اهمیت آزمایش های عملکرد کبد چیست؟

آزمایش های عملکرد کبد(liver-function-test)، آزمایش‌های خونی هستند که مواد مختلف تولید شده توسط کبد، از جمله پروتئین‌ها، آنزیم‌ها و بیلی روبین را اندازه‌گیری می‌کنند. سطوح بالا یا پایین مواد مختلف می تواند نشان دهنده بیماری های مختلف باشد. در این مقاله انواع آزمایش های عملکرد کبد را معرفی کرده و به تفسیر آن ها می پردازیم.

آزمایش های عملکرد کبد چیست؟

آزمایش های عملکرد کبد، آزمایش های خونی هستند که مواد مختلف تولید شده توسط کبد شما را اندازه گیری می کنند. این اندازه‌گیری‌ها اطلاعات مهمی در مورد سلامت کلی کبد و نحوه عملکرد آن به پزشک شما می‌دهد. پانل کبد اغلب چندین ماده را در یک نمونه خون اندازه گیری می کند. ممکن است شامل آنزیم ها، پروتئین ها و محصولات جانبی مختلفی باشد.

پنج آزمایش اولیه عملکرد کبد چیست؟

رایج ترین آزمایش های عملکرد کبد عبارتند از:

آزمایش آنزیم های کبدی: آنزیم های کبدی شما عبارتند از آلکالین فسفاتاز (ALP)، آلانین ترانس آمیناز (ALT)، آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) و گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT). هنگامی که آسیب کبدی وجود دارد، این موارد افزایش می یابد.

تست پروتئین کل: آزمایش پروتئین کل سطح پروتئین در خون شما را اندازه گیری می کند. کبد شما پروتئین تولید می کند و سطوح پایین پروتئین ممکن است نشان دهنده این باشد که کبد شما به خوبی کار نمی کند.

آزمایش بیلی روبین: بیلی روبین یک ماده زائد است که کبد شما در صفرا رسوب می کند.

تست LDH لاکتات: دهیدروژناز (LDH) آنزیمی است که در بسیاری از بافت های بدن شما از جمله کبد یافت می شود.

تست زمان پروترومبین (PT): این آزمایش مدت زمانی را که طول می کشد تا نمونه خون شما لخته شود، اندازه گیری می کند، فرآیندی که شامل پروتئین هایی است که کبد شما تولید می کند.

آزمایش های عملکرد کبد برای اندازه گیری آنزیم ها و پروتئین های خاص در خون شما استفاده می شود. داشتن نتایج غیر معمول در هر یک از این آزمایش های عملکرد کبد معمولاً نیاز به پیگیری برای تعیین علت ویژگی‌های غیر معمول دارد. حتی نتایج خفیف بالا می تواند با بیماری کبد مرتبط باشد.

انواع آزمایش های عملکرد کبد

آزمایش آلانین ترانس آمیناز (ALT)

آلانین ترانس آمیناز (ALT) توسط بدن شما برای متابولیسم پروتئین استفاده می شود. اگر کبد آسیب دیده باشد یا به درستی کار نکند، ALT می تواند در خون آزاد شود. این باعث افزایش سطح ALT می شود. نتیجه بالاتر از آنچه در این آزمایش معمول است می تواند نشانه آسیب کبدی باشد.

تخمین زده می شود که حدود ۱۰ درصد از مردم در ایالات متحده سطوح ALT بالا دارند.

آزمایش آسپارتات آمینوترانسفراز (AST)

آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) آنزیمی است که در چندین قسمت بدن شما یافت می شود، از جمله:

• قلب
• مغز
• پانکراس
• کبد
• ماهیچه ها

هنگامی که کبد آسیب می بیند، AST می تواند در جریان خون آزاد شود. نتیجه بالا در آزمایش AST ممکن است نشان دهنده مشکل در کبد یا عضلات باشد.

از آنجایی که سطوح AST به اندازه ALT برای نشانگر آسیب کبدی مشخص نیست، معمولاً برای بررسی مشکلات کبدی همراه با ALT اندازه گیری می شود. به عنوان مثال، نسبت AST:ALT بالا ممکن است نشان دهنده بیماری الکلی کبد باشد.

آزمایش آلکالین فسفاتاز (ALP)

آلکالین فسفاتاز (ALP) آنزیمی است که در استخوان ها، مجاری صفراوی و کبد شما یافت می شود. آزمایش ALP معمولاً در ترکیب با چندین آزمایش دیگر سفارش می شود. برای ارزیابی سیستم مجرای صفراوی کبد می توان از تست ALP استفاده کرد.

تست آلبومین

آلبومین پروتئین اصلی ساخته شده توسط کبد شما است. بسیاری از عملکردهای مهم بدن را انجام می دهد. به عنوان مثال، آلبومین بافت‌های شما را تغذیه می‌کند و هورمون‌ها، ویتامین‌ها و سایر مواد را به سراسر بدن منتقل می‌کند. یک آزمایش آلبومین اندازه گیری می کند که کبد شما چقدر این پروتئین خاص را می سازد.

آزمایش بیلی روبین

بیلی روبین یک ماده زائد حاصل از تجزیه گلبول های قرمز است. معمولاً توسط کبد پردازش می شود. قبل از اینکه از طریق مدفوع دفع شود از کبد عبور می کند. یک کبد آسیب دیده نمی تواند به درستی بیلی روبین را پردازش کند. این منجر به سطح بالای غیر معمول بیلی روبین در خون می شود. برخی از بیماری های ارثی می توانند سطح بیلی روبین را افزایش دهند، حتی زمانی که عملکرد کبد مطابق انتظار عمل می کند.

این آزمایش های عملکرد کبد همگی بخشی از یک پنل خونی معمول به نام پانل متابولیک جامع هستند.

آزمایش های عملکرد کبد چه زمانی انجام می شوند؟

پزشک شما ممکن است بخواهد این مقادیر را برای غربالگری احتمالی هپاتیت یا سایر بیماری های کبدی بررسی کند. اگر از قبل می‌دانند که شما به بیماری کبدی مبتلا هستید، ممکن است بخواهند پیشرفت آن را بررسی کنند یا اینکه آیا درمان مؤثر است یا خیر. همچنین ممکن است برای نظارت بر عوارض جانبی برخی از داروهایی که بر کبد شما تأثیر می گذارند، آزمایش کبد انجام دهید.

آزمایش های عملکرد کبد اغلب در شرایط زیر توصیه می شود:

1. برای بررسی آسیب های ناشی از عفونت های کبدی، مانند هپاتیت B و هپاتیت C، به خصوص اگر مشکوک باشید که در معرض ویروسی قرار گرفته اید که باعث هپاتیت می شود.
2. برای نظارت بر عوارض جانبی برخی داروها، زیرا برخی از داروها بر کبد تأثیر می گذارند، از جمله:

• استاتین ها
• آنتی بیوتیک ها
• داروهای ضد تشنج
• داروهای سل

1. اگر قبلاً به بیماری کبدی مبتلا هستید، برای نظارت بر بیماری و نحوه عملکرد یک درمان خاص
2. اگر علائم اختلال کبدی را تجربه می کنید یا سابقه خانوادگی بیماری کبدی مانند بیماری کبد چرب دارید.
3. اگر شرایط پزشکی خاصی دارید، مانند:

• تری گلیسیرید بالا
• دیابت
• فشار خون بالا
• کم خونی
• اگر به طور مکرر الکل مصرف می کنید
• اگر بیماری کیسه صفرا دارید

برخی آزمایشات می توانند جنبه های مختلف عملکرد کبد را منعکس کنند. به عنوان مثال، افزایش آلانین ترانس آمیناز منبع مطمئن و آسپارتات ترانس آمیناز نامتناسب با سطح بیلی روبین و آلکالین فسفاتاز اغلب نشان دهنده بیماری کبدی است.

آزمایش های عملکرد کبد چه چیزهایی را می تواند به شما بگوید؟

مقادیر و نسبت های مواد مختلف، موارد زیر را نشان می دهد:

• اگر التهاب کبد (هپاتیت) دارید.
• خواه التهاب مربوط به الکل باشد یا غیر الکلی (متابولیک).
• چه در خود کبد و چه در مجاری صفراوی خود مشکل داشته باشید.
• اگر عملکرد کبد شما مختل شده است، و اگر چنین است، چقدر.
• اگر جریان صفرا شما مختل شده است، و اگر چنین است، چقدر.
• اینکه آیا داروهای شما بر کبد شما تأثیر می گذارد یا خیر، و اگر چنین است، چقدر.

محدوده نرمال آزمایش های عملکرد کبد چقدر است؟

محدوده طبیعی بین جنسیت ها و اندازه های مختلف بدن و همچنین بین آزمایشگاه های مختلف متفاوت است. به طور متوسط، محدوده های نرمال عبارتند از:

1. آلانین ترانس آمیناز (ALT): 0 تا ۴۵ IU/L.
2. آسپارتات ترانس آمیناز (AST): 0 تا ۳۵ IU/L.
3. آلکالین فسفاتاز (ALP): 30 تا ۱۲۰ IU/L.
4. گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT): 0 تا ۳۰ IU/L.
5. بیلی روبین: ۲ تا ۱۷ میکرومول در لیتر.
6. زمان پروترومبین (PT): 10.9 تا ۱۲٫۵ ثانیه.
7. آلبومین: ۴۰ تا ۶۰ گرم در لیتر.
8. کل پروتئین: ۳ تا ۸٫۰ گرم در دسی لیتر.

تفسیر نتایج آزمایش های عملکرد کبد

هنگامی که نتایج آزمایش های عملکرد کبد خود را می گیرید، مقادیر مختلفی را برای مواد مختلف اندازه گیری شده مشاهده خواهید کرد. شما می توانید سطوح پایین یا بالا را با مقادیر طبیعی مقایسه کنید. اما این اعداد به چه معناست؟ تفسیر تست عملکرد کبد به مهارت خاصی نیاز دارد.

تست ALT نتیجه بالاتر از حد معمول در این تست می تواند نشانه آسیب کبدی باشد.

سطوح بسیار بالای بیش از ۱۰۰۰ واحد در لیتر (U/L) اغلب ناشی از هپاتیت ویروسی، هپاتیت ایسکمیک یا آسیب ناشی از داروها یا سایر مواد شیمیایی است. ALT بالای ۲۵ واحد بین المللی در لیتر (IU/L) در زنان و ۳۳ IU/L در مردان معمولاً نیاز به آزمایش و ارزیابی بیشتر دارد.

تست AST نتیجه بالا در تست AST ممکن است نشان دهنده مشکل در کبد یا عضلات شما باشد. افزایش AST بدون افزایش ALT ممکن است نشان دهنده بیماری قلبی یا عضلانی باشد. اگر ALT، بیلی روبین و ALP نیز بالا باشد، ممکن است نشان دهنده آسیب کبدی باشد. محدوده معمولی برای AST معمولاً تا ۳۶ U/L در بزرگسالان است و ممکن است در نوزادان و کودکان خردسال بیشتر باشد.

تست ALP سطوح بالای ALP ممکن است نشان دهنده التهاب کبد، انسداد مجاری صفراوی یا بیماری استخوان باشد. کودکان و نوجوانان ممکن است سطوح بالای ALPTrusted Source را داشته باشند زیرا استخوان هایشان در حال رشد است. بارداری همچنین می تواند سطح ALP را افزایش دهد. محدوده معمولی برای ALP در بزرگسالان معمولا ۲۰-۱۴۰ IU / LTrusted Source است.

تست آلبومین نتیجه کم در این آزمایش می تواند نشان دهنده این باشد که کبد شما به درستی کار نمی کند. این در بیماری هایی مانند سیروز، سوء تغذیه و سرطان رخ می دهد.

محدوده معمول آلبومین ۳۵ تا ۵۰ گرم در لیتر (گرم در لیتر) است. با این حال، آلبومین پایین می تواند نتیجه تغذیه نامناسب، بیماری کلیوی، عفونت و التهاب نیز باشد.

تست بیلی روبین نتیجه بالا در تست بیلی روبین ممکن است نشان دهنده این باشد که کبد به درستی کار نمی کند. افزایش سطح بیلی روبین با افزایش ALT یا AST ممکن است نشان دهنده سیروز یا هپاتیت باشد. محدوده معمولی برای بیلی روبین کل معمولاً ۰٫۱-۱٫۲ میلی گرم در دسی لیتر (mg/dL) است.

AST و ALT بالا به چه معناست؟

افزایش سطح AST و ALT ممکن است نشان دهنده آسیب کبدی باشد. این آنزیم‌هایی هستند که معمولاً زمانی که کبدتان تحت فشار است در جریان خون شما آزاد می‌شوند. اگر در آزمایش های عملکرد کبد هر دو به یک اندازه بالا باشند، نشان دهنده یک نوع آسیب غیر الکلی است که ممکن است شامل عفونت یا سایر سموم باشد. هنگامی که AST دو برابر ALT افزایش می یابد، نشان دهنده آسیب ناشی از الکل است.

نکات پایانی

آزمایش های عملکرد کبد یکی از ساده ترین راه هایی است که شما می توانید توسط آن کبد خود را بررسی کنید. چه کسانی که به دنبال بیماری کبدی هستند یا کسانی که فقط بخواهند اثرات یک دارو یا درمان را آزمایش کنند، فقط نمونه کوچکی از خون شما لازم است تا اطلاعات زیادی بدست آید. آزمایش های عملکرد کبد ممکن است به خودی خود اطلاعات کافی برای تشخیص را ارائه نکنند. اما آنچه از آن تفسیر می شود به راهنمایی مراحل بعدی کمک می کند.