گلوتن چیست و چه تأثیری در بدن دارد؟

گلوتن یک پروتئین مهم است که در غلاتی چون گندم، جو، و جوانه آرد یافت می‌شود. این ترکیب پروتئینی، عامل اصلی در تشکیل خمیر در نان‌ها و محصولات نانوایی است. مصرف گلوتن به‌عنوان یک قسمت مهم از رژیم غذایی بسیاری از افراد است، اما برخی از افراد با چالش‌ها و حساسیت‌های مربوط به گلوتن روبرو هستند.

در این مقاله درباره این موضوع که گلوتن چیست صحبت می‌کنیم و در ادامه تأثیرات آن را در بدن بررسی می‌کنیم. پس با ما همراه شوید.

گلوتن چیست و درباره آن چه می‌دانید؟

در خصوص این سؤال که گلوتن چیست باید گفت که گلوتن یک گروه از پروتئین‌ها است که در دانه‌ها مانند گندم، جو، عدس، و جوانه آرد یافت می‌شود. این پروتئین در فرایند تولید نان و محصولات آردی به‌ویژه مهم است. گلوتن باعث ایجاد انعطاف‌پذیری و سفتی در خمیرها می‌شود و نقش مهمی در ساختار نان و محصولات نانوایی ایفا می‌کند.

این پروتئین باعث انعطاف‌پذیری و الاستیسیته تستورهای تازه و خمیرهای نان می‌شود و به دلیل ویژگی‌های خود در تولید محصولات آردی گسترده استفاده می‌شود. هنگامی که آرد آبکی می‌شود، گلوتن با آب ترکیب می‌شود و یک ساختار چسبنده و لاستیکی ایجاد می‌کند که به نان و سایر محصولات پخته این ویژگی‌ها را می‌بخشد.

مصرف گلوتن برای اکثر افراد بدون مشکلی است و به‌عنوان یک منبع پروتئین و انرژی در رژیم غذایی بسیاری از جوامع جهان استفاده می‌شود. بااین‌حال، برخی افراد به‌عنوان نتیجه‌ای از بیماری‌های خاص یا حساسیت‌های ناشناخته، نمی‌توانند گلوتن را به‌خوبی تحمل کنند. این پروتئین در تهیه خمیرهای نان و محصولات آردی بسیار متداول است. اگرچه برای اکثر افراد مصرف گلوتن بدون مشکل است، اما برخی افراد به نام “حساسیت گلوتن” یا “بیماری‌های سلیاک” دارند که در آنها مصرف گلوتن ممکن است به مشکلات جدی در سیستم گوارشی منجر شود.

برای افرادی که مشکوک به حساسیت به گلوتن هستند، تشخیص دقیق و مشاوره پزشکی مهم است تا راهکارهای بهینه برای رفع مشکلات به دست آید.

پیشنهاد خرید: خرید قرص چاقی

بیماری‌های سلیاک

بیماری سلیاک یا حساسیت به گلوتن یک بیماری خودایمنی است که هضم گلوتن (پروتئین موجود در گندم، جو) را در روده‌ها مختل می‌کند. این بیماری می‌تواند افراد را در هر سنی تحت‌تأثیر قرار دهد. در بیماری سلیاک، واکنش نامناسب سیستم ایمنی به گلوتن باعث آسیب به دیواره روده‌ها می‌شود و جلوگیری از جذب صحیح مواد غذایی می‌شود. در نتیجه، علائم متنوعی از جمله مشکلات گوارشی، فقدان وزن، فرسایش استخوان، و مشکلات نورولوژی ممکن است پدیدار شود.

در ادامه، برخی از ویژگی‌ها و علائم بیماری سلیاک آورده شده است:

• علائم گوارشی:
• اسهال یا یبوست
• درد شکم و ناحیه معده
• سوزش و یا سوزاندن معده
• تهوع و استفراغ
• گازهای روده‌ای
• علائم متابولیک:
• فقدان وزن و یا کاهش وزن
• کاهش اشتها
• خستگی و ضعف عمومی
• کاهش انرژی و فعالیت فیزیکی
• علائم نورولوژیک:
• سردرد
• سرگیجه
• ناتوانی در حافظه
• تغییرات در رفتار
• اختلال در خواب
• علائم پوستی:
• تأخیر در رشد مو
• علائمی همچون خشکی و ترک‌های پوست
• لطافت پوست
• آسیب به استخوان‌ها:
• کاهش چگالی استخوان
• آسیب به استخوان‌ها (استئوپروز)
• شکستگی‌های آسان در استخوان‌ها
• آسیب به روده‌ها:
• التهاب و آسیب به دیواره روده
• کاهش جذب مواد مغذی

درمان بیماری سلیاک معمولاً شامل رژیم غذایی بدون گلوتن است که باید تمامی منابع گلوتن (گندم، جو) از رژیم غذایی حذف شود. همچنین، ممکن است پزشک معالج داروهای مشخصی را برای کنترل علائم مرتبط با بیماری تجویز کند. افراد مبتلا به بیماری سلیاک باید با پزشک و تغذیه‌شناس متخصص همکاری کنند تا رژیم غذایی بهینه و سلامت روده‌ها را حفظ کنند.

ترکیب گلوتن چیست

ترکیب گلوتن چیست، در ساختار گلوتن، دو زیر واحد اصلی به نام‌های گلیادین و گلوتنین وجود دارند. این زیر واحدها با هم ترکیب شده و شبکه‌ای پیچیده ایجاد می‌کنند که به خواص خمیری و انعطاف‌پذیری محصولات نانی کمک می‌کند. این ترکیبات باعث ایجاد یک ساختار ژله‌ای می‌شوند که خواص خمیری و انعطاف‌پذیری نان را افزایش می‌دهند.

تأثیرات گلوتن بر بدن

برای افراد سالم:

• منبع انرژی و پروتئین: گلوتن برای افراد بدون حساسیت به آن، منبع انرژی و پروتئین مهمی است.
• سلامت گوارش: برخی از غلات حاوی گلوتن، مانند آرد کامل، فیبر مهمی را به رژیم غذایی اضافه می‌کنند و به‌سلامت گوارش کمک می‌کنند.

برای افراد حساس به گلوتن (بیماری سلیاک)

• آسیب به روده: برای افراد با بیماری سلیاک، مصرف گلوتن باعث آسیب به دیواره روده‌ها می‌شود و ممکن است به مشکلاتی مانند التهاب روده، کاهش جذب مواد مغذی، و سایر علائم مرتبط با بیماری سلیاک منجر شود.
• علائم گوارشی: افراد حساس به گلوتن ممکن است از علائمی مانند درد شکم، اسهال، تهوع، و استفراغ رنج ببرند.
• علائم نورولوژیک: بعضی از افراد با بیماری سلیاک ممکن است علائم نورولوژیکی مانند سردرد، سرگیجه، و اختلالات خواب تجربه کنند.

برای افراد با حساسیت به گلوتن بدون سلیاک (NCGS):

• علائم گوارشی: افراد با حساسیت به گلوتن بدون سلیاک ممکن است از علائم گوارشی مانند اسهال، یبوست، درد شکم، و گازهای روده‌ای رنج ببرند.
• علائم عمومی: کاهش انرژی، خستگی، و علائم سیستمیک دیگر ممکن است به علت حساسیت به گلوتن در این افراد پدیدار شود.

تأثیرات گلوتن بر سیستم ایمن

در اینجای بحث گلوتن چیست تأثیرات آن بر سیستم ایمنی که در دودسته مهم قابل‌بررسی هستند را شناسایی می‌کنیم: تأثیرات در افراد بدون حساسیت به گلوتن و تأثیرات در افراد با حساسیت به گلوتن.

۱٫ تأثیرات بر افراد بدون حساسیت به گلوتن:

معمولاً، گلوتن بر سیستم ایمنی افراد بدون حساسیت به گلوتن تأثیرات مهمی ندارد و به‌صورت طبیعی در رژیم غذایی بسیاری از افراد حضور دارد. این افراد به‌خوبی گلوتن را هضم و متابولیزه می‌کنند. گلوتن عمدتاً به‌عنوان یک منبع پروتئین استفاده می‌شود و برای اکثر افراد مصرف آن مشکلی ایجاد نمی‌کند.

۲٫ تأثیرات بر افراد با حساسیت به گلوتن یا بیماری سلیاک:

برای افرادی که به گلوتن حساسیت دارند یا به بیماری سلیاک مبتلا هستند، گلوتن تأثیرات منفی می‌تواند داشته باشد. در این افراد، مصرف گلوتن باعث ایجاد واکنش ایمنی نامناسب می‌شود. در بیماری سلیاک، سیستم ایمنی به گلوتن واکنش نشان می‌دهد و باعث آسیب به روده‌ می‌شود. این واکنش ایمنی ممکن است منجر به علائمی مانند درد شکم، اسهال، کاهش وزن، و کاهش جذب مواد غذایی گردد.

در حالت حساسیت به گلوتن بدون سلیاک (NCGS)، علائم مشابه حساسیت به گلوتن وجود دارد، اما تست‌های آزمایشگاهی نشانگر بیماری سلیاک نیستند. این حالت ممکن است بهبودیافتن با حذف گلوتن از رژیم غذایی داشته باشد.

اگر شما یا کسی به‌عنوان یک افراد نزدیک به شما حساسیت به گلوتن دارد، مشورت با پزشک یا تغذیه‌شناس متخصص در این زمینه مهم است. این تخصصی‌تان می‌توانند به تشخیص دقیق و مدیریت مناسب برای حالت‌های خاص کمک کنند.

تأثیر گلوتن بر وزن و سلامت عمومی

تأثیر گلوتن بر وزن و سلامت عمومی بستگی به وضعیت فرد، حساسیت به گلوتن، نوع رژیم غذایی، و سلامتی عمومی دارد. در افرادی که حساسیت به گلوتن دارند یا به بیماری سلیاک مبتلا هستند، مصرف گلوتن ممکن است تأثیرات منفی بر وزن و سلامت داشته باشد. اما برای افراد بدون حساسیت به گلوتن، مصرف گلوتن عموماً تأثیرات بزرگی بر وزن و سلامت ندارد.

بیشتر بخوانید:

بهترین رژیم غذایی که می تواند حس گشنگی را کم کند.

تأثیر گلوتن در افراد بدون حساسیت به گلوتن:

• منبع انرژی: گلوتن معمولاً منبع انرژی اصلی در رژیم غذایی است. افراد سالم که به گلوتن حساسیت ندارند، می‌توانند از آن به‌عنوان یک منبع مهم از کربوهیدرات و پروتئین بهره‌مند شوند.
• تأثیر مستقیم بر وزن: برخی از مطالعات نشان می‌دهند که مصرف گلوتن بر وزن تأثیر چندانی ندارد. اگر وزن افراد بیش از حد افزایش یابد، این ممکن است به دلیل مصرف مقادیر زیاد از کربوهیدرات یا چربی‌ها باشد و نه به دلیل خود گلوتن.
• تأثیرات مختلف بر اندام‌های دیگر سلامت: گلوتن می‌تواند در تنظیم قند خون، حفظ سلامت قلب، و سلامت روده نقش داشته باشد. از طرفی، برخی افراد ممکن است در حالتی که به گلوتن حساسیت دارند، از این بهره‌ها به‌صورت کامل نتوانند استفاده کنند.

تأثیر گلوتن در افراد با حساسیت به گلوتن:

• افزایش وزن: در بعضی افراد با حساسیت به گلوتن یا بیماری سلیاک، مصرف گلوتن می‌تواند به دلیل آسیب به روده‌ها و جذب ناکافی مواد غذایی منجر به افزایش وزن شود. این امر معمولاً بهبود می‌یابد پس از حذف گلوتن از رژیم غذایی.
• کاهش وزن: برعکس، در برخی از موارد، حساسیت به گلوتن ممکن است منجر به کاهش وزن شود، به‌خصوص اگر بیماری سلیاک باشد و باعث کاهش اشتها و مشکلات گوارشی شود.
• بهبود سلامت عمومی: حذف گلوتن از رژیم غذایی افراد با حساسیت به گلوتن می‌تواند بهبود علائم گوارشی، سلامت روانی، و احتمالاً وزن کمک کند.

گلوتن چیست و در چه موادی است؟

در باب موضوع گلوتن چیست و مواردی که می‌توان گلوتن را در آن یافت این‌گونه می‌توان گفت که گلوتن در غلاتی که شامل گندم، جو، عدس، و جوانه آرد هستند، به میزان قابل‌توجهی یافت می‌شود. در زیر، می‌توانید موادی را که گلوتن در آنها وجود دارد، مشاهده کنید:

گندم:

آرد گندم

نان گندم

ماکارونی و رشته‌های گندم

شیرینی‌ها و کیک‌هایی که از آرد گندم تهیه می‌شوند.

جو:

آرد جو

نان جو

بعضی از نوشیدنی‌ها و بستنی‌های حاوی جو

جوانه آرد:

بعضی از آرد مخصوص نان و محصولات پخت‌شده

عدس:

بعضی از غذاها و آش‌ها که حاوی عدس هستند

سایر محصولات آردی:

بعضی از آرد مشتق از سایر غلات ممکن است حاوی گلوتن باشد

در کل، برای افرادی که حساسیت به گلوتن دارند یا به بیماری سلیاک مبتلا هستند، مهم است که برچسب محصولات را مطالعه کنند و از محصولات گلوتن دار خودداری کنند. همچنین، امروزه محصولات گلوتن فرار و جایگزین‌های غذایی بر اساس جوانه آرد، برنج، سورگوم، ذرت، آرد کنجد، کینوآ، و آرد آلوئه‌ورا نیز در بازارها موجود هستند.

گلوتن در چه مواد غذایی وجود ندارد؟

گلوتن در بسیاری از غلات و دانه‌هایی که از آنها آرد تولید می‌شود حاضر است، اما برخی از مواد غذایی گلوتن فرار و مناسب برای افراد حساس به گلوتن یا بیماران سلیاک می‌باشند. در زیر، مواد غذایی که به طور طبیعی یا از طریق فرایند تولید گلوتن ندارند را می‌توانید بیابید:

برنج:

برنج و تمامی ترکیبات آن از گلوتن مبراست و برنج گزینه خوبی برای مصرف بیماران سلیاک و افراد حساس به گلوتن است.

کینوآ:

کینوآ یک‌دانه غنی از پروتئین است که حاوی گلوتن نمی‌باشد و برای افراد حساس به گلوتن مناسب است.

آرد آلوئه‌ورا:

آرد حاصل از آلوئه‌ورا نیز بدون گلوتن است و در بعضی از محصولات غذایی به‌عنوان جایگزین گلوتن دار آرد مورداستفاده قرار می‌گیرد.

آرد سورگوم:

آرد سورگوم یا جو دیگر گزینه‌هایی هستند که بدون گلوتن و مفید برای افراد حساس به گلوتن هستند.

آرد کنجد:

آرد کنجد نیز بدون گلوتن است و ممکن است در تهیه برخی از محصولات مصرفی برای افراد حساس به گلوتن استفاده شود.

درهرصورت، درصورتی‌که نیاز به تغذیه بدون گلوتن دارید، همیشه مهم است که برچسب محصولات را بخوانید و از محصولات گلوتن دار خودداری کنید یا به تهیه محصولات گلوتن فرار متنوع و خوشمزه مشغول شوید.

پیشنهاد خرید: خرید گینر

چه کسانی می‌توانند گلوتن مصرف کنند؟

بسیاری از افراد می‌توانند گلوتن را بدون هیچ مشکلی مصرف کنند. افرادی که به گروه زیر تعلق دارند معمولاً می‌توانند گلوتن را به‌خوبی تحمل کنند:

• افراد بدون حساسیت به گلوتن: افراد بدون تاریخچه حساسیت به گلوتن و بدون علائمی مانند مشکلات گوارشی یا سایر علائم بیماری‌های مرتبط با گلوتن می‌توانند این پروتئین را به‌راحتی مصرف کنند.
• افراد بدون بیماری سلیاک: بیماری سلیاک یک بیماری اتوایمیونی است که تحمل‌ناپذیری به گلوتن را ایجاد می‌کند. افراد بدون بیماری سلیاک می‌توانند گلوتن مصرف کنند.
• افراد بدون حساسیت به گلوتن بدون سلیاک (NCGS): برخی افراد حساسیت به گلوتن بدون ابتلا به بیماری سلیاک دارند. این حساسیت به‌عنوان حساسیت به گلوتن بدون سلیاک شناخته می‌شود. تشخیص این حالت معمولاً بر اساس حساسیت به گلوتن و بهبود علائم با حذف آن از رژیم غذایی است.
• افراد بدون دیگر بیماری‌های مرتبط با گلوتن: افرادی که دیگر بیماری‌های مرتبط با گلوتن مانند دراپسی، آتاکسیا (یک نوع اختلال حرکتی)، و دمانس به دلیل حساسیت به گلوتن ندارند، می‌توانند گلوتن را مصرف کنند.

مهم است هر کسی که شکایت‌هایی مانند مشکلات گوارشی، خستگی، سردرد، یا علائم دیگر مرتبط با مصرف گلوتن دارد، با پزشک خود مشاوره کند تا تشخیص دقیق گرفته شود. برخی افراد ممکن است به دلیل حساسیت گلوتن یا بیماری‌های خاص نیاز به رژیم غذایی خاص داشته باشند.

بیشتر بخوانید:

سبک سالمی از زندگی با تغذیه و رژیم غذایی اصولی

عوارض گلوتن چیست

می‌دانید عوارض گلوتن چیست برای اکثر افراد بدون حساسیت یا بیماری خاص، گلوتن مصرفی مشکلی ایجاد نمی‌کند و به‌عنوان یک منبع اصلی پروتئین و انرژی در رژیم غذایی استفاده می‌شود. اما برای افرادی که حساسیت به گلوتن دارند یا به بیماری سلیاک مبتلا هستند، مصرف گلوتن می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند. در زیر به برخی از عوارض و مشکلات ممکن برای افراد حساس به گلوتن یا بیماران سلیاک اشاره شده است:

• آسیب به روده‌های کوچک: در افراد بیمار سلیاک، مصرف گلوتن باعث آسیب به روده‌های کوچک می‌شود که منجر به اختلالات گوارشی، ناسازگاری مواد غذایی، و جذب ناکافی مواد غذایی می‌شود.
• علائم گوارشی: حساسیت به گلوتن بدون سلیاک (NCGS) نیز می‌تواند به علائم گوارشی مانند مشکلات معده، اسهال یا یبوست، نفخ، و درد شکمی منجر شود.
• مشکلات ایمنی: در بیماران سلیاک، سیستم ایمنی به گلوتن واکنش نشان می‌دهد که ممکن است به علائم ایمنی شامل التهاب‌ها و سایر مشکلات ایمنی منجر شود.
• عوارض فراگیر: مصرف گلوتن در افراد حساس ممکن است به عوارض فراگیری مثل سردرد، خستگی، افسردگی، و درد عضلانی منجر شود.

برای افرادی که به این عوارض حساسیت دارند، حذف گلوتن از رژیم غذایی می‌تواند به بهبود علائم و کاهش مشکلات منجر شود. تشخیص دقیق و مشاوره با پزشک یا تغذیه‌شناس بسیار مهم است تا راهکارهای مناسب برای مدیریت عوارض بیماری‌ها یا حساسیت‌ها اعلام شود.

فواید مصرف گلوتن چیست

جالب است بدانید فواید گلوتن چیست و در زیر فواید مصرف گلوتن برای افراد سالم را می‌توان مشاهده کرد:

• منبع پروتئین: گلوتن حاوی پروتئین‌های مختلفی است که برای ساخت و نگهداری بافت‌های بدن مهم هستند. پروتئین‌های گلوتن اسیدهای آمینه حاوی نیتروژن را فراهم می‌کنند که برای ساخت بافت‌ها، ماهیچه‌ها، و سایر اجزای بدن ضروری هستند.
• انرژی فوری: گلوتن به‌عنوان یک منبع غذایی باانرژی زیاد شناخته می‌شود. آرد گلوتن در تهیه نان‌ها و محصولات آردی متنوع استفاده می‌شود و این محصولات یک منبع انرژی فوری فراهم می‌کنند.
• سفتی و انعطاف‌پذیری در تولید نان: گلوتن در تهیه خمیرها و نان‌ها وظیفه ایجاد ساختار انعطاف‌پذیر و سفت در محصولات نانی دارد. این خواص باعث ایجاد نان‌ها با بافت داخلی چرب و پوشش خارجی سفت می‌شود.
• بهبود کیفیت محصولات نانوایی: گلوتن به نمک افزوده می‌شود تا بهبودیافتن در نقطه شکنندگی نان و بهبود ترکیب‌های آن کمک کند. این خواص به نان‌ها و دیگر محصولات نانوایی ارتقا می‌دهد.
• حس طعم و لذیذی: گلوتن به محصولات نانی حس طعم و لذیذی اضافه می‌کند و این ویژگی موجب جذابیت بیشتر این محصولات می‌شود.

مصرف گلوتن برای افراد سالم که به این پروتئین حساسیت ندارند، به‌طورکلی مشکلی ندارد و به‌عنوان یک جزء مهم از رژیم غذایی خوب محسوب می‌شود. همچنین، در انتخاب محصولات آردی و نان، افراد می‌توانند به نوع آرد و محصولاتی که از گلوتن سنتتیک استفاده می‌کنند یا گزینه‌های گلوتن فرار را در نظر بگیرند.

عوارض رژیم غذایی بدون گلوتن

رژیم غذایی بدون گلوتن یک نقش مهم در بهبود سلامت افراد با حساسیت به گلوتن (مانند بیماران سلیاک) یا حساسیت به گلوتن بدون سلیاک (NCGS) ایفا می‌کند. اما درصورتی‌که این رژیم به نحو صحیح طراحی نشود یا افراد بدون نیاز به رژیم بدون گلوتن، به طور ناشایسته از آن استفاده کنند، ممکن است برخی عوارض منفی ایجاد شود. در زیر، عوارض رایجی که ممکن است به دنبال رژیم بدون گلوتن بی‌رویه برخی افراد رخ دهد، آورده شده است:

• کمبود مواد مغذی: برخی افراد ممکن است در تلاش برای اجتناب از گلوتن، از برخی از محصولات آردی و غنی به مواد مغذی مهم مانند فیبر، ویتامین B، آهن، کلسیم، و دیگر مواد غذایی حیاتی خودداری کنند.
• افزایش وزن: برخی افراد ممکن است با استفاده از محصولات گلوتن فرار با مقدار زیاد قند و چربی سفید مواجه شوند که ممکن است منجر به افزایش وزن شود.
• کاهش مصرف فیبر: بسیاری از محصولات گلوتن دار مانند نان کلی و غلات، منابع خوبی از فیبر هستند. استفاده از محصولات گلوتن فرار ممکن است منجر به کاهش مصرف فیبر شود.
• کاهش تنوع رژیم غذایی: اجتناب از گلوتن ممکن است منجر به کاهش تنوع رژیم غذایی شود که می‌تواند به کمبود مواد مغذی و تکرار در مصرف غذاها منجر شود.
• افزایش قیمت خریدها: محصولات گلوتن فرار معمولاً گران‌تر از محصولات گلوتن دار هستند، و این ممکن است به افزایش هزینه خریدها منجر شود.

سوالات متداول:

۱٫ آیا گلوتن برای همه مضر است؟

خیر، گلوتن برای افراد بدون حساسیت به آن یا بیماری سلیاک معمولاً مضر نیست و حتی می‌تواند به‌عنوان یک منبع پروتئین مفید در رژیم غذایی عادی باشد.

۲٫ چگونه می‌توانم بدانم که حساسیت به گلوتن دارم؟

اگر علائم مشکوک به حساسیت به گلوتن دارید، بهتر است با پزشک متخصص یا تغذیه‌شناس مشورت کنید. تست‌های خاص مانند آزمایش خون برای بیماری سلیاک ممکن است به تشخیص کمک کنند.

۳٫ آیا باید همه افراد گلوتن را از رژیم خود حذف کنند؟

خیر، گلوتن برای افراد سالم معمولاً مشکلی ندارد و از نظر تغذیه‌ای می‌تواند بسیار مفید باشد. افرادی که به گلوتن حساسیت دارند یا بیماری سلیاک دارند، نیاز به حذف گلوتن را دارند.

سخن پایانی

گلوتن به‌عنوان یک جزء مهم از رژیم غذایی بسیاری از افراد استفاده می‌شود. بااین‌حال، برخی افراد به دلیل حساسیت‌ها و بیماری‌های خاص ممکن است با مشکلات روبرو شوند. تشخیص دقیق حساسیت گلوتن و بیماری‌های مرتبط با آن نیازمند مشاوره با پزشک و تست‌های تشخیصی است.

نوشته گلوتن چیست و چه تأثیری در بدن دارد؟ اولین بار در داروخانه آنلاین داروهلپ. پدیدار شد.