سردرد خوشه ای چیست و چه علائمی دارد؟

سردرد خوشه ای(cluster-headache) اغلب باعث سر درد شدید و یک طرفه می شود. این سردردها معمولاً حداقل ۳۰ دقیقه طول می کشد و چندین بار در روز اتفاق می افتد. زیرا تمایل دارند از یک الگو پیروی کنند، بنابراین هر روز در زمان مشخصی ظاهر می شوند. سردرد خوشه ای می تواند ماه ها قبل از قطع شدن ادامه یابد. در این مقاله به این نتیجه می رسیم درمان با داروها می تواند دفعات و میزان دردناک بودن این سردردها را کاهش دهد.

سردرد خوشه ای چیست؟

سردرد خوشه ای دردی در یک طرف سر است که از ۱۵ دقیقه تا سه ساعت طول می کشد. این درد روزانه برای هفته‌ها تا ماه‌ها اتفاق می‌افتد، اغلب در هر روز در یک زمان مشخص و تا هشت بار در روز اتفاق می‌افتد. هنگامی که شما احساس درد مکرر سردرد خوشه ای می کنید، به آن حمله می گویند. پس از یک حمله، ممکن است ماه ها یا حتی سال ها قبل از اینکه سردرد خوشه ای دیگری را تجربه کنید، بروید.

چرا به آنها سردرد خوشه ای می گویند؟

سردردهای خوشه‌ای نام خود را از تأثیری که روی شما می‌گذارند می‌گیرند. آنها قبل از اینکه به طور موقت برای اکثر افراد از بین بروند، به صورت خوشه‌ها یا گروه‌ها ظاهر می‌شوند.

سردرد خوشه ای چه تفاوتی با سایر انواع سردرد دارد؟

در زندگی خود، احتمالاً قبلاً سردرد را تجربه کرده اید. دو نوع اصلی سردرد وجود دارد:

• سردردهای اولیه: این سردردها به دلیل پاسخ بخشی از مغز شما که درد را منتقل می کند شروع می شود. سردرد اولیه چالش سلامتی خودش است، نه بخشی از یک موضوع بزرگتر.
• سردردهای ثانویه: این سردردها به دلیل بیماری دیگری شروع می شوند. عوامل مختلفی می توانند باعث این سردردها شوند، از جمله عفونت گوش، احتقان بینی و کم آبی.

سردرد خوشه ای نوعی سردرد اولیه است. اما هر سردردی یک سردرد خوشه ای نیست. به راحتی می توان سردرد خوشه ای را با انواع سردردهای زیر اشتباه گرفت:

• میگرن: میگرن باعث سردرد ضربان دار در یک طرف سر شما می شود که با فعالیت بدنی، نور، صدا یا بو بدتر می شود.
• سردرد سینوسی: سردرد سینوسی مانند یک درد مبهم در پشت چشم، در استخوان گونه، پیشانی یا بینی است. این یکی از علائم عفونت سینوسی (سینوزیت) است.
• سردردهای تنشی: سردردهای تنشی باعث ایجاد درد خفیف تا متوسط ​​می شود که مانند نواری سفت در اطراف سر شما احساس می شود.

سردردهای خوشه ای چقدر شایع هستند؟

سردردهای خوشه ای رایج نیستند. آنها تقریباً ۰٫۱٪ از مردم در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار می دهند. این معادل حدود ۱ نفر از هر ۱۰۰۰۰۰ نفر است.

علائم سردرد خوشه ای

علائم سردرد خوشه‌ای در همان سمت سر شما رخ می‌دهد که سردرد (یک طرفه) است و شامل موارد زیر است:

• سر درد
• اشک ریختن
• قرمزی چشم
• افتادگی پلک
• آبریزش یا گرفتگی سوراخ بینی
• گرگرفتگی یا عرق کردن

محل سر درد شما ممکن است متفاوت باشد. فقط در یک طرف و در یکی از مناطق زیر اتفاق می افتد:

1. مداری: پشت چشم یا نزدیک شقیقه شما.
2. فوق اوربیتال: بالای چشم، نزدیک پیشانی.
3. زمانی: سمت سر شما در پشت گوش شما.

به طور معمول، در طول یک چرخه حمله، در همان سمت سر خود درد خواهید داشت. اگرچه نادر است، اما ممکن است در طول حمله دیگری مکان را تغییر دهد. شایع ترین محل اطراف یک چشم در کنار سر در خط رویش مو قبل از گوش (شقیقه) است.

بسیاری از مردم گزارش می دهند که سردردهای خوشه ای آنها را یک یا دو ساعت پس از رفتن به رختخواب شروع می شود. به همین دلیل گاهی اوقات به آنها سردردهای ساعت زنگ دار می گویند. این سردردهای شبانه ممکن است شدیدتر از سردردهای روز احساس شوند.

هنگامی که علائم شروع می شود، معمولاً فقط پنج تا ۱۰ دقیقه طول می کشد تا آنها به بدترین حالت خود برسند.

سردرد خوشه ای چگونه است؟

سردرد خوشه ای شبیه به موارد زیر است:

• احساس سوزش
• درد شدید
• درد کوبنده

برخی از افرادی که سردردهای خوشه ای را تجربه می کنند گزارش می دهند که در طول حمله احساس بی قراری می کنند. این احساس به وجود می آید که نمی‌توانید آرام بنشینید و باید قدم بزنید.

آیا علائم هشدار دهنده سردردهای خوشه ای وجود دارد؟

ممکن است کمی ناراحتی یا احساس سوزش در یک طرف سرتان درست قبل از سردرد خوشه ای احساس کنید. اما سردردهای خوشه ای اغلب سریع ظاهر می شوند، بنابراین این علائم زمان زیادی را برای آماده شدن در اختیار شما قرار نمی دهند.

سردردهای خوشه ای چقدر طول می کشند؟

به طور متوسط، سردرد خوشه ای ۳۰ دقیقه طول می کشد. ممکن است تا ۸ مورد از این سردردها را در عرض ۲۴ ساعت تجربه کنید. بسیاری از آنها حملات سردرد خوشه ای روزانه دارند که سه ماه طول می کشد.

سپس، خوشه ها معمولاً به دلایلی که هنوز درک نشده اند، مکث می کنند. سردرد برای ماه ها یا سال ها قبل از بازگشت به حالت بهبودی می رود (از بین می رود).

با این حال، برخی از مردم هرگز استراحت زیادی نمی کنند. آنها سردردهای خوشه ای مزمن (مداوم) را تجربه می کنند. این اتفاق در حدود ۱ نفر از هر ۵ نفری که دچار سردرد خوشه ای می شوند اتفاق می افتد.

سردردهای خوشه ای معمولا فصلی هستند. ممکن است بیشتر در پاییز و بهار متوجه آنها شوید.

علت اصلی سردردهای خوشه ای چیست؟

پزشکان علت دقیق سردردهای خوشه ای را نمی دانند. تحقیقات نشان داد که آنها می توانند مربوط به آزاد کردن بدن شما در نزدیکی عصب سه قلو که احساسات را بین صورت و مغز شما ارسال می کند، باشد:

• یک ماده شیمیایی که به واکنش آلرژیک (هیستامین) کمک می کند.
• یک ماده شیمیایی که پیام ها را بین سلول های عصبی (سروتونین) حمل می کند.
• علاوه بر این، تحقیقات نشان می دهد که سردردهای خوشه ای ممکن است در صورتی اتفاق بیفتند که در ناحیه ای از مغز شما به نام هیپوتالاموس اختلالی ایجاد شود.
• تحقیقات همچنین نشان می دهد که سردردهای خوشه ای می تواند در ۵ درصد افراد ژنتیکی باشد. مطالعات برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد علل سردردهای خوشه ای ادامه دارد.

چه چیزی باعث سردردهای خوشه ای می شود؟

محرک چیزی است که باعث شروع علائم شما می شود. محرک ها در طول چرخه سردرد خوشه ای از فردی به فرد دیگر متفاوت است اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• مصرف دخانیات، الکل و سایر مواد
• چراغ های روشن
• دماهای گرم
• نیتریت های موجود در غذا (گوشت های کنسرو شده)
• برخی داروها (مانند سیلدنافیل)

محرک‌ها همچنین می‌توانند بر شروع یک چرخه جدید حملات پس از یک دوره بدون علامت تأثیر بگذارند. هنگامی که سردرد شروع می شود، تغییر ممکن است با تغییرات فصل مرتبط باشد. (شاید فکر کنید آلرژی یا سینوزیت دارید). ممکن است به دلیل وجود ارتباط مشکوک بین سردردهای خوشه ای و هیپوتالاموس باشد. این قسمت از مغز شما حاوی “ساعت شبانه روزی” شما است، یک برنامه داخلی که به نور خورشید پاسخ می دهد. وقتی فصول تغییر می کند، میزان نور خورشید نیز تغییر می کند.

سردردهای خوشه ای چگونه تشخیص داده می شوند؟

پزشکان متخصص مغز و اعصاب پس از معاینه فیزیکی سردرد خوشه ای را تشخیص می دهند. آنها می خواهند درباره علائم و سابقه پزشکی شما بیشتر بدانند. پزشک یک آزمایش تصویربرداری، مانند MRI، برای رد شرایط با علائم مشابه ارائه می دهد. اگر حملاتی را تجربه می‌کنید، می‌تواند به پزشک شما کمک کند تا در هنگام بروز علائم شما بیشتر بداند. پزشک در زمانی که سردرد شما هر روز اتفاق می افتد، درخواست معاینه می کند تا ببیند سردرد چگونه بر شما تأثیر می گذارد.

درمان سردرد خوشه ای

گزینه های درمان سردرد خوشه ای شامل موارد زیر هستند:

• داروهایی برای جلوگیری از سردرد
• داروهایی برای مدیریت درد در هنگام حمله

اگر داروها کمکی نکردند، ممکن است پزشک شما جراحی را پیشنهاد دهد. یک جراح ممکن است یک دستگاه محرک عصبی را برای ارسال سیگنال های الکتریکی به اعصاب خاصی در سر شما برای مدیریت علائم شما کاشت. پزشک به شما اطلاع می دهد که آیا جراحی گزینه خوبی است یا خیر.

داروهای سردرد خوشه ای

دو نوع دارو وجود دارد که پزشک شما ممکن است به دلایل مختلف توصیه کند از جمله:

داروهای پیشگیری: برخی داروها می توانند چرخه سردرد را کوتاه کنند. آنها همچنین می توانند سردرد را کمتر کنند. داروهای رایج ممکن است شامل داروهایی باشند که آلرژی، افسردگی، فشار خون و تشنج را درمان می کنند. همچنین، galcanezumab یک درمان پیشگیرانه تایید شده توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده است که آنتی بادی های مونوکلونال پپتید مرتبط با ژن کلسی تونین (CGRP) را هدف قرار می دهد.

داروهای کنترل درد: هنگامی که سردرد رخ می دهد، برخی داروها ممکن است به علائم شما کمک کنند، مانند داروهای تریپتان (سوماتریپتان)، داروهای ضد التهابی (استروئیدهایی مانند پردنیزون) یا تزریق دی هیدروارگوتامین (با سوماتریپتان نمی توان مصرف کرد). تنفس ۱۰۰ درصد اکسیژن ممکن است به تسکین علائم در طول حمله کمک کند.

داروهای ضد التهابی: (NSAIDs مانند ایبوپروفن) داروهای موثری برای درمان سردردهای خوشه ای نیستند.

درمان های جایگزین برای سردردهای خوشه ای

برخی از درمان‌های جایگزین ممکن است سردردهای خوشه‌ای را تسکین دهند، از جمله:

• طب سوزنی: در طب سوزنی از سوزن های کوچک استفاده می شود. یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی برای تسکین درد، سوزن هایی را در نقاط مختلف وارد پوست شما می کند.
• فیزیوتراپی: درمان بر روی کشش، حرکت مفاصل و تکنیک های ماساژ متمرکز است.
• دستکاری ستون فقرات: این تنظیم کایروپراکتیک ستون فقرات شما را دوباره مرتب می کند.
• gammaCore: یک محرک خارجی عصب واگ (یک محرک عصبی غیرتهاجمی قابل حمل).

نکات پایانی

همه افراد هر از گاهی به دلایل مختلف دچار سردرد می شوند. اما سردردهای خوشه ای سردردهای معمولی نیستند. اگر سردردهای شدید را به صورت الگویی تجربه می کنید، با پزشک خود صحبت کنید. درمان برای کاهش شدت و تعداد دفعات بروز این سردردها در دسترس است. اگر هنگام مصرف دارو متوجه تغییرات بدتر در احساس خود شدید، به خصوص اگر متوجه عوارض جانبی شدید، با پزشک خود تماس بگیرید.