گرگرفتگی چیست؟ علائم و درمان آن

هجوم گرمای ناگهانی، اغلب افراد را دچار سرگیجه، عرق و اضطراب می کند. گرگرفتگی می‌تواند چند دقیقه تا یک ساعت طول بکشد، اما معمولا افراد احساس می‌کنند که این شرایط برای همیشه است و واقعاً می‌تواند بر کیفیت زندگی این افراد تأثیر منفی بگذارد. افراد معمولا در شرایط مختلفی در زندگی گر گرفتگی را تجربه می کنند.

تقریباً ۷۵ درصد از زنان یائسه دچار گرگرفتگی می شوند. اما علت اصلی و محرک آن هنوز به طور کامل شناخته نشده است و هیچ درمان کلی برای همه افراد وجود ندارد. با توجه به درصد زیادی از افراد که دچار گرگرفتگی می شوند، سعی کردیم توسط این مقاله به انواع گرگرفتگی، عوامل ایجاد و روش های درمان آن به طور مفصل بپردازیم.

گر گرفتگی چیست؟

گرگرفتگی رایج‌ترین علامت، پیش از یائسگی و در دوران یائسگی است. این عارضه زمانی طبیعی است که تخمدان‌ها دیگر تخمک را ترشح نمی‌کنند و پریود متوقف می‌شود. پزشکان از گرگرفتگی به عنوان علائم وازوموتور (VMS) یاد می کنند.

گرگرفتگی معمولاً به‌ طور ناگهانی ظاهر می‌شود و باعث گرما و تعریق شدید در صورت، گردن و سینه می‌شود و حتی ممکن است پوست قرمز شود. همچنین همزمان با این عارضه احتمال لرز، ضربان سریع قلب و احساس اضطراب وجود دارد.

گرگرفتگی می‌تواند خفیف (احساس گرما بدون تعریق)، متوسط (احساس گرما و عرق‌ریز اما نه طاقت‌فرسا) یا شدید (بسیار داغ و عرق‌ریز) باشد. همچنین ممکن است پس از پایان این عارضه به دلیل از دست دادن بیش از حد گرمای بدن، دچار احساس سرما و لرز شوید.

عرق شبانه

هنگامی که گرگرفتگی در طول شب رخ می دهد، به آن عرق شبانه می گویند. از آنجایی که اغلب افراد در حالت خیس عرق از خواب بیدار می شوند و مجبورند برای تعویض لباس خواب خود بلند شوند، تعریق شبانه می تواند منجر به مشکلات خواب در طولانی مدت شود. کمبود خواب می تواند به نوبه خود بر سطح انرژی و بهره وری، تمرکز، روابط شخصی و فعالیت جنسی تأثیر بگذارد.

چه کسانی دچار گرگرفتگی می شوند؟

به طور معمول، گرگرفتگی در زنانی که یائسه شده اند یا پیش از یائسگی (سال‌های منتهی به یائسگی) هستند و افت شدید استروژن را تجربه می‌کنند پیش می آید. این بدان معناست که این عارضه می تواند از حدود سن ۴۰ سالگی شروع شود. همچنین ممکن است برای زنانی که دچار یائسگی زودرس می‌شوند یا زنانی که تخمدان‌های خود را از طریق جراحی یا شیمی‌درمانی از دست می‌دهند و یا تحت درمان آندومتریوز قرار می‌گیرند، این اتفاق بیفتد.

هر تغییری در هورمون‌ها می‌تواند باعث گرگرفتگی شود. این بدان معناست که مردان ترنس‌ (مردانی که در بدو تولد زن تعیین شده‌اند) و تخمدان‌هایشان را برداشته‌اند یا هورمون‌درمانی می‌کنند نیز می‌توانند به آن مبتلا شوند. همچنین گرگرفتگی در بارداری و قاعدگی نیز شایع است.

چه چیزی باعث گرگرفتگی می شود؟

گرگرفتگی مربوط به نوسانات هورمونی است که قبل از یائسگی، حین و بعد از آن اتفاق می افتد. تحقیقات نشان می دهد که کاهش استروژن می تواند نحوه درک مغز از دما را تغییر دهد. به عبارت دیگر، ترموستات داخلی ما (هیپوتالاموس) به درستی کار نمی کند. بنابراین وقتی شروع به فکر می کند که بدن خیلی داغ است. در نتیجه تمام رگ های خونی روی پوست و غدد عرق را باز می کند تا آن را خنک کند.

در طول این عارضه، دمای مرکزی بدن و دمای پوست، به طور کلی در انگشتان، بازوها، سینه، شکم، پشت و پاها افزایش می‌یابد. جریان خون نیز در این نواحی افزایش می‌یابد که باعث می‌شود بیشتر عرق کنید. در برخی افراد، میزان متابولیسم بدن نیز افزایش می یابد، که ممکن است باعث افزایش ضربان قلب شود.

خطرات و محرک های گرگرفتگی چیست؟

برخی عوامل مانند چاقی، سیگار کشیدن و نژاد می توانند محرک گر گرفتگی باشند. دیگر محرک های گرگرفتگی شامل اضطراب یا تغییرات خلقی، خوردن غذاهای تند و نوشیدن الکل یا نوشیدنی های کافئین دار می باشد. در یک مطالعه، زنان سیاه‌پوست ۵۰ درصد بیشتر از زنان سفیدپوست در معرض این عارضه بودند.

تغییرات شیوه زندگی که گرگرفتگی را کاهش می دهد

از آنجایی که چاقی یک عامل خطر برای گر گرفتگی است، حفظ وزن سالم از طریق رژیم غذایی و ورزش می تواند نقش مهمی در کاهش آن داشته باشد. از آنجایی که اضطراب و تغییرات خلقی نیز ممکن است باعث این عارضه شود، تمرین مدیتیشن و تمرکز حواس می‌تواند راه‌های خوبی برای مدیریت آنها باشد.

پوشیدن لایه‌های سبک لباس که می‌توان به سرعت آن ها را از بدن جدا کرد و همچنین همراه داشتن یک پنکه قابل حمل، راه‌های خوبی جهت آمادگی برای شروع ناگهانی گر گرفتگی است. کسانی که تعریق شبانه را تجربه می کنند می توانند دمای اتاق خواب خود را کاهش دهند و یک پنکه در کنار تخت قرار دهند. نوشیدن آب خنک قبل از خواب نیز کمک کننده می باشد.

درمان گرگرفتگی

موثرترین درمان برای تسکین گرگرفتگی، درمان جایگزینی هورمونی است. اما این گزینه برای همه موثر نیست. افرادی که سابقه انواع خاصی از سرطان، اختلالات لخته شدن خون یا مشکلات قلبی شدید داشته اند و همچنین مبتلایان به بیماری های چشمی، نمی توانند استروژن دریافت کنند. اما اغلب این افراد می توانند از درمان های غیر هورمونی استفاده کنند.

داروهای ضد افسردگی مانند پاکسیل (پاروکستین)، سلکسا (سیتالوپرام)، لکساپرو (اسکیتالوپرام) و افکسور (ونلافاکسین)، می توانند جایگزین های خوبی برای درمان غیر هورمونی باشند. داروهای دیگری مانند گاباپنتین (که با نام های تجاری مختلف فروخته می شود) و کاتاپرس (کلونیدین) نیز مؤثر بوده اند.

درمان با گیاهان دارویی

درمان‌های گیاهی می تواند به برخی افراد کمک کند تا علائم خود را مدیریت کنند. اما گیاهان دارویی ممکن است عوارض جانبی داشته باشند یا نحوه عملکرد سایر داروها را تغییر دهند، بنابراین قبل از افزودن هر گونه مکمل جدید، با پزشک خود مشورت نمایید. برخی از مکمل هایی که ممکن است به علائم شما کمک کنند شامل استروژن های گیاهی یا سویا، کوهوش سیاه، روغن گل مغربی، جینسینگ، دونگ کوآی، یام وحشی و ویتامین Eمی باشد.

آیا گرگرفتگی خطرناک است؟

گرگرفتگی به خودی خود هیچ خطری برای سلامتی ندارد. گرگرفتگی می‌تواند نشانه‌ای از استروژن پایین و شروع یائسگی باشد که با بسیاری از اثرات منفی بر سلامتی مرتبط است. این اثرات شامل تراکم استخوان کمتر که می تواند منجر به پوکی استخوان یا شکستگی شود و همچنین محافظت کمتر از قلب و عروق است که شما را در معرض خطر بیشتر حوادث قلبی عروقی قرار می دهد.

گرگرفتگی در طول پریود

برخی از افراد به عنوان بخشی از علائم طبیعی سندرم پیش از قاعدگی (PMS) دچار گرگرفتگی می شوند. تغییرات در سطوح هورمونی در طول دوره قاعدگی، می تواند نحوه تنظیم دمای بدن را تغییر دهد. این می تواند منجر به گرگرفتگی یا تعریق شبانه شود.

این عارضه ممکن است با ورود به دوران پیش از یائسگی شروع شود، یعنی زمانی که بدن شما تغییراتی را که منجر به یائسگی می شود را پشت سر می گذارد. یائسگی به طور کلی حدود ۳-۴ سال طول می کشد، اما می تواند تا ۱۰ سال نیز زمان ببرد. بنابراین یائسگی در بسیاری از افراد، در سن ۴۰ سالگی یا حتی ۳۰ سالگی شروع می شود.

اگر وارد دوران قبل از یائسگی شده اید، قاعدگی شما نیز احتمالا نامنظم خواهد شد. این می‌تواند منجر به دوره‌هایی شود که سبک‌تر، سنگین‌تر، طولانی تر و یا به هم نزدیک‌تر می‌شوند. همچنین ممکن است متوجه لکه بینی بین پریود شوید.

گرگرفتگی بارداری

گرگرفتگی و تعریق شبانه در دوران بارداری شایع است. در یک مطالعه، حدود ۳۵ درصد از افراد باردار گفتند که در دوران بارداری دچار گرگرفتگی شده‌اند. این به دلیل تغییرات هورمونی است که بدن شما در طول بارداری تجربه می کند. ممکن است در سه ماهه اول بارداری (هفته ۱-۱۴) و سه ماهه سوم (هفته ۲۷ تا زایمان) شایع تر باشد.

شرایط دیگری که باعث گر گرفتگی می شوند

گرگرفتگی به این معنی نیست که شما لزوماً در دوران پیش از یائسگی یا یائسگی هستید. برخی از شرایط پزشکی و داروها نیز می توانند باعث این عارضه یا تعریق شبانه شوند. اما اگر یک وضعیت پزشکی باعث گرگرفتگی شما شده باشد، معمولا علائم دیگری نیز خواهید داشت. شرایط پزشکی یا داروهایی که می توانند باعث گر گرفتگی شوند عبارتند از:

عفونت های ویروسی: سرماخوردگی، آنفولانزا، کووید-۱۹ یا HIV
عفونت‌های باکتریایی: سل، اندوکاردیت (التهاب قلب) یا استئومیلیت (التهاب استخوان یا مغز استخوان)
اختلالات هورمونی: پرکاری تیروئید، تومورهای غدد درون ریز یا دیابت
سوء مصرف مواد: الکل، هروئین یا کوکائین
اختلالات عصبی: دیس رفلکسی اتونومیک، نوروپاتی اتونومیک (آسیب به اعصابی که ضربان قلب، فشار خون، تنفس، هضم و برانگیختگی جنسی شما را کنترل می کنند)، سیرنگومیلیا (کیست در نخاع) و سکته مغزی
اختلالات خلقی: اختلال هراس یا اضطراب
اختلالات خواب: آپنه انسدادی خواب
اختلالات گوارشی: بیماری ریفلاکس معده (GERD)
برخی از سرطان ها: سرطان ها به ویژه لوسمی و لنفوم
داروهای سرطان: مهارکننده های آروماتاز، تاموکسیفن، مواد افیونی و استروئیدها
سایر داروها: داروهای ضد افسردگی، داروهای دیابت، استروئیدها، استامینوفن، آسپرین و داروهای فشار خون بالا

گرگرفتگی چقدر طول می کشد؟

گرگرفتگی معمولاً ۱ تا ۵ دقیقه طول می کشد، اگرچه در برخی از قسمت ها ممکن است تا یک ساعت طول بکشد. از نظر طول مدت علائم، بیشتر افراد حدود ۴ سال دچار گرگرفتگی می شوند. ممکن است فقط برای مدتی پیش از یائسگی این علائم را داشته باشید، ولی احتمال دارد پس از قطع قاعدگی نیز علائم ادامه یابد. تعداد کمی از افراد تا آخر عمرشان علائم این عارضه را دارند، اما به طور کلی با گذشت زمان، شدت آن کمتر می شود.

سوالات متداول

گرگرفتگی در چه سنی شروع می شود؟

تعیین سن دقیق برای هر فردی دشوار است. اکثر افراد یائسگی را در اواخر دهه ۴۰ تا اوایل ۵۰ سالگی تجربه می کنند. بنابراین، معمولاً این زمانی است که گرگرفتگی برای اکثر افراد شروع می شود.

آیا غذاهایی وجود دارند که می توانند به درمان گرگرفتگی کمک کنند؟

استروژن های گیاهی می توانند اثرات ضعیفی شبیه استروژن بر بدن شما داشته باشند و به علائم شما کمک کنند. به همین دلیل، افراد در فرهنگ‌های با رژیم‌های گیاه‌خواری، می‌گویند که گرگرفتگی کمتری دارند. سویا، تمپه، توفو، نخود، عدس، دانه کتان آسیاب شده، غلات کامل، سبزیجات، میوه ها و شبدر قرمز از منابع گیاهی استروژن هستند.

چند گرگرفتگی در روز طبیعی است؟

گرگرفتگی در بدن هر کس متفاوت است. اما بر اساس تحقیقات، اکثر مردم حدود چهار تا پنج بار در روز آن را تجربه می کنند.

نکات پایانی

گرگرفتگی می تواند زندگی شما را مختل کنند. تغییرات کوچک در سبک زندگی می تواند به شما کمک کند تا از این عارضه خلاص شوید. اگرچه شرایط پزشکی می‌توانند باعث ایجاد گرگرفتگی شوند، اما این عارضه معمولاً به دلیل شروع یائسگی است. یعنی زمانی که دوره‌های قاعدگی نامنظم می‌شوند و در نهایت متوقف می‌شوند. در واقع، گر گرفتگی شایع ترین علامت شروع یائسگی است.

اگر گرگرفتگی فعالیت های روزانه یا خواب شبانه شما را تحت تاثیر قرار می دهد، ضمن مطالعه مجله سلامت داروخانه آنلاین، برای مشورت در مورد گزینه های درمانی به پزشک مراجعه نمایید.