۱۰ علت درد بعد از رابطه جنسی: چه باید کرد

درد بعد از رابطه جنسی یا دیسپارونیا، یکی از مشکلات شایع در زنان است که می‌تواند به دلایل فیزیکی مانند خشکی واژن، عفونت‌ها، اندومتریوز یا مشکلات هورمونی و همچنین دلایل روانی مانند اضطراب یا تروماهای گذشته ایجاد شود. این درد معمولا بلافاصله پس از مقاربت یا در ساعات بعدی تجربه می شود و می‌تواند کیفیت زندگی جنسی و روانی فرد را تحت تأثیر قرار دهد.

درمان این مشکل بستگی به علت زمینه‌ای دارد و می‌تواند شامل داروها، فیزیوتراپی یا مشاوره روان‌شناختی باشد.

علائم درد بعد از رابطه جنسی

درد بعد از رابطه جنسی می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد و بسته به علت آن، علائم متفاوتی را شامل شود. برخی از علائم رایج عبارتند از:

• درد لگنی: احساس سنگینی، فشار یا درد در قسمت پایین شکم و لگن.
• سوزش واژن: احساس سوزش در ناحیه تناسلی که ناشی از اصطکاک، خشکی واژن یا حساسیت به روان‌کننده‌ها یا کاندوم می باشد.
• گرفتگی عضلانی: اسپاسم یا گرفتگی در عضلات لگن، مشابه درد قاعدگی.
• خونریزی یا لکه‌بینی: مقدار کمی خون‌ریزی بعد از رابطه رخ می دهد، مخصوصاً اگر واژن حساس یا آسیب‌دیده باشد.
• درد در قسمت‌های عمقی: برخی افراد در قسمت‌های داخلی شکم یا اطراف دهانه رحم احساس درد می‌کنند.
• احساس فشار یا ورم: فرد احساس تورم یا التهاب در ناحیه تناسلی دارد.

علت درد بعد از رابطه جنسی

درد بعد از رابطه جنسی می‌تواند علل فیزیکی و روانی مختلفی داشته باشد که از جمله می‌توان به مشکلات ساختاری یا عوامل احساسی اشاره کرد. در اینجا به بررسی ۱۰ علت شایع درد بعد از رابطه جنسی پرداخته‌ایم:

۱٫ خشکی واژن

خشکی واژن یکی از علل شایع درد در زنان است که به دلیل کاهش سطح استروژن، شیردهی یا یائسگی رخ می دهد. همچنین، عدم پیش‌نوازی کافی و کمبود روان‌کننده نیز می‌تواند باعث افزایش اصطکاک و درد شود. در صورت تداوم این مشکل، استفاده از روان‌کننده‌های مبتنی بر آب یا سیلیکون می‌تواند تسکین‌دهنده باشد. در صورت نیاز به درمان بیشتر، مشورت با پزشک برای استفاده از کرم‌ها یا قرص‌های استروژنی توصیه می‌شود.

۲٫ عفونت‌های واژینال یا لگنی

عفونت‌هایی مانند واژینوز باکتریال، عفونت‌های قارچی یا بیماری‌های التهابی لگنی (PID) می‌توانند باعث درد در حین یا بعد از رابطه جنسی شوند. علائم معمولا شامل ترشحات غیرطبیعی، خارش یا بوی نامطبوع می باشد. درمان این عفونت‌ها معمولاً با داروهای ضدقارچ یا آنتی‌بیوتیک‌ها انجام می‌شود.

۳٫ واژینیسموس

واژینیسموس حالتی است که در آن عضلات کف لگن به‌طور غیرارادی دچار اسپاسم می‌شوند و این امر باعث درد در هنگام دخول می‌شود. این مشکل می‌تواند به‌دلیل عوامل روانی یا جسمی مانند اضطراب یا ترس از مقاربت ایجاد شود. فیزیوتراپی کف لگن و مشاوره روان‌شناختی می‌توانند در مدیریت این مشکل مؤثر باشند.

۴٫ اندومتریوز

اندومتریوز وضعیتی است که در آن بافت مشابه با لایه داخلی رحم در خارج از رحم رشد می‌کند. این بیماری می‌تواند باعث درد شدید در حین یا بعد از مقاربت شود. درمان اندومتریوز غالبا شامل داروهای هورمونی یا جراحی می باشد.

۵٫ کیست تخمدان

کیست‌های تخمدان، به‌ویژه اگر بزرگ یا پاره شوند، می‌توانند درد شدید لگنی ایجاد کنند. تشخیص به‌موقع با سونوگرافی و مشورت با پزشک ضروری است. درمان کیست‌ها شامل داروها یا جراحی می باشد.

۶٫ پارگی‌های کوچک یا زخم‌های پوستی

پارگی‌های کوچک یا زخم‌های سطحی در ناحیه واژن به دلیل خشکی یا رابطه جنسی خشن ایجاد می شوند. استفاده از روان‌کننده‌ها و اجتناب از تحریک شدید می‌تواند به بهبود این زخم‌ها کمک کند.

۷٫ التهاب مثانه یا سیستیت

التهاب مثانه می‌تواند باعث درد در ناحیه لگن پس از رابطه جنسی شود. این مشکل معمولاً با علائمی مانند تکرر ادرار و سوزش همراه است. مصرف مایعات فراوان و درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها تحت نظر پزشک توصیه می‌شود.

۸٫ بیماری‌های مقاربتی (STIs)

بیماری‌های مقاربتی مانند کلامیدیا، سوزاک یا هرپس تناسلی می‌توانند باعث درد و ناراحتی بعد از رابطه جنسی شوند. انجام آزمایش‌های دوره‌ای و درمان به‌موقع این بیماری‌ها ضروری است.

۹٫ التهاب لگن یا چسبندگی‌ها

چسبندگی‌های داخل لگنی که به‌دلیل جراحی، عفونت‌ها یا اندومتریوز ایجاد می‌شوند، می‌توانند باعث درد بعد از مقاربت شوند. درمان این مشکل شامل فیزیوتراپی یا جراحی می باشد.

۱۰٫ عوامل روانی

اضطراب، استرس، ترس از درد یا تجربه‌های منفی گذشته می‌توانند باعث افزایش تنش عضلات و ایجاد درد شوند. این عوامل روانی می‌توانند تشدیدکننده دردهای فیزیکی باشند. مشاوره با روان‌شناس و انجام تمرین‌های آرام‌سازی مانند یوگا یا مدیتیشن می‌تواند در کاهش این تنش‌ها مؤثر باشد.

در نهایت، اگر درد بعد از رابطه جنسی ادامه‌دار باشد یا شدت یابد، توصیه می‌شود که با پزشک مشورت کنید تا علت دقیق آن شناسایی و درمان مناسب آغاز شود.

در چه سنی این مشکل بیشتر رخ می‌دهد؟

درد بعد از رابطه جنسی می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما برخی از سنین خاص بیشتر در معرض این مشکل هستند:

1. در سنین ۲۰ تا ۳۰ سالگی:

در این دوره، برخی از زنان به علت استرس، اضطراب جنسی و یا مشکلات روانی مانند سابقه تروما یا نگرانی‌های جسمی در رابطه با بدن خود، درد بعد از رابطه جنسی را تجربه می کنند. همچنین، مشکلات هورمونی مانند تغییرات در چرخه قاعدگی یا مشکلات مربوط به تخمدان‌ها (مثلاً کیست تخمدان) نیز می‌تواند علت این دردها باشد.

1. بعد از زایمان:

زنان پس از زایمان، به‌ویژه در دوران شیردهی، به علت تغییرات هورمونی و خشکی واژن دچار درد بعد از رابطه جنسی می شوند. همچنین، آسیب به بافت‌های تناسلی در حین زایمان نیز می‌تواند باعث ناراحتی و درد شود.

1. در سنین ۴۰ تا ۵۰ سالگی و پس از یائسگی:

در این سنین ، زنان به دلیل کاهش سطح هورمون استروژن با مشکلات مختلفی مواجه می‌شوند که می‌تواند منجر به درد بعد از رابطه جنسی شود. کاهش این هورمون باعث خشکی واژن، نازک شدن دیواره‌های واژن و التهاب در ناحیه تناسلی می‌شود. این تغییرات فیزیکی منجر به سوزش، درد و ناراحتی شدید در حین یا بعد از مقاربت می شود. علاوه بر این، مشکلات دیگری مانند افت میل جنسی و اختلالات روانی نیز به این مشکل دامن می زنند.

در مجموع، درد بعد از رابطه جنسی می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما در زنان پس از زایمان یا زنان در دوران یائسگی ، شایع‌تر است.

چه آزمایش‌هایی برای تشخیص دیسپارونیا انجام می‌شود؟

برای شناسایی منبع درد و تشخیص هرگونه مشکل پزشکی، پزشکان آزمایش‌های زیر را انجام می دهند:

• معاینه لگنی: پزشک نمونه‌ای از مایع واژن و ادرار شما برای بررسی علائم عفونت جمع‌آوری می کند. در برخی موارد، پزشک معاینه مقعدی نیز انجام می دهد.
• اولتراسوند: سونوگرافی ترانس‌واژینال می‌تواند نمای بهتری از سیستم تولیدمثل شما ارائه دهد.
• لاپاراسکوپی: در موارد نادر، اگر نتایج سایر آزمایش‌ها غیرقطعی باشد، از لاپاراسکوپی برای بررسی دقیق‌تر استفاده می‌شود.

برای مدیریت و درمان درد بعد از رابطه جنسی چه باید کرد؟

اگرچه این نوع درد در برخی موارد موقتی و گذرا می باشد، اما اگر درد مداوم باشد یا تأثیر زیادی بر زندگی جنسی و روانی فرد بگذارد، باید تحت بررسی و درمان پزشکی قرار گیرد.

• اگر خشکی واژن دلیل درد باشد، استفاده از روان‌کننده‌های غیرمعطر و بدون مواد شیمیایی می‌تواند اصطکاک را کاهش دهد و درد را تسکین دهد.
• اگر دیسپارونیا ناشی از عفونت‌های باکتریایی یا قارچی باشد، درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهای ضد قارچ تحت نظر پزشک ضروری است.
• در صورتی که علائم روان‌شناختی مانند اضطراب یا استرس علت درد باشند، مشاوره یا درمان‌های شناختی-رفتاری می‌تواند کمک‌کننده باشد.
• استفاده از وضعیت‌های مختلف در حین مقاربت که باعث فشار کمتر به ناحیه دردناک می‌شود، می‌تواند مفید باشد.
• برای مشکلات عضلانی مانند واژینیسموس یا گرفتگی عضلات، فیزیوتراپی لگن می‌تواند به کاهش درد و تسکین تنش عضلانی کمک کند.
• در زنان یائسه یا کسانی که دچار تغییرات هورمونی هستند، استفاده از درمان‌های هورمونی می‌تواند به بهبود خشکی واژن و کاهش درد کمک کند.
• پس از مقاربت، استراحت و استفاده از حمام‌های آرام‌بخش یا کمپرس سرد می‌تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند.

اگر درد ادامه‌دار یا شدید باشد، مراجعه به پزشک برای تشخیص دقیق و درمان مناسب ضروری است.

سوالات متداول

آیا دیسپارونیا باعث خونریزی می‌شود؟

دیسپارونیا (درد بعد از رابطه جنسی) لزوماً باعث خونریزی نمی‌شود. با این حال، هرگونه خونریزی که در حین یا بعد از مقاربت رخ می‌دهد، احتمالاً ناشی از یک مشکل پزشکی زیرین است که همیشه به درد مرتبط نیست. این خونریزی می‌تواند به علت خشکی واژن، التهاب یا عفونت‌ها، مشکلات دهانه رحم یا توده‌های غیرسرطانی مانند فیبروم‌ها و کیست‌ها باشد. در صورتی که خونریزی ادامه‌دار یا شدید باشد، یا با علائم دیگری مانند درد شدید همراه باشد، مشاوره با پزشک ضروری است.

درد بعد از رابطه جنسی چقدر شایع است؟

درد بعد از رابطه جنسی (دیسپارونیا) مشکلی است که بسیاری از زنان تجربه می‌کنند. بر اساس مطالعات مختلف، حدود ۱۰ تا ۳۰ درصد از زنان در مقاطع مختلف زندگی خود گزارش داده‌اند که درد بعد از مقاربت را تجربه می‌کنند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر علائمی مانند موارد زیر را تجربه می‌کنید، باید با پزشک خود تماس بگیرید:

• شدت گرفتن درد در حین رابطه جنسی.
• خونریزی.
• زخم‌های تناسلی.
• قاعدگی نامنظم.
• ترشحات غیرطبیعی واژن.

نکات پایانی

درد بعد از رابطه جنسی مشکلی قابل درمان است که با شناسایی علت اصلی و پیگیری درمان مناسب می‌توان آن را مدیریت کرد. اگر این مشکل را تجربه می‌کنید، از مشورت با پزشک متخصص و دریافت راهنمایی‌های لازم دریغ نکنید. سلامت جنسی بخشی از سلامت کلی شماست و نباید نادیده گرفته شود.

منبع:

The cause of pain after sex (dyspareunia)