روش های درمان تومور کاذب مغز

تومور کاذب مغز (Pseudotumor of the brain) زمانی ایجاد می شود که مایع مغزی نخاعی بیش از حد در جمجمه جمع شود و ایجاد فشار کند. فشار می تواند علائم متعددی از جمله از دست دادن بینایی ایجاد کند. زنان ۲۰ تا ۴۴ ساله دارای اضافه وزن، ۲۰ برابر بیشتر در معرض ابتلا به تومور کاذب مغزی هستند. چندین روش درمانی از جمله کاهش وزن، داروها، نمونه برداری از ستون فقرات و جراحی می توانند کمک کننده باشند که در این مقاله به آن ها می پردازیم.

تومور کاذب مغزی چیست؟

تومور کاذب مغزی(شبه تومور مغزی) یک بیماری در جمجمه است. به دلایل ناشناخته، مایع مغزی نخاعی (CSF) بیش از حد در جمجمه جمع شده و فشار ایجاد می کند. به این عارضه، فشار خون داخل جمجمه ایدیوپاتیک، فشار خون داخل جمجمه ای خوش خیم یا فشار خون وریدی داخل جمجمه ای نیز گفته می شود. این عارضه، به این معنی نیست که شما تومور دارید ولی اگر این بیماری درمان نشود، می تواند منجر به اختلال بینایی شود.

چه افرادی در معرض ابتلا به تومور کاذب مغزی هستند؟

فشار خون خوش خیم داخل جمجمه ای می تواند در خانم ها و آقایان و در هر سنی ایجاد شود. به دلایلی که دانشمندان کاملاً درک نمی کنند، در زنانی که دارای اضافه وزن و در سنین باروری هستند بسیار شایع تر است. این بیماری در زنانی که بین ۲۰ تا ۴۴ سال سن دارند و ۲۰ درصد بیشتر از وزن ایده آل خود وزن دارند، ۲۰ برابر بیشتر است.

علل ایجاد تومور کاذب مغزی

مایع مغزی نخاعی (CSF) مغز و نخاع را احاطه کرده و از آن محافظت می کند. همچنین مواد مغذی را به مغز می رساند و مواد زائد را از آن خارج می کند. فشار خون داخل جمجمه ایدیوپاتیک (شبه تومور مغزی) زمانی رخ می دهد که بدن شما CSF بیش از حد تولید می کند یا به اندازه کافی آن را جذب نمی کند. با انباشته شدن CSF، فشار داخل جمجمه افزایش می یابد.

دانشمندان نمی دانند که چه چیزی باعث تولید بیش از حد مایع مغزی نخاعی در جمجمه می شود یا چرا تومور کاذب مغزی، اغلب افراد دارای اضافه وزن را تحت تاثیر قرار می دهد. اما، محققان به عوامل دیگری اشاره کرده اند که احتمال دارد افراد را بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دهد:

داشتن وریدهای کوچکتر که خون را از مغز خارج می کنند (سینوس های وریدی).
قطع کورتیکواستروئیدها یا هورمون های رشد، به ویژه در کودکان.
مصرف آنتی بیوتیک های تتراسایکلین، مقادیر زیاد ویتامین A، داروهای ضد بارداری خوراکی یا لیتیوم.

علائم تومور کاذب مغزی چیست؟

احتمال دارد که در ابتدا، علائم تومور کاذب مغز نادیده گرفته شوند اما معمولاً در طول زمان و بدون درمان بدتر می شوند. علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:

دید تار یا دوتایی
قبل از اینکه متوجه از دست دادن بینایی شوید، به چیزهایی برخورد کنید.
سردردهای روزانه یا تقریباً روزانه
حالت تهوع و استفراغ
ادم پاپیلی (زمانی که عصب بینایی در چشم متورم می شود)
وزوز گوش (زنگ در گوش شما)
فتوپسی (چشمک های ناگهانی نور)

نحوه تشخیص تومور کاذب مغزی

اگر پزشک متخصص به تومور کاذب مغز مشکوک باشد، احتمال دارد که تشخیص شامل موارد زیر باشد:

معاینه فیزیکی: در طول معاینه فیزیکی، پزشک از شما در مورد علائم و سابقه پزشکیتان می پرسد. آنها بدن شما را بررسی می کنند و علائم حیاتی شما را اندازه گیری می کنند.
معاینه چشم: چشم پزشک از ابزاری برای مشاهده داخل چشم شما استفاده می کند. این تست بدون درد، فضای داخلی چشم شما را بزرگ می کند تا پزشک تصویر بهتری به دست آورد. همچنین احتمال دارد از آزمایشی به نام پریمتری استفاده کند. این آزمایش از یک محرک بینایی مانند فلاش نور استفاده می کند و پاسخ های چشم شما را ثبت می کند.
آزمایشات تصویربرداری: توموگرافی کامپیوتری (CT) یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) از داخل سر شما عکس می گیرد تا سایر مشکلات را رد کند.
نمونه برداری از ستون فقرات: نمونه برداری از ستون فقرات (پنکسیون کمری) شامل وارد کردن یک سوزن در قسمت پایین کمر برای نمونه برداری از مایع مغزی نخاعی است. این تست می تواند بگوید چقدر فشار در اطراف مغز و نخاع شما وجود دارد. این آزمایش همچنین می تواند مایع را برای رد علل دیگر (مانند عفونت) تجزیه و تحلیل کند. همچنین می توان مقداری از مایع را برای کمک به کاهش فشار برداشت.
ونوگرافی: پس از تزریق ماده ای خاص به رگ های شما، دستگاه های سی تی، ام آر آی یا اشعه ایکس، از رگ های شما عکس می گیرند. این آزمایش می تواند نشان دهد که سینوس های وریدی شما باریک یا مسدود شده اند که می تواند دلیل دیگری برای افزایش فشار باشد.

تومور کاذب مغز چگونه درمان می شود؟

اهداف درمان تومور کاذب مغزی عبارتند از حفظ بینایی، تسکین علائم مانند سردرد و کاهش فشار داخل جمجمه. در صورت عدم درمان، از دست دادن بینایی می تواند دائمی باشد. شما باید مکرراً معاینات چشم را برای نظارت بر هرگونه تغییر در بینایی داشته باشید.

احتمال دارد که پزشک برای کمک به کاهش فشار و تسکین علائم دارو تجویز کند یا برای برداشتن CSF اضافی و کاهش فشار، پنکسیون کمری را تکرار کند. همچنین در صورت لزوم، کاهش وزن حداقل ۵ تا ۱۰ درصد از وزن کل بدن را توصیه نماید. اگر این درمان ها کافی نباشند، احتمال دارد برای کاهش فشار در جمجمه به جراحی نیاز داشته باشید:

فنستراسیون غلاف عصب بینایی: در این جراحی، شکاف هایی را در پوشش عصب بینایی پشت کره چشم ایجاد می کنند. شکاف‌ها به CSF اجازه می‌دهند تا برای کاهش فشار، خارج شود.
کاشت شانت: در این روش، دستگاهی را در فضاهای مغز یا نخاع قرار می دهند تا مایع مغزی نخاعی اضافی را به قسمت دیگری از بدن و اغلب شکم تخلیه کند، جایی که بدن شما بتواند آن را جذب کند.
کاشت استنت: اگر تنگی در یکی از رگ‌های شما مشاهده شده باشد، در این روش یک لوله (استنت) برای گشاد کردن آن قرار می‌دهند.

چگونه می توان از تومور کاذب مغز پیشگیری کرد؟

بهترین راه برای کاهش خطر ابتلا به تومور کاذب مغزی حفظ وزن مناسب است. این بیماری در افرادی که اضافه وزن دارند ۲۰ برابر بیشتر است. همچنین اگر دارویی مصرف می‌کنید که با این وضعیت مرتبط است، پزشک شما می‌تواند در تعیین اینکه آیا آنها ضروری هستند یا خیر کمکتان ‌کند. این داروها عبارتند از هورمون های رشد، لیتیوم، قرص های ضد بارداری، اسیدهای رتینوئیک (مواد مشتق شده از ویتامین A) و آنتی بیوتیک های تتراسایکلین.

با درمان، کاهش وزن و معاینات منظم چشم، بسیاری از افراد دچار از دست دادن دائمی بینایی نمی شوند.

آیا تومور کاذب مغزی پس از درمان عود می کند؟

فشار خون داخل جمجمه ایدیوپاتیک (شبه تومور مغزی) در حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد افراد عود می کند. حتی اگر درمان موفقیت آمیز باشد، باید برای معاینات منظم به پزشک و چشم پزشک مراجعه نمایید.

چگونه می توان علائم تومور کاذب مغزی را مدیریت کرد؟

یکی از بهترین کارهایی که می توانید برای مدیریت این بیماری انجام دهید کاهش وزن اضافی بدن با رژیم غذایی و ورزش است. گاهی اوقات، حتی یک کاهش تدریجی وزن می تواند علائم را از بین ببرد. همچنین اگر مصرف نمک را محدود نمایید، می‌تواند باعث حفظ مایعات در بدن شود.

اگر تومور کاذب مغزی دارید، ضروری است که معاینات منظمی با چشم پزشک خود داشته باشید. معاینه چشم می تواند مشکلات را حتی قبل از اینکه متوجه کاهش بینایی شوید، تشخیص دهد.

نکات پایانی

تومور کاذب مغزی زمانی اتفاق می افتد که مایع مغزی نخاعی (CSF) بیش از حد در جمجمه شما جمع شده و فشار ایجاد کند. هر فردی احتمال دارد به این عارضه مبتلا شود، اما در زنانی که اضافه وزن دارند بسیار شایع تر است. این عارضه در صورت عدم درمان، می تواند باعث کاهش بینایی شود. اما کاهش وزن و درمان های خاص می تواند فشار را در جمجمه شما کاهش دهد و منجر به کاهش علائم شود.