داروی آلمتوزوماب: موارد و نحوه مصرف، عوارض جانبی

داروی آلمتوزوماب یک آنتی بادی مونوکلونال انسانی خاص برای آنتی ژن های لنفوسیتی است که با نام های تجاری Campath و Lemtrada فروخته می شود، دارویی است که برای درمان لوسمی لنفوسیتی مزمن و مولتیپل اسکلروزیس استفاده می شود. در لوسمی لنفوسیتی مزمن، هم به عنوان خط اول و هم خط دوم درمان استفاده می شود.

آلمتوزوماب در سال ۲۰۰۱ توسط FDA تایید شد. این دارو با نام LEMTRADA برای درمان ام اس و CAMPTAH برای لوسمی لنفوسیتی مزمن سلول B (B-CLL) به بازار عرضه می شود. دوز آلمتوزوماب مورد استفاده برای B-CLL بسیار بالاتر از دوز MS است.

مکانیسم عمل داروی آلمتوزوماب

مکانیسم دقیقی که داروی آلمتوزوماب از طریق آن اثرات درمانی خود را در مولتیپل اسکلروزیس اعمال می کند ناشناخته است، اما فرض می شود که شامل اتصال به CD52، یک آنتی ژن سطح سلولی موجود در لنفوسیت های T و B، و سلول های کشنده طبیعی، مونوسیت ها و ماکروفاژها است. آلمتوزوماب به دنبال اتصال سطح سلول به لنفوسیت های T و B منجر به سیتولیز سلولی وابسته به آنتی بادی و لیز با واسطه مکمل می شود.

تحقیقات نشان می دهد که آلمتوزوماب همچنین می تواند از طریق کاهش و افزایش مجدد لنفوسیت ها، از جمله تغییرات در تعداد، اثرات تعدیل کننده ایمنی داشته باشد و خواص برخی از زیر مجموعه های لنفوسیتی پس از درمان، افزایش نمایش زیرمجموعه های سلول های T تنظیمی و افزایش نمایش لنفوسیت های T و B حافظه، کاهش سطح سلول های B و T در گردش توسط آلمتوزوماب و افزایش مجدد بعدی ممکن است پتانسیل عود را کاهش دهد که در نهایت پیشرفت بیماری را به تاخیر می اندازد.

کاربرد داروی آلمتوزوماب

داروی آلمتوزوماب برای درمان لوسمی لنفوسیتی مزمن سلول B در بزرگسالان استفاده می شود. در واقع این دارو برای درمان اشکال عودکننده مولتیپل اسکلروزیس در افراد ۱۷ سال و بالاتر (از جمله بیماری پیشرونده ثانویه فعال)، پس از اینکه حداقل دو داروی دیگر مؤثر نبودند یا از اثر خود خارج شدند، استفاده می شود.

Lemtrada ام اس را درمان نمی کند، اما می تواند عود را کمتر رخ دهد و برای درمان سندرم بالینی ایزوله استفاده نمی شود. آلمتوزوماب همچنین ممکن است برای اهدافی که در این راهنمای دارویی ذکر نشده استفاده شود.

نحوه ی مصرف داروی آلمتوزوماب

این دارو توسط یک متخصص به صورت تزریق در ورید در مدت ۲ ساعت تجویز می شود. تعیین دوز بر اساس وضعیت پزشکی شما و پاسخ به درمان است. پزشک دوز شما را به آرامی افزایش می دهد تا خطر عوارض جانبی کاهش یابد.

قبل از دریافت این دارو، پزشک شما را به مصرف سایر داروها (مانند استامینوفن، دیفن هیدرامین، کورتیکواستروئیدها، آنتی بیوتیک ها، داروهای ضد ویروسی) راهنمایی می کند تا از عوارض جانبی و عفونت جلوگیری شود. از این داروهای اضافی دقیقاً طبق دستور پزشک استفاده کنید.

عوارض جانبی داروی آلمتوزوماب

داروی آلمتوزوماب ممکن است باعث عفونت مغزی شود که می تواند منجر به ناتوانی یا مرگ شود. اگر مشکلی در گفتار، فکر، بینایی یا حرکت عضلات دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. این علائم می توانند به سرعت بدتر شوند. همچنین استفاده از این دارو واکنش آلرژیک همچون کهیر، تنفس دشوار، تورم صورت و اجزای آن، لکه های بنفش روی پوست یا دهان، یرقان (زردی پوست یا چشم ها)، خستگی، تب، احساس تنگی نفس، ضربان قلب سریع را در پی دارد.

آلمتوزوماب می تواند باعث شود سیستم ایمنی بدن شما به سلول ها و اندام های بدن شما حمله کند. این می تواند منجر به مشکلات پزشکی جدی شود که ممکن است ماه ها تا سال ها پس از دریافت آن رخ دهد.

سیستم ایمنی بیش فعال: تب، غدد متورم، بثورات پوستی، احساس بی ثباتی یا هوشیاری کمتر، مشکل در بیدار شدن، تشنج.

مشکلات کبدی: از دست دادن اشتها، درد معده (سمت راست بالا)، ادرار تیره، یرقان (زردی پوست یا چشم).

مشکلات کلیوی: تورم در ساق پا، افزایش وزن، از دست دادن اشتها، درد ناگهانی در معده و کمر، ادراری که صورتی/قهوه ای یا کف آلود به نظر می رسد.

علائم عفونت: تب، لرز، گلودرد، سرفه، زخم های دهان، زخم ها یا تاول های پوستی، گزگز، درد سوزش، رنگ پریدگی یا زردی پوست، درد یا سوزش هنگام ادرار، ادرار تیره، احساس سبکی سر، سردی دست ها و پا

عوارض جانبی رایج داروی آلمتوزوماب

• واکنش به تزریق
• خارش، سوزن سوزن شدن، کهیر
• مشکلات گوارشی مانند: درد معده، حالت تهوع، استفراغ، اسهال، یبوست
• عفونت ها (تب، لرز، آبریزش یا گرفتگی بینی، درد دهان یا گلو، ادرار دردناک)
• درد یا گرفتگی قفسه سینه
• سرفه خونی
• سرگیجه
• خستگی،مشکل خواب
• مشکلات تیروئید، گرگرفتگی (گرم شدن ناگهانی، قرمزی یا احساس سوزن سوزن شدن)
• احساس سرما
• افزایش یا کاهش وزن
• خونریزی یا کبودی غیرمعمول

هشدار مصرف داروی آلمتوزوماب

این دارو ممکن است باعث اختلالات خونی بسیار جدی (به ندرت کشنده) شود (کاهش عملکرد مغز استخوان که منجر به تعداد کم گلبول های خونی مانند گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت ها می شود). این اثر می تواند باعث کم خونی شود، توانایی بدن شما برای مبارزه با عفونت را کاهش دهد، یا باعث کبودی/ خونریزی آسان شود.

در صورت بروز هر یک از علائم زیر فوراً به پزشک خود اطلاع دهید:

علائم عفونت (مانند گلودرد که از بین نمی‌رود، تب، غدد لنفاوی متورم)، کبودی/خون‌ریزی آسان، سرفه خونی، تنگی نفس، غیر معمول خستگی، ضربان قلب تند/ تند.

واکنش های تزریقی جدی (به ندرت کشنده) ممکن است در طول انفوزیون این دارو و برای مدت کوتاهی پس از آن رخ دهد. این واکنش ها بیشتر در هفته اول درمان رخ می دهد. پزشک قبل از هر درمان داروهای دیگری (مانند استامینوفن، دیفن هیدرامین، کورتیکواستروئیدها) را برای کمک به جلوگیری از این عوارض تجویز می کند.

اگر علائم واکنش های تزریقی مانند تب، لرز، برافروختگی، سرگیجه، تنگی نفس، تهوع، استفراغ، یا بثورات/خارش خفیف را دارید، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک ممکن است داروهای دیگری برای کمک به این عوارض جانبی به شما بدهد.

تاثیر داروی آلمتوزوماب بر بارداری و شیردهی

داروی آلمتوزوماب رده C بارداری است. ممکن است مستقیماً برای جنین در حال رشد سمی باشد. قبل از تجویز Lemtrada باید آزمایش بارداری انجام شود و زنان باید در مورد پیشگیری موثر از بارداری در طول و حداقل ۴ ماه پس از مصرف توصیه شوند.

اتوآنتی بادی هایی که در زنان تحت درمان با Lemtrada ایجاد می شوند می توانند از طریق جفت در طول بارداری به جنین منتقل شوند. مشخص نیست که آیا Lemtrada در شیر انسان ترشح می شود یا خیر. بنابراین، ما به زنان توصیه می کنیم که تا ۴ ماه پس از تجویز Lemtrada از شیر مادر خودداری کنند.

نکات پایانی

به طور کلی داروی آلمتوزوماب یک آنتی بادی مونوکلونال ضد CD52 انسانی بوده که باعث سیتولیز لنفوسیت های T و B، سلول های NK، مونوسیت ها و ماکروفاژها می شود. پس از تجویز IV، لنفوپنی سریع و عمیق وجود داشته که به تدریج بهبود می یابد. تصور می‌شود که اثربخشی به دلیل کاهش لکوسیت‌های پیش‌التهابی در گردش و بازسازی تدریجی سیستم ایمنی است که طی آن تغییراتی در مشخصات لنفوسیتی و تعدیل ایمنی عملکردی ایجاد می‌شود.

منابع

Lemtrada (alemtuzumab)