داروی داکاربازین چیست؟ موارد مصرف و عوارض جانبی

داکاربازین برای درمان سرطان سیستم لنفاوی و ملانوم بدخیم (نوعی سرطان پوست) استفاده می شود. داکاربازین در رشد سلول های سرطانی که در نهایت از بین می روند، اختلال ایجاد می کند. از آنجایی که رشد سلول های طبیعی بدن نیز می تواند تحت تأثیر داکاربازین قرار گیرد، اثرات دیگری نیز رخ خواهد داد. از این رو در این مقاله به نحوه عملکرد این دارو، نحوه مصرف و عوارض جانبی احتمالی آن می پردازیم.

داکاربازین چیست؟

داکاربازین با نام تجاری DTIC-Dome® (دی متیل تریازنو ایمیدازول کربوکسامید) در بازار دارویی عرضه می شود. این داروی تزریقی، متعلق به گروهی از داروها به نام عوامل آلکیله کننده می باشد و برای درمان ملانوما (نوعی سرطان پوست) که به سایر قسمت های بدن گسترش یافته است استفاده می شود. این دارو همچنین در ترکیب با سایر داروها برای درمان لنفوم هوچکین (نوعی سرطان که از گلبول‌های سفید خون شروع می‌شود) استفاده می‌شود. داکاربازین در دسته ای از داروها به نام آنالوگ های پورین قرار دارد و با کاهش یا توقف رشد سلول های سرطانی در بدن، عمل می کند.

نحوه استفاده از داروی داکاربازین

تزریق داکاربازین باید در بیمارستان یا مرکز پزشکی، تحت نظارت یک پزشک با تجربه در ارائه داروهای شیمی درمانی برای سرطان، انجام شود. این دارو به صورت پودری است که باید با مایع مخلوط شود تا به صورت داخل وریدی در مدت ۱ دقیقه تزریق شود یا به مدت ۱۵ تا ۳۰ دقیقه توسط سرم، داخل ورید تزریق شود.

هنگامی که داکاربازین برای درمان ملانوما استفاده می شود، معمولاً یک بار در روز به مدت ۱۰ روز متوالی و هر ۴ هفته یک بار، یا یک بار در روز به مدت ۵ روز متوالی و هر ۳ هفته یک بار تزریق می شود. هنگامی که این دارو برای درمان لنفوم هوچکین استفاده می شود، معمولاً یک بار در روز به مدت ۵ روز متوالی و هر ۴ هفته یک بار، یا به صورت هر ۱۵ روز یک بار تزریق می گردد.

اقدامات احتیاطی قبل از دریافت داکاربازین

1. اگر به این دارو یا هر داروی دیگری حساسیت دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.
2. داروهایی که مصرف می کنید یا قصد دارید مصرف کنید اعم از داروهای نسخه ای، بدون نسخه، ویتامین ها، مکمل های غذایی و محصولات گیاهی را به پزشک خود اطلاع دهید.
3. در صورت بارداری، قصد باردار شدن و یا شیردهی به پزشک خود اطلاع دهید.
4. از قرار گرفتن غیرضروری یا طولانی مدت در معرض نور خورشید اجتناب نمایید و از لباس های محافظ، عینک آفتابی و ضد آفتاب استفاده کنید. این دارو می تواند پوست شما را به نور خورشید حساس کند.
5. وجود سایر مشکلات پزشکی می تواند بر استفاده از این دارو تأثیر بگذارد. در صورت داشتن هر گونه مشکل پزشکی دیگر به خصوص آبله مرغان، هرپس زوستر (زونا)، عفونت، بیماری کلیوی یا بیماری کبدی، قبل از دریافت این دارو به پزشک خود اطلاع دهید.

هشدارها در مصرف داکاربازین

این دارو می تواند باعث کاهش شدید تعداد سلول های خونی در مغز استخوان شود. این می تواند علائم خاصی ایجاد کند و احتمال دارد خطر ابتلا به عفونت یا خونریزی جدی را افزایش دهد. اگر تعداد سلول های خونی کم باشد، احتمال دارد پزشک درمان را متوقف کند یا به تاخیر بیاندازد. اگر هر یک از علائم تب، گلودرد، سرفه و احتقان مداوم، خونریزی یا کبودی غیر معمول و یا سایر علائم عفونت را تجربه کردید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.

همچنین این دارو احتمال دارد باعث آسیب جدی به کبد شود. آسیب کبدی بیشتر در افرادی رخ می دهد که داروهای شیمی درمانی سرطان دیگری را همراه با درمان داکاربازین دریافت می کنند. اگر هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید: حالت تهوع، خستگی مفرط، خونریزی یا کبودی غیرمعمول، کمبود انرژی، از دست دادن اشتها، درد در سمت راست بالای معده، زرد شدن پوست یا چشم.

تزریق این دارو باعث ایجاد نقایص مادرزادی در حیوانات شده است. این دارو در زنان باردار مورد مطالعه قرار نگرفته است، اما احتمال دارد در نوزادانی که مادرانشان در دوران بارداری داکاربازین تزریق کرده‌اند، نقایص مادرزادی ایجاد کند. اگر در دوران بارداری هستید یا قصد باردار شدن دارید، نباید از این دارو استفاده کنید مگر اینکه پزشکتان تشخیص دهد که این بهترین درمان برای وضعیت شما است.

داکاربازین چه عوارضی می تواند ایجاد کند؟

یک دارو در کنار اثرات مورد نیاز خود احتمال دارد عوارض ناخواسته ای نیز ایجاد کند. اگر هر یک از این علائم شدید است یا از بین نمی رود، به پزشک خود اطلاع دهید:

• حالت تهوع
• استفراغ کردن
• از دست دادن اشتها
• اسهال
• زخم در دهان و گلو
• ریزش مو
• احساس سوزش یا گزگز روی صورت
• گرگرفتگی
• علائم شبیه آنفولانزا

برخی از عوارض جانبی نیز می تواند جدی باشد. اگر هر یک از این علائم یا علائم ذکر شده در بخش هشدارها را تجربه کردید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:

• قرمزی، درد، تورم یا سوزش در محل تزریق
• بثورات پوستی
• خارش
• مشکل در تنفس یا بلع
• تب، دردهای عضلانی و خستگی

تداخلات دارویی داکاربازین

استفاده از این دارو با هر یک از داروهای زیر توصیه نمی شود. در صورت مصرف این داروها، احتمال دارد پزشک تصمیم بگیرد که شما را با این دارو درمان نکند یا برخی از داروهای دیگری را که مصرف می کنید تغییر دهد. این داروها عبارتند از آلدسلوکین و همچنین واکسن های ویروس زنده سرخک، اوریون، روتاویروس، سرخجه، واریسلا، زوستر، آدنوویروس نوع ۴ و نوع ۷، باسیلوس کالمته و واکسن گورین، واکسن وبا، واکسن چهار ظرفیتی دنگی، واکسن ابولا زئیر، واکسن آنفلوانزا، پکسیدارتینیب، واکسن فلج اطفال، واکسن آبله میمون، واکسن آبله، واکسن حصبه و واکسن تب زرد.

موارد احتیاط در حین مصرف داکاربازین

بسیار مهم است که پزشک پیشرفت شما را در ویزیت های منظم بررسی کند تا مطمئن شود که این دارو به درستی عمل می کند و همچنین اثرات ناخواسته آن را بررسی کند. در مدتی که تحت درمان با داکاربازین هستید و پس از قطع درمان آن، هیچ گونه واکسیناسیون را بدون تایید پزشک انجام ندهید. داکاربازین می تواند مقاومت بدن شما را کاهش دهد و این احتمال وجود دارد که به عفونتی مبتلا شوید که واکسیناسیون برای جلوگیری از آن انجام می شود.

علاوه بر این، سایر افرادی که در خانه شما زندگی می کنند نباید واکسن خوراکی فلج اطفال را مصرف کنند زیرا این احتمال وجود دارد که ویروس فلج اطفال را به شما منتقل کنند. همچنین از افرادی که در چند ماه گذشته واکسن فلج اطفال خوراکی مصرف کرده اند خودداری نمایید. به آنها نزدیک نشوید و برای مدت طولانی با آنها در یک اتاق نمانید. اگر نمی توانید این اقدامات احتیاطی را انجام دهید، باید از ماسک محافظ صورت استفاده کنید که بینی و دهان را بپوشاند.

داکاربازین می تواند به طور موقت تعداد گلبول های سفید خون را کاهش دهد و احتمال ابتلا به عفونت را افزایش دهد. همچنین می تواند تعداد پلاکت ها را کاهش دهد، که برای لخته شدن مناسب خون ضروری می باشد. اگر این اتفاق بیفتد، اقدامات احتیاطی خاصی وجود دارد که می‌توانید انجام دهید تا خطر عفونت یا خونریزی را کاهش دهید به خصوص زمانی که شمارش خون شما پایین است:

1. از افراد مبتلا به عفونت دوری کنید و اگر فکر می‌کنید دچار عفونت شده‌اید یا تب و لرز، سرفه، گرفتگی صدا، کمردرد یا مشکل در ادرار کردن دارید، فوراً با پزشک خود مشورت نمایید.
2. در صورت مشاهده هرگونه خونریزی یا کبودی غیرعادی فوراً با پزشک خود مشورت نمایید. مدفوع سیاه و قیری رنگ، وجود خون در ادرار یا مدفوع، یا لکه های قرمز روی پوست خود را جدی بگیرید.
3. هنگام استفاده از مسواک معمولی، نخ دندان یا خلال دندان مراقب باشید. پزشک یا دندانپزشک شما احتمال دارد راه های دیگری را برای تمیز کردن دندان ها و لثه ها توصیه کنند. قبل از انجام هر گونه کار دندانپزشکی با پزشک خود مشورت نمایید.
4. به چشم‌ها یا داخل بینی‌تان دست نزنید، مگر اینکه دست‌هایتان را شسته باشید و در این مدت به چیز دیگری دست نزده باشید.
5. از ورزش ها یا سایر موقعیت هایی که احتمال دارد کبودی یا آسیب دیدگی ایجاد کنند، خودداری نمایید.

نکات پایانی

داروی داکاربازین معمولاً برای درمان سرطان سیستم لنفاوی، ملانوم بدخیم و همچنین برای درمان انواع دیگر سرطان که توسط پزشک تعیین شده است استفاده می شود. مصرف این دارو می تواند عوارضی مانند ریزش مو ایجاد کند که احتمال دارد باعث نگرانی شما شود. بنابراین قبل از شروع درمان با این دارو، با پزشکتان در مورد مزایای آن و همچنین خطرات استفاده از آن صحبت نمایید. همچنین اگر مشکل پزشکی دیگری دارید، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.