با نام ژنریک «سیتی‌کولین» (Citicoline)، یک مکمل خوراکی-دارویی است که به منظور تقویت عملکرد مغز و محافظت عصبی طراحی شده است. سومازینا به‌صورت ساشه‌های حاوی ۱۰۰۰ میلی‌گرم محلول خوراکی ارائه می‌شود و طبق دستور پزشک مصرف می‌گردد.

ساشه سومازینا چیست؟

ساشه سومازینا یک مکمل دارویی حاوی ماده‌ی فعال سیتی‌کولین (Citicoline) است که به شکل محلول خوراکی عرضه می‌شود. سیتیکولین یک ترکیب طبیعی است که در بدن انسان نیز وجود دارد و در سنتز فسفولیپیدهای غشای سلولی، به‌ویژه فسفاتیدیل‌کولین، نقش دارد. این دارو به عنوان نوروتراپی شناخته می‌شود و برای بهبود عملکرد مغزی، حافظه و بازسازی سلول‌های عصبی کاربرد دارد.

ترکیب و شکل دارویی ساشه سومازینا

• ترکیب فعال: هر ساشه از سومازینا ، حاوی ۱۰۰۰ میلی‌گرم سیتی‌کولین (Citicoline) است که یک پیشساز مهم فسفاتیدیل‌کولین می‌باشد. فسفاتیدیل‌کولین جزئی از اصلی‌ترین فسفولیپیدهای غشای سلول‌های عصبی است و در حفظ ساختار و عملکرد نورون‌ها نقش دارد.
• شکل ارائه: سومازینا در بسته‌بندی‌های تک‌دوز (ساشه) ۱۰ میلی‌لیتری تولید شده است که با افزودن آب یا مایع مناسب، به‌عنوان محلول خوراکی مصرف می‌شود.

مکانیزم اثر ساشه سومازینا

مادهٔ فعال سیتیکولین موجود در ساشه سومازینا ، در بدن به کولین و سیتیدین متابولیزه شده و سپس وارد مسیرهای بیوشیمیایی حیاتی سیستم عصبی می‌شود.

مراحل کلیدی مکانیزم اثر سومازینا:

• افزایش ساخت فسفولیپیدهای غشا : سیتیکولین به بازسازی و ترمیم غشای نورون‌ها کمک می‌کند؛ به‌ویژه پس از آسیب‌هایی مانند سکته مغزی یا ضربه مغزی. این اثر باعث افزایش پایداری و عملکرد سلول‌های عصبی می‌شود.
• افزایش سنتز استیل‌کولین: کولین حاصل از تجزیه سیتیکولین، به استیل‌کولین (یک انتقال‌دهنده عصبی مهم) تبدیل می‌شود. این فرآیند نقش مؤثری در بهبود عملکرد شناختی، حافظه و تمرکز دارد.
• کاهش آپوپتوز (مرگ سلولی برنامه‌ریزی‌شده): سیتیکولین با مهار آنزیم‌هایی که منجر به تخریب غشای سلولی و مرگ نورون‌ها می‌شوند، نقش محافظتی ایفا می‌کند.
• کاهش رادیکال‌های آزاد و استرس اکسیداتیو: اطلاعات نشان داده‌اند که سیتیکولین اثر آنتی‌اکسیدانی دارد و به خنثی‌سازی رادیکال‌های آزاد در بافت مغز کمک می‌کند؛ عاملی مؤثر در کاهش آسیب عصبی در بیماری‌هایی مانند آلزایمر و پارکینسون.
• افزایش انتقال‌دهنده‌های عصبی دیگر: سومازینا با تأثیر بر متابولیسم دوپامین و نوراپی‌نفرین نیز همراه است و به بهبود خلق‌وخو، انگیزه و انرژی ذهنی کمک می‌کند.

فارماکوکینتیک ساشه سومازینا

بررسی فارماکوکینتیک این دارو نشان می‌دهد که سیتیکولین دارای جذب بالا، توزیع مؤثر در مغز، و متابولیسم و دفع مناسبی است که اثربخشی درمانی آن را پشتیبانی می‌کند.

1. جذب : پس از مصرف خوراکی، سیتیکولین به‌سرعت و تقریباً به‌طور کامل جذب می‌شود. در مسیر گوارشی، این ترکیب به دو جزء اصلی خود یعنی کولین و سیتیدین تجزیه شده و هر دو وارد گردش خون سیستمیک می‌شوند. زیست‌دسترسی خوراکی آن بیش از 90٪ گزارش شده است که نشان‌دهنده‌ی جذب مؤثر دارو است.
2. توزیع: کولین و سیتیدین پس از ورود به خون، از سد خونی-مغزی عبور کرده و در مغز بازترکیب می‌شوند تا مجدداً سیتیکولین و فسفولیپیدهای حیاتی نظیر فسفاتیدیل‌کولین ساخته شوند. بیشترین تجمع دارو در بافت مغزی و نواحی مرتبط با حافظه، یادگیری و ترمیم عصبی مشاهده می‌شود.
3. متابولیسم: سیتی‌کولین به سرین، کولین و اسید فسفریک تجزیه شده و وارد چرخه فوسفولیپیدسازی می‌شود. بخشی از آن نیز به عنوان پیشساز استیل‌کولین استفاده شده و به ترابرداری عصبی کمک می‌کند.
4. دفع : حدود 15٪ از دوز مصرفی در 24 ساعت اول از طریق کلیه‌ها (ادرار) دفع می‌شود و درصدی کمی از دارو نیز از راه تنفس (به‌شکل CO₂). نیمه‌عمر حذف متابولیت‌ها بین 56 تا 70 ساعت گزارش شده است، که نشان‌دهنده‌ی ماندگاری نسبتاً طولانی در بدن و فراهمی پایدار برای عملکرد درمانی است.

موارد مصرف ساشه سومازینا

ساشه سومازینا در درمان و حمایت از طیف گسترده‌ای از اختلالات عصبی و شناختی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو بیشتر به عنوان محافظت‌کننده عصبی (Neuroprotective Agent) و تقویت‌کننده عملکرد مغز شناخته می‌شود.

• اختلالات شناختی ناشی از سکته مغزی (حاد و تحت‌حاد)
• آسیب‌های تروماتیک مغز (TBI – Traumatic Brain Injury)
• اختلالات شناختی مرتبط با سن (Age-related Cognitive Decline)
• بیماری آلزایمر و دمانس (Dementia including Alzheimer’s Disease)
• پارکینسون (Parkinson’s Disease)
• اختلالات توجه و تمرکز (مانند ADHD در بزرگسالان)
• اختلالات بینایی ناشی از آسیب عصبی (مانند نوروپاتی بینایی ایسکمیک یا التهابی)
• بیماری‌های نورودژنراتیو دیگر مانند ام‌اس (MS) به‌عنوان درمان کمکی جهت حمایت عصبی

وضعیت مصرف در کودکان:

در برخی کشورها و شرایط خاص (مثلاً فلج مغزی یا اختلالات تکامل عصبی) ممکن است تحت نظر پزشک، ساشه سومازینا برای کودکان نیز تجویز شود، اما استفاده‌ی روتین در کودکان نیاز به تأیید تخصصی دارد.

کپسول ژلاتینی نرم نورو – بی – ویت یوروویتال 60 عددی
308,000 تومان 215,600 تومان

دوزاژ و نحوه مصرف ساشه سومازینا

ساشه سومازینا حاوی سیتیکولین (Citicoline) با دوزهای رایج 500 یا 1000 میلی‌گرم در هر ساشه است و به صورت خوراکی مصرف می‌شود. مقدار دوز بستگی به شرایط بالینی بیمار، سن، شدت اختلال و نظر پزشک متخصص دارد.

دوز معمول:

معمولاً در بزرگسالان، یک ساشه (۱۰۰۰ میلی‌گرم) یک یا دو بار در روز توصیه می‌شود. میزان دقیق و طول دوره مصرف باید توسط پزشک معالج تعیین گردد؛ زیرا براساس نوع بیماری، شدت اختلال و پاسخ بیمار متفاوت است.

نحوه آماده‌سازی و مصرف:

1. ساشه را باز کرده و محتویات آن را در یک لیوان حاوی حدود ۱۰۰ میلی‌لیتر آب ولرم حل کنید.
2. محلول را کاملاً مخلوط کرده تا به‌صورت یکنواخت درآید.
3. ترجیحاً محلول بلافاصله پس از آماده‌سازی مصرف شود.
4. ترجیحاً پیش از غذا یا بین وعده‌های غذایی مصرف شود تا جذب بهتری داشته باشد.
5. مصرف منظم و در ساعت‌های مشخص روزانه توصیه می‌شود.

فراموش کردن دوز

در صورتی که دوزی فراموش شد، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر نزدیک به زمان دوز بعدی باشد، دوز فراموش‌شده را حذف کرده و دوز بعدی را طبق برنامه ادامه دهید. هیچ‌گاه دو دوز را هم‌زمان مصرف نکنید.

عوارض جانبی ساشه سومازینا

ساشه سومازینا معمولاً دارویی ایمن و با تحمل‌پذیری بالا محسوب می‌شود. با این حال، مانند هر داروی دیگری، ممکن است در برخی افراد باعث بروز عوارض جانبی شود.

• سردرد
• سرگیجه
• تهوع و استفراغ خفیف
• اسهال گهگاه
• قرمزی صورت (flush)
• تورم اندام‌ها
• تغییرات جزئی در فشار خون

این عوارض معمولاً خفیف و کوتاه‌مدت هستند و در صورت تداوم یا تشدید، باید با پزشک مشورت کرد. در صورت بروز علائم شدید مانند واکنش‌های آلرژیک (کهیر، تنگی نفس، ورم صورت)، فوراً مراقبت‌های پزشکی دریافت نمایید .

آیا مصرف طولانی‌مدت ساشه سومازینا ایمن است؟

مطالعات نشان داده‌اند که مصرف طولانی‌مدت سیتیکولین (تا 6 ماه یا بیشتر) در بیماری‌های مزمن مانند دمانس و آلزایمر، به‌طور کلی ایمن است، به شرطی که تحت نظر پزشک و با پایش دوره‌ای باشد.

چه افرادی نباید از ساشه سومازینا مصرف کنند؟

مصرف ساشه سومازینا در برخی افراد ممنوع یا نیازمند احتیاط جدی است. این شرایط عبارت‌اند از:

• حساسیت یا آلرژی به سیتیکولین یا ترکیبات فرمولاسیون دارو
• افزایش تون مغزی (Hypertonia Cerebral) شدید یا صرع کنترل‌نشده
• فشار خون بالا و کنترل‌نشده (Uncontrolled Hypertension)
• بیماران با اختلال شدید عملکرد کلیه یا کبد
• کودکان (بدون تجویز تخصصی)
• بارداری و شیردهی

اگر فردی سابقه‌ی آلرژی، تشنج فعال، پرفشاری خون کنترل‌نشده، یا بیماری شدید کلیوی/کبدی دارد، نباید بدون مشورت پزشکی از سومازینا استفاده کند. در صورت وجود هرگونه بیماری زمینه‌ای یا مصرف داروی همزمان، باید پزشک معالج را مطلع کرد.

ساشه سومازینا با چه داروهایی تداخل دارد؟

سیتیکولین به‌طور کلی دارویی ایمن با تداخلات کم است، اما در برخی موارد ممکن است با داروهای خاصی تداخل دارویی یا اثرات تقویتی داشته باشد که باید مدنظر قرار گیرد:

• داروهای محرک سیستم عصبی مرکزی (CNS stimulants)مانند: آمفتامین‌ها (مانند متیل‌فنیدات)، کافئین با دوز بالا و مدافینیل (Modafinil)
• لوودوپا (Levodopa) – داروی اصلی بیماری پارکینسون
• مهارکننده‌های کولین‌استراز (مانند دونپزیل، ریواستیگمین)
• داروهای ضدافسردگی با اثرات نورآدرنرژیک یا دوپامینرژیک مانند: بوپروپیون، ونلافاکسین و مهارکننده‌های MAO
• داروهای ضدصرع (مانند فنی‌توئین، والپروات)

توجه داشته باشید که ساشه سومازینا مکمل دارویی است، اما به‌تنهایی جایگزین داروهای اصلی درمانی نیست. همیشه پزشک یا داروساز باید از لیست کامل داروهای مصرفی بیمار مطلع باشد، به‌ویژه اگر داروهای عصبی، روان‌پزشکی یا داروهای گیاهی مصرف می‌شود.

شرایط نگهداری ساشه سومازینا

برای حفظ اثربخشی و جلوگیری از تخریب دارو، ساشه سومازینا باید تحت شرایط خاصی نگهداری شود. این شرایط به‌شرح زیر است:

• دارو باید در دمای اتاق، بین ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد نگهداری شود. از قرار دادن ساشه در محیط‌های خیلی گرم، یخچال یا فریزر خودداری شود، مگر آن‌که شرکت سازنده به‌طور خاص توصیه کرده باشد.
• رطوبت باعث تجزیه یا تغییر بافت دارو می شود. توصیه می‌شود دارو در محیط خشک و به‌دور از بخار، مانند حمام یا آشپزخانه نگهداری نشود.
• نور مستقیم خورشید می‌تواند ترکیبات دارو را تخریب کند. ساشه‌ها باید در جعبه‌ی اصلی و دور از تابش نور مستقیم نگهداری شوند.
• برای جلوگیری از مصرف تصادفی، دارو باید در مکان امن و دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار گیرد.
• پیش از مصرف، تاریخ انقضا و سلامت بسته‌بندی بررسی شود. در صورت تغییر رنگ، بوی نامتعارف یا پارگی بسته، از مصرف خودداری گردد.
• ساشه‌های مصرف‌نشده یا منقضی نباید در زباله‌های معمولی یا فاضلاب ریخته شوند. جهت دفع ایمن، طبق دستورالعمل داروخانه یا قوانین محلی عمل شود.

نکات پایانی

ساشه سومازینا یک داروی مفید در بهبود اختلالات عصبی، شناختی و مغزی است که به دلیل اثرات ترمیمی روی نورون‌ها و غشای سلولی، می‌تواند در درمان‌های مکملی نقش مؤثری داشته باشد. با این حال، مصرف آن باید زیر نظر پزشک و با رعایت دوز تجویزی انجام شود.

منبع:

somazina