پارگی رباط صلیبی زانو (acl) چیست؟

برخی از افراد به سبب نوع فعالیت ورزشی یا کاری خود دچار آسیب هایی در بدن می شوند. یکی از این آسیب ها که بسیار هم دردناک است کشیده شدن یا پارگی جزئی یا شدید رباط صلیبی زانو می باشد. برخی از افراد با پارگی ACL می توانند به طور طبیعی زندگی کنند. با این حال، بیشتر مردم از این موضوع شکایت دارند که زانوی آنها ناپایدار است و ممکن است با فعالیت بدنی بیرون بیاید.

زانوی ناپایدار پس از پارگی ACL می تواند منجر به آسیب بیشتر زانو شود. همچنین احتمال کمی وجود دارد که بدون ACL بتوانید به همان سطح ورزشی برگردید. در این مقاله قصد داریم به طور کامل به علل پارگی رباط صلیبی زانو و راه های درمان آن بپردازیم.

رباط صلیبی چیست؟

رباط ها نوارهای بافتی محکمی هستند که یک استخوان را به استخوان دیگر متصل می کنند. مفصل زانو درست در جایی قرار دارد که انتهای استخوان ران (فمور) به بالای استخوان ساق پا (درشت نی) می رسد. رباط صلیبی قدامی (ACL) یکی از نوارهای بافت قوی است که در وسط زانو متقاطع می شوند و به اتصال استخوان ران به استخوان ساق پا و به تثبیت مفصل زانو کمک می کنند.

رباط های مفصل زانو

چهار رباط اصلی دو استخوان ران و ساق پا را به هم متصل می کنند:

• رباط جانبی داخلی (MCL) که در امتداد داخل زانو قرار دارد و از خم شدن زانو به سمت داخل جلوگیری می کند.
• رباط جانبی خارجی (LCL) که در امتداد بیرونی زانو قرار دارد و از خم شدن زانو به سمت بیرون جلوگیری می کند.
• رباط صلیبی قدامی (ACL) که در وسط زانو قرار دارد و از لغزش استخوان ساق پا در جلوی استخوان ران جلوگیری می کند.
• رباط متقاطع خلفی (PCL) که با ACL همکاری می کند و از لغزش استخوان ساق پا به عقب در زیر استخوان ران جلوگیری می کند.

عوامل آسیب به رباط صلیبی زانو (ACL)

آسیب های رباط صلیبی زانو اغلب با آسیب های دیگر رخ می دهد. به عنوان مثال، پارگی ACL اغلب همراه با پارگی MCL و غضروف جذب کننده شوک در زانو (منیسک) رخ می دهد. بیشتر پارگی های ACL در وسط رباط اتفاق می افتد یا رباط از استخوان ران کشیده می شود. این آسیب ها بین لبه های پاره شده شکاف ایجاد می کنند و به خودی خود بهبود نمی یابند.

آسیب به رباط صلیبی زانو معمولا بر اثر عواملی همچون خوردن ضربه شدید به پهلوی زانو مثلاً در هنگام تکل فوتبال یا دراز کردن بیش از حد مفصل زانو ایجاد می شود. همچنین اگر هنگام دویدن، فرود آمدن از پرش یا چرخش، به سرعت حرکت را متوقف کنید و یا جهت را تغییر دهید، ممکن است با آسیب شدید رباط صلیبی قدامی مواجه شوید.

چه افرادی بیشتر در معرض آسیب هستند؟

برخی از افراد مانند ورزشکاران خیلی بیشتر در معرض آسیب رباط صلیبی زانو هستند. به ویژه ورزشکارانی که در ورزش هایی شرکت می کنند که نیاز به برش و یا چرخش زیاد دارند. ورزش هایی مانند بسکتبال، فوتبال، ژیمناستیک و اسکی ورزش های رایجی هستند که با پارگی ACL مرتبط می باشند. همچنین ورزش هایی که نیاز به قدرت و آمادگی بدنی بالاتری دارند از موارد دیگر هستند.

زمین ورزش ناهموار یا مرطوب به دلیل آب و هوای بد، احتمال آسیب رباط صلیبی زانو را افزایش می دهد. همچنین استفاده از الگوهای حرکتی معیوب، مانند حرکت دادن زانوها به داخل در حین اسکات، پوشیدن کفشی که مناسب نیست، بازی روی چمن مصنوعی و یا استفاده از تجهیزات ورزشی نامناسب از عوامل دیگر آسیب هستند.

آسیب در خانم ها بیشتر است

خان ها به طور قابل توجهی به دلیل تفاوت در آناتومی، قدرت عضلانی و تأثیرات هورمونی، بیشتر از آقایان در معرض پارگی رباط صلیبی زانو هستند. به دلیل ضعف عضلات همسترینگ در مقایسه با عضله چهارسر ران، خانم ها تمایل به عدم تعادل بیشتر عضلات ران دارند.

خانم ها همچنین دارای یک زاویه Q بزرگتر کشکک هستند که به عنوان کلاهک زانو نیز شناخته می شود که زانو را در موقعیت داخلی قرار می دهد، بنابراین خانم ها در یک نقطه ضعف بیومکانیکی قرار دارند.

عوارض آسیب رباط صلیبی زانو

افرادی که آسیب ACL را تجربه می کنند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به آرتروز در زانو هستند. حتی در صورت انجام عمل جراحی برای بازسازی رباط، آرتروز ممکن است رخ دهد. عوامل متعددی از جمله شدت آسیب اصلی، وجود آسیب‌های مرتبط در مفصل زانو یا سطح فعالیت پس از درمان احتمالاً بر خطر آرتریت تأثیر می‌گذارند.

علائم اولیه آسیب

• صدای ترک خوردن در زمان آسیب دیدگی
• تورم آشکار زانو در عرض ۶ ساعت پس از آسیب
• درد، به خصوص زمانی که سعی می کنید وزن خود را روی پای آسیب دیده بیاندازید
• در ادامه ورزش خود مشکل دارید
• از دست دادن دامنه حرکتی
• احساس بی ثباتی زانو

کمک های اولیه

در صورت آسیب رباط صلیبی زانو، تا زمانی که به پزشک مراجعه نکرده اید و تحت درمان قرار نگرفته اید، ورزش یا فعالیت های دیگر را انجام ندهید. پزشک ممکن است شما را برای MRI زانو بفرستد که این می تواند تشخیص را تایید کند. همچنین MRI ممکن است آسیب های دیگر زانو را نشان دهد.

کمک های اولیه برای آسیب رباط صلیبی زانو شامل بالا بردن پای خود از سطح قلب، گذاشتن یخ روی زانو، استفاده از مسکن ها مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (مانند ایبوپروفن) می باشد. اگر آسیب جدی دیدید، زانوی خود را حرکت ندهید و تا زمانی که درمان نشده اید به بازی یا فعالیت های دیگر برنگردید. همچنین ممکن است به عصا برای راه رفتن نیاز داشته باشید تا زمانی که تورم و درد بهتر شود. برای صاف نگه داشتن زانو تا زمانی که به پزشک مراجعه کنید از آتل استفاده کنید تا به زانوی شما کمی ثبات بدهد.

چه زمانی باید به متخصص مراجعه کنیم؟

اگر هر گونه آسیب به زانوی شما باعث علائم یا آسیب رباط صلیبی زانو شد، فوراً به دنبال مراقبت باشید. مفصل زانو ساختار پیچیده ای از استخوان ها، رباط ها، تاندون ها و سایر بافت هایی است که با هم کار می کنند. تشخیص سریع و دقیق برای تعیین شدت آسیب و درمان مناسب بسیار مهم است. اگر پا پس از آسیب زانو سرد و آبی است، این بدان معنی است که ممکن است مفصل زانو دررفته باشد و رگ های خونی پا آسیب ببینند. این مورد یک اورژانس پزشکی است.

برنامه هایی برای کاهش آسیب رباط صلیبی زانو

تمرین مناسب می تواند به کاهش خطر آسیب ACL کمک کند. یک پزشک ورزشی، فیزیوتراپ، مربی ورزشی یا سایر متخصصان می توانند ارزیابی، دستورالعمل و بازخوردی را ارائه دهند که می تواند به شما در کاهش خطرات احتمالی کمک کند. این شامل یک سری تمرینات گرم کردن و تمرینات پرش است که نشان داده شده است آسیب های رباط صلیبی زانو را کاهش می دهد.

1. تمریناتی برای تقویت هسته مرکزی بدن از جمله باسن، لگن و پایین شکم برای جلوگیری از حرکت دادن زانو به سمت داخل
2. تمریناتی که عضلات پا را تقویت می کند، به ویژه تمرینات همسترینگ، برای اطمینان از تعادل کلی در قدرت عضلات پا
3. تمرین با تاکید بر تکنیک و وضعیت مناسب زانو در هنگام پریدن و فرود آمدن از پرش
4. آموزش بهبود تکنیک هنگام انجام حرکات چرخشی

برای کمک به جلوگیری از آسیب، کفش و بالشتک مناسب برای ورزش خود بپوشید. اگر در سراشیبی اسکی می کنید، مطمئن شوید که بند اسکی شما توسط یک متخصص آموزش دیده به درستی تنظیم شده است تا در صورت افتادن، اسکی شما به خوبی آزاد شود. همچنین استفاده از زانوبند نشان نداده است که بتواند از آسیب رباط صلیبی زانو جلوگیری کند یا خطر آسیب مجدد بعد از جراحی را کاهش دهد.

راه های درمان

بسته به شدت آسیب رباط صلیبی قدامی (ACL)، درمان ممکن است شامل تمرینات استراحت و توانبخشی برای کمک به بازیابی قدرت و ثبات شما و یا جراحی برای جایگزینی رباط پاره شده و سپس توانبخشی و فیزیو تراپی باشد. یک برنامه تمرینی مناسب می تواند به کاهش خطر آسیب رباط صلیبی زانو کمک کند.

فیزیوتراپی

با استفاده از طیف وسیعی از درمان های فیزیوتراپی از جمله عوامل الکتروفیزیکی و ورزش درمانی می توان به کاهش درد و تورم زانو، افزایش دامنه حرکت، افزایش قدرت عضلانی و افزایش ثبات زانو کمک کرد. درمان طی یک دوره سه تا شش ماهه پیشرفت می کند و بسته به شدت آسیب، بهبودها برای هر فرد منحصر به فرد است. رعایت برنامه تمرینی خانگی تجویز شده برای بازگشت زودهنگام به ورزش ضروری است.

این احتمال وجود دارد که پس از یک دوره مراقبت و فیزیوتراپی، زانو همچنان جابجا شود. این معمولا در ورزش های تماسی مانند فوتبال رخ می دهد. عدم پاسخگویی موفقیت آمیز به این نوع درمان ممکن است نشان دهنده نیاز به جراحی بازسازی رباط صلیبی زانو باشد.

عمل جراحی

جراحی بازسازی رباط صلیبی زانو شامل جایگزینی ACL پاره شده با پیوند گرفته شده از تاندون اطراف زانو است. تاندون‌هایی که معمولاً برداشت می‌شوند تاندون کشکک و تاندون همسترینگ هستند. سپس پیوند متصل می شود تا در جهتی مشابه رباط صلیبی زانو اجرا شود. پس از جراحی و قبل از بازگشت به فعالیت های ورزشی خود، تشویق می شوید که شش تا نه ماه فیزیوتراپی انجام دهید.

توانایی شما برای بازگشت به ورزش بستگی به تعهد شما به تمرینات داده شده دارد. پزشک و فیزیوتراپیست شما همچنین هرگونه محدودیت در شرکت در ورزش را بر اساس نتیجه جراحی و پیشرفت توانبخشی شما روشن خواهند کرد.

سوالات متداول

بعد از جراحی چه انتظاری می توانم داشته باشم؟

برخی نقاط عطف وجود دارد که می توان با پیشرفت توانبخشی به آنها دست یافت. شما می توانید دویدن را از پس از سه ماه، تمرینات ورزشی سبک را بعد از شش ماه و ورزش های رقابتی را پس از نه ماه شروع کنید.

چگونه مشخص می شود که می توانم به ورزش برگردم؟

• آزمایش یکپارچگی پیوند
• تست قدرت
• پرسشنامه برای تعیین عملکرد زانو

چه کاری می توانم انجام دهم تا به خودم کمک کنم؟

با استفاده از زانوبند از زانوی خود محافظت کنید. در صورت امکان از ورزش کردن بپرهیزید و یا و بعد از انجام تمرینات، روی زانوی خود یخ بگذارید. برای کاهش تورم از باند فشاری استفاده کنید. هنگام استراحت یا خواب پای خود را بالا بیاورید تا تورم کاهش یابد. طبق دستور فیزیوتراپیست عضلات خود را تقویت کنید و در صورت بروز هر گونه درد یا تورم زانو پس از تمرین به فیزیوتراپ خود اطلاع دهید.

نکات پایانی

آسیب رباط صلیبی زانو، کشش یا پارگی بیش از حد این رباط در زانو است. پارگی ممکن است جزئی یا کامل باشد. معمولا این آسیب بیشتر در فعالیت های سنگین ورزشی و خانم ها اتفاق می افتد. برای جلوگیری از این آسیب باید آموزش های لازم ورزشی را فرا گرفت. در زمان وقوع این آسیب بهتر است ضمن حرکت ندادن زانو و کمک های اولیه مانند گذاشتن یخ و استفاده از مسکن جهت کاهش درد، به پزشک متخصص مراجعه نمایید. ضمن مطالعه مجله سلامت داروخانه آنلاین، به این موضوع توجه داشته باشید که در صورت عدم درمان، احتمال آسیب های بیشتری به زانو وجود دارد.