کورتون و عوارض آن چیست؟

زمان مطالعه: ۴ دقیقه

کورتون نامی است که ما آن را بسیار شنیده ایم اما نام های دیگری برای این دسته دارویی وجود دارد مانند گلوکوکورتیکوئیدها یا استروئیدها. کورتون ها انواع مختلفی دارند و در پزشکی مصارف مختلفی دارند. در گذشته کورتون ها را داروهای معجزه آور یاد میکردند . زیرا برای مبتلایان به درد مفاصل، با تزریق استروئیدها، بهبودی زیادی دیده می شد و تصور پزشکان کشف درمان آرتروز بود. اما با گذشت زمان و افزایش مصرف کورتون و بروز عوارض جانبی این دسته دارویی، داستان تغییر کرد و در مورد مصرف ان به بیماران هشدار داده می شد.

هورمون کورتیزول بصورت مستقیما در تعادل آب و نمک در بدن نقش دارد و سوخت و ساز درشت مغذی ها یعنی کربوهیدرات ها، پروتئین ها و چربی ها را تنظیم می کند.

زمان ترشح کورتیزول

زمان ایجاد فشار جسمی یا حتی شوک روحی مانند جراحت، عفونت، استرس، مشکلات عاطفی و … بدن برای مقابله با شوک ایجاد شده، از غده هیپوفیز در مغز ، ماده ای ترشح می شود که روی غده فوق کلیه اثر کرده و ترشح کورتیزول را تحریک می کند. زمانی که عامل های نام برده شده برطرف شود، ترشح از غدد آدرنال به حالت عادی باز میگردد.

در حالت عادی غدد فوق کلیه هر صبح حدود ۲۰ میلی گرم هورمون کورتیزول جهت فعالیت های طبیعی بدن، ترشح می کند که درصورت ایجاد شوک بیش از ۵ برابر حالت عادی، ترشح این هورمون افزایش می یابد.

عملکرد داروهای کورتونی

حال که با عملکرد هورمون کورتیزول اشنا شدید، توضیح عملکرد داروهای کورتونی راحت می باشد. پروستاگلاندین ها عامل های التهابی و حساسیت زا در بدن هستند که گاهی توسط سیستم ایمنی بدن ترشح می شوند که با حضور داروهای کورتونی، مانع از تولید این مواد التهابی می شوند. اما با این عملکرد، مانع از تاثیر صحیح گلبول های سفید در خون شده و قدرت مبارزه در مقابل عوامل بیماری زا رو در بدن کاهش می دهند و باعث افزایش خطر عفونت می شوند. پس می توان گفت مصرف داروهای کورتونی می تواند سرکوب گر سیستم ایمنی و دفاعی بدن باشد و با توجه به این نوع عملکرد کوتیکواستروئیدها، برای بیمارانی که به تازگی تحت پیوند عضو قرار گرفته اند، برای کاهش احتمال پس زدن عضو توسط بدن، سیستم ایمنی را با این داروها تضعیف میکنند.

کورتون ها معمولا برای درمان های مختلفی استفاده می شوند که اکثرا در درمان درد، التهاب و بیماری های خود ایمنی مانند روماتیسم مفصلی، لوپوس اریتماتوس، آرتریت روماتوئید، بیماری های التهابی روده مانند کولیت اولسراتیو، بیماری بهجت و … استفاده می شوند.

انواع شکل دارویی کورتیکواستروئیدها :

بسته به موضع درمان ونوع بیماری، شیوه مصرف مختلفی برای این گروه دارویی وجود دارد که شامل :

• قرص و کپسول خوراکی
• ویال های تزریقی
• پماد و کرمهای موضعی
• افشانه ها و اسپری
• قطره

داروهای کورتونی معمولا در کنار داروهای دیگر بصورت بلند مدت یا کوتاه مدت بسته به نوع درمان مصرف می شوند و دوز آن ۴ تا۵ برابر قوی تر از خود هورمون کورتیوزل در بدن هستند.

فرم تزریقی کورتون

گاهی داروی استروئیدی به فرم تزریقی برای سرعت تاثیر گذاری در بدن استفاده می شود و گاهی در زمان درد های شدید مفاصل، با تزریق در همان ناحیه مشکل التهاب و درد به سرعت کاهش می یابد و در این صورت این کورتون در جاهای دیگر بدن تاثیری نمی گذارد زیرا وارد عروق خونی نشده است. اما یکی از عوارض شایع تزریق موضعی ، بروز عفونت در ان ناحیه است و البته تکرار تزریق در یک ناحیه می تواند باعث آسیب به و تخریب غضروف شود . پس این امر صرفا برای مدت کوتاهی قابل اجرا می باشد.

دگزامتازون

دگزامتازون یکی از داروهای کورتونی مشهور و بسیار پر مصرف در ایران است که در شکل های مختلف شربت، قرص، قطره، آمپول، پماد و محلول‌ها از پرکاربرد ترین و قویترین داروها به شمار می رود. تزریق آمپول دگزامتازون به جهت کاهش حساسیت ها، درد و التهاب استفاده می شود. اما تزریق آمپول دگزا با کاهش سیستم ایمنی بدن باعث افزایش خطر بازگشت مجدد علائم بیماری های ویروسی مانند سرماخوردگی و با ابتلا به سایر بیماری های عفونی می شود. عوارض مصرف دگزامتازون باعث افزایش توده چربی در صورت و بدن، کاهش تراکم و استحکام استخوان ها و افزایش احتمال شکستگی. جوش های پوستی و اختلال در بهبود انواع زخمها. ضعف و تحلیل عضلات و افزایش احتمال پارگی و آسیب تاندونها، افزایش فشار خون و قند خون.آب مروارید و افزایش فشار داخل چشم می شود.

عوارض کلی مصرف کورتون :

مصرف کورتونها می تواند عوارض جدی از خود بجای بگذارد. مانند افزایش اشتها، افزایش وزن، ادم در اثر تجمع آب و نمک در بدن، دیابت، فشارخون بالا، ایجاد کبودی و سیاهی زیر پوست، تجمع چربی در قسمت صورت، کمر، شکم و سینه، آکنه ، پوکی استخوان ، ضعف و بی حالی، نازک شدن پوست و تاخیر در بهبود زخم، زخم معده ، تغییرات خلق و خو و ….

گاهی در اثر مصرف کورتیکواستروئیدها بیماری بنام سندرم کوشینگ ایجاد می شود که عملکرد غدد فوق کلیه مختل شده و ترشح کوتیزول بیش از حد زیاد می شود و روی قند خون، چربی خون، فشار خون، خواب و … تاثیرات منفی می گذارد.

شما میتوانید برای پیشگیری از عوارض و آسیب های مربوط به کورتون به سراغ مکمل های مناسبی بروید که از ابتلا به بیماری جلوگیری می کند، برای تهیه این مکمل ها سایت دارو دات کام پیشنهاد ما به شماست.

کاهش عوارض کورتون

معمولا برای کاهش عوارض داروهای کوتونی، دوز مصرف را تا حد ممکن کاهش می دهند و به دلیل واکنش های بدن، به شدت توصیه می شود که از کم و زیاد کردن دوز داروهای کورتونی بصورت خودسرانه جلوگیری شود. همچنین برای قطع دارو، برای اینکه غده فوق کلیه بتواند بطور طبیعی مجددا شروع به ترشح کورتیزول کند، باید کم کم دوز داروهای استروئیدی را کاهش داد تا بدن دچار بحران آدرنال نشود. البته بسته به مدت مصرف داروهای کورتونی، زمان کاهش دوز مصرف و قطع کردن آن متفات تر است. یعنی اگر دوز کم و زمان کمی از دارو استفاده شده است مطمئنا روند کاهش دز و قطع دارو سریعتر اتفاق می افتد.

سندرم بازگیری استروئید

در سندرم بازگیری استروئید، بدن واکنش یکباره و مهلکی در برابر قطع دارو نشان می دهد و باعث تب، درد شدید و گرفتگی در عضلات و مفاصل می شود. پس شروع مصرف، میزان مصرف دارو و مدت زمان مصرف و قطع داروهای استروئیدی همگی باید تحت نظر پزشک باشد و مصرف خود سرانه این داروها هیچ تائیدیه علمی ندارد.

داروهای کورتونی بسیار قوی هستند و در درمان و رفع بسیاری از بیماری ها قابل استفاده هستند اما نباید از عوارض مصرف آن غافل بود و تنها با نظر پزشک مصرف شود.

نوشته کورتون و عوارض آن چیست؟ اولین بار در مجله ی دارویی. پدیدار شد.