نازایی یا ناباروری وضعیتی است که در آن پس از یک سال تلاش برای بارداری، نمی‌توانید باردار شوید. علل نازایی می‌تواند شامل اختلالات تخمک‌گذاری، اندومتریوز، تعداد کم اسپرم یا تستوسترون پایین باشد. خطر ناباروری با افزایش سن افزایش می‌یابد، اما گزینه‌های درمانی زیادی برای افراد مبتلا در دسترس است.
نازایی چیست؟
نازایی یک بیماری مربوط به سیستم تولید مثل است که باعث می‌شود زنان نتوانند باردار شوند. ناباروری می‌تواند هر شخصی را تحت تأثیر قرار دهد و علل زیادی دارد. باردار شدن شامل چندین مرحله است و اگر هر کدام از این مراحل انجام نشود، بارداری نمی‌تواند رخ دهد.
اگر کمتر از ۳۵ سال سن دارید، پزشک شما احتمال دارد پس از یک سال تلاش برای بارداری، نازایی را تشخیص دهد. تلاش برای بارداری به عنوان داشتن رابطه جنسی منظم و بدون محافظت تعریف می‌شود. اگر ۳۵ سال یا بیشتر دارید، پزشک شما احتمال دارد پس از شش ماه تلاش برای بارداری، ناباروری را تشخیص دهد. ناباروری شایع‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کنید. اما خوشبختانه، گزینه‌های درمانی زیادی برای زوج هایی که مایل به بارداری هستند وجود دارد.
انواع نازایی
ناباروری اولیه: شما هرگز باردار نشده‌اید و پس از یک سال (یا شش ماه اگر ۳۵ سال یا بیشتر دارید) رابطه جنسی منظم و بدون محافظت، نمی‌توانید باردار شوید.
ناباروری ثانویه: پس از حداقل یک بارداری موفق، نمی‌توانید دوباره باردار شوید.
ناباروری بدون دلیل: آزمایش باروری، دلیلی برای عدم توانایی یک زن یا زوج در باردار شدن پیدا نکرده است.
علائم نازایی
نشانه اصلی نازایی، عدم توانایی در باردار شدن پس از شش ماه یا یک سال رابطه جنسی منظم و بدون محافظت است. ممکن است علائم دیگری نداشته باشید، اما برخی از زنان یا مردان احتمال دارد علائم جسمی مانند درد لگن یا شکم، خونریزی نامنظم واژن (پریودهای نامنظم یا عدم پریود)، اختلالات آلت تناسلی یا مشکلات انزال بروز دهند.
علل نازایی چیست؟
علل زیادی برای نازایی وجود دارد و گاهی اوقات، پاسخ ساده‌ای برای اینکه چرا باردار نمی‌شوید وجود ندارد. فقط یک پزشک متخصص می‌تواند علت را تعیین کند و بهترین درمان را برای شما تجویز نماید. در حالی که علل ناباروری متفاوت است، مطالعات نشان می‌دهند که:
- ۳۳٪ از ناباروری‌ها مربوط به زنان است.
- ۳۳٪ از ناباروری‌ها مربوط به مردان است.
- ۳۳٪ از ناباروری‌ها مربوط به هر دو شریک یا غیرقابل توضیح است.
- بیست و پنج درصد از زوج‌های نابارور بیش از یک عامل دارند که در ناباروری آنها نقش دارد.
برخی از علل نازایی فقط بر یک شریک تأثیر می‌گذارند، در حالی که برخی دیگر بر هر دو شریک تأثیر می‌گذارند. عوامل خطر ناباروری عبارتند از:
- سن، به ویژه در اواخر دهه ۳۰ یا ۴۰ زندگی در خانم ها و برای مردان نیز از حدود ۵۰ سالگی
- اختلالات خوردن، از جمله بی‌اشتهایی یا پرخوری عصبی
- مصرف بیش از حد الکل
- قرار گرفتن در معرض سموم محیطی مانند مواد شیمیایی، سرب و آفت‌کش‌ها
- ورزش بیش از حد
- پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی
- عفونت‌های مقاربتی (STIs)
- سیگار کشیدن و سوءمصرف مواد
- چاقی یا کمبود وزن
- ناهنجاری‌های مراکز تولید هورمون مغز (هیپوتالاموس یا هیپوفیز)
- بیماری‌های مزمن
علل نازایی در خانم ها
اختلالات تخمک‌گذاری شایع‌ترین علت نازایی در زنان است. تخمک‌گذاری فرآیندی است که در آن تخمدان، تخمک را برای لقاح با اسپرم آزاد می‌کند. برخی دیگر از عواملی که می‌توانند در نازایی زنان نقش داشته باشند عبارتند از آندومتریوز؛ ناهنجاری‌های ساختاری واژن، رحم یا لوله‌های فالوپ؛ بیماری‌های خودایمنی مانند بیماری سلیاک یا لوپوس؛ بیماری کلیوی؛ بیماری التهابی لگن (PID)؛ اختلالات غده هیپوتالاموس و هیپوفیز؛ تخمدان پلی‌کیستیک؛ سندرم تخمدان (PCOS)؛ کیفیت پایین تخمک؛ کم‌خونی داسی شکل؛ فیبروم یا پولیپ رحم؛ بیماری تیروئید؛ عقیم‌سازی(بستن لوله‌های رحمی یا سالپنژکتومی)؛ اختلالات ژنتیکی یا کروموزومی؛ اختلال عملکرد جنسی؛ فقدان تخمدان‌ها؛ قاعدگی‌های نامنظم یا فقدان کامل قاعدگی.
دلایل نازایی برای آقایان
شایع‌ترین علت نازایی برای مردان شامل مشکلاتی در شکل، حرکت یا تعداد اسپرم است. سایر علل ناباروری مردان عبارتند از رگ‌های بزرگ شده (واریکوسل) در کیسه بیضه؛ اختلالات ژنتیکی مانند فیبروز کیستیک؛ اختلالات کروموزومی مانند سندرم کلاینفلتر؛ قرار گرفتن بیضه‌ها در معرض گرمای زیاد؛ آسیب به بیضه‌ها؛ تستوسترون پایین (هیپوگنادیسم)؛ سوءمصرف استروئیدهای آنابولیک؛ اختلال عملکرد جنسی؛ شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی؛ فقدان مادرزادی یا جراحی بیضه؛ عقیم‌سازی (وازکتومی).
نازایی زنان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
ابتدا، پزشک سابقه کامل پزشکی و جنسی شما را بررسی می‌کند. باروری برای زنان شامل تخمک‌گذاری تخمک‌های سالم است. این بدان معناست که مغز باید سیگنال‌های هورمونی را به تخمدان شما ارسال کند تا تخمکی آزاد شود که از تخمدان، از طریق لوله فالوپ به دیواره رحم شما منتقل شود. آزمایش باروری شامل تشخیص مشکل در هر یک از این فرآیندها است:
معاینه لگن: پزشک شما معاینه لگن را برای بررسی مشکلات ساختاری یا علائم بیماری انجام می‌دهد.
آزمایش خون: آزمایش خون می‌تواند سطح هورمون‌ها را بررسی کند تا مشخص شود که آیا عدم تعادل هورمونی یک عامل است یا اینکه تخمک‌گذاری می‌کنید یا خیر.
سونوگرافی ترانس واژینال: پزشک شما یک دستگاه سونوگرافی را وارد واژن می‌کند تا مشکلات سیستم تولید مثل شما را بررسی کند.
هیستروسکوپی: پزشک شما یک لوله نازک و روشن (هیستروسکوپ) را وارد واژن می‌کند تا رحم شما را معاینه کند.
سونوهیستروگرافی سالین (SIS): پزشک، رحم شما را با محلول نمکی پر می‌کند و سونوگرافی ترانس واژینال انجام می‌دهد.
سونو هیستروسالپینگوگرافی (HSG): پزشک شما لوله‌های فالوپ را در طول عمل SIS با محلول نمکی و حباب‌های هوا پر می‌کند تا انسداد لوله‌ها را بررسی کند.
هیستروگرافی اشعه ایکس (HSG): اشعه ایکس یک رنگ تزریقی را هنگام عبور از لوله‌های فالوپ شما ثبت می‌کند. این آزمایش انسداد را بررسی می‌کند.
لاپاراسکوپی: پزشک شما یک لاپاراسکوپ (لوله نازک با دوربین) را وارد یک برش کوچک شکمی می‌کند. این به شناسایی مشکلاتی مانند آندومتریوز، فیبروم رحمی و بافت اسکار کمک می‌کند.
کپسول اووبوست فیرهیون هلث
1,980,000 تومان
ناباروری مردان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص ناباروری در مردان معمولاً شامل اطمینان از اسپرم سالم است. اکثر آزمایش‌های باروری به دنبال مشکلات اسپرم هستند:
آنالیز مایع منی: این آزمایش تعداد کم اسپرم و تحرک ضعیف اسپرم را بررسی می‌کند. برخی از افراد برای آزمایش به بیوپسی سوزنی نیاز دارند.
آزمایش خون: آزمایش خون می‌تواند سطح تیروئید و سایر هورمون‌ها را بررسی کند. آزمایش‌های ژنتیکی خون به دنبال ناهنجاری‌های کروموزومی هستند.
سونوگرافی کیسه بیضه: سونوگرافی کیسه بیضه، واریکوسل یا سایر مشکلات بیضه را شناسایی می‌کند.
روش های درمان نازایی
درمان ناباروری عمدتاً به علت آن بستگی دارد. سن شما، مدت زمانی که برای بارداری تلاش کرده‌اید و ترجیحات شخصی شما عواملی در تصمیم‌گیری در مورد درمان هستند. گاهی اوقات، یک نفر به درمان نیاز دارد، اما در موارد دیگر، درمان شامل هر دو شریک می‌شود.
در بیشتر موارد، زوج‌های نابارور شانس بالایی برای بارداری دارند. مواردی مانند دارو، جراحی یا فناوری کمک باروری (ART) می‌توانند به آن ها کمک کنند. اغلب، تغییر سبک زندگی یا بهبود دفعات و زمان مقاربت، می‌تواند شانس بارداری شما را بهبود بخشد. درمان همچنین می‌تواند شامل ترکیبی از روش‌ها باشد.
درمان نازایی زنان
درمان‌های نازایی در زنان عبارتند از:
اصلاح سبک زندگی: افزایش یا کاهش وزن، ترک سیگار یا مواد مخدر و بهبود سایر شرایط سلامتی می‌تواند شانس بارداری را بهبود بخشد.
داروها: داروهای باروری تخمدان‌های شما را برای تخمک‌گذاری بیشتر تحریک می‌کنند که این امر شانس بارداری شما را افزایش می‌دهد.
جراحی: جراحی می‌تواند لوله‌های فالوپ مسدود شده را باز کند و پولیپ‌ها، فیبروم‌ها یا بافت اسکار را بردارد.
همچنین پزشکان احتمال دارد در مورد چگونگی بهبود شانس بارداری پیشنهاداتی ارائه دهند. این موارد می تواند شامل ردیابی تخمک‌گذاری از طریق دمای پایه بدن، توجه به بافت مخاط دهانه رحم و استفاده از کیت تخمک‌گذاری خانگی برای پیش‌بینی تخمک‌گذاری باشد.
درمان نازایی برای مردان
درمان‌های ناباروری در مردان شامل دارو و جراحی است. داروها می‌توانند سطح تستوسترون یا سایر هورمون‌ها را افزایش دهند. همچنین داروهایی برای اختلال نعوظ وجود دارد که به شما در حفظ نعوظ در طول رابطه جنسی کمک می‌کند. برخی از مردان برای باز کردن انسداد در لوله‌هایی که اسپرم را حمل می‌کنند یا برای ترمیم مشکلات ساختاری، به جراحی نیاز دارند. جراحی واریکوسل می‌تواند اسپرم را سالم‌تر کند و احتمال بارداری را بهبود بخشد.
قرص وایتا هی کانسپشن نوتراکس 30 عددی
356,400 تومان
درمان‌های رایج نازایی چیست؟
برخی از زوج‌ها برای بارداری با استفاده از فناوری کمک باروری (ART)، به کمک بیشتری نیاز دارند. ART هر نوع درمان باروری است که شامل دستکاری اسپرم یا تخمک توسط پزشک می‌باشد. برای افزایش احتمال بارداری، می‌توانید قبل از امتحان کردن یکی از این گزینه‌ها، داروهایی برای تحریک تخمک‌گذاری مصرف کنید:
لقاح آزمایشگاهی: (IVF) شامل بازیابی تخمک‌ها از تخمدان شما و سپس قرار دادن آنها با اسپرم در ظرف آزمایشگاهی است. اسپرم، تخمک‌ها را بارور می‌کند. پزشک یک تا سه تخمک بارور شده (جنین) را به رحم شما منتقل می‌کند.
تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم (ICSI): این روش احتمال دارد در طول فرآیند IVF انجام شود. یک جنین‌شناس، یک اسپرم واحد را مستقیماً به هر تخمک تزریق می‌کند. سپس، پزشک یک تا سه جنین را به رحم شما منتقل می‌کند.
تلقیح داخل رحمی (IUI): پزشک از یک لوله بلند و نازک برای قرار دادن اسپرم در رحم شما استفاده می‌کند. IUI گاهی اوقات تلقیح مصنوعی نیز نامیده می‌شود.
هچینگ کمکی: فرآیندی که شامل باز کردن لایه بیرونی جنین برای آسان‌تر کردن لانه‌گزینی آن در پوشش رحم شما است.
ART شخص ثالث: زوج‌ها می توانند از تخمک‌های اهدایی، اسپرم اهدایی یا جنین‌های اهدایی استفاده کنند. برخی از زوج‌ها نیز به یک رحم جایگزین نیاز دارند.
عوارض درمان نازایی چیست؟
تولید چندین تخمک و انتقال بیش از یک جنین، خطر بارداری با بیش از یک جنین را افزایش می‌دهد. عوارضی مانند سقط جنین، زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد، مرگ نوزاد و عوارض طولانی مدت سلامتی در زنانی که چندین جنین باردار هستند، شایع‌تر است.
برخی اوقات داروهای باروری باعث دردناک و متورم شدن تخمدان‌ها می‌شود(سندرم تحریک بیش از حد تخمدان) که این بیماری می‌تواند جدی شود و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. روش درمانی IVF خطر بارداری خارج رحمی را افزایش می‌دهد. گاهی وقت ها نیز شما تحت درمان ناباروری قرار می‌گیرید ولی به بارداری ختم نمی‌شود.
چگونه می‌توان از نازایی جلوگیری کرد؟
رژیم غذایی متعادل داشته باشید و وزن سالم خود را حفظ نمایید. از سیگار، مواد مخدر و الکل استفاده نکنید. برای بیماری‌های مقاربتی تحت درمان قرار بگیرید. قرار گرفتن در معرض سموم محیطی را محدود کنید. از نظر جسمی فعال باشید، اما بیش از حد ورزش نکنید. بارداری را تا سنین بالا به تعویق نیندازید. می توانید از انجام روش‌های حفظ باروری (انجماد تخمک یا اسپرم) استفاده کنید.
نکات پایانی
نازایی چالش‌های زیادی را ایجاد می‌کند و می‌تواند بسیار ناراحت‌کننده باشد. این بیماری می‌تواند بر روابط و سلامت عاطفی شما تأثیر بگذارد. همچنین درمان‌های نازایی می‌توانند پرهزینه باشند و از نظر مالی شما را تحت فشار قرار دهند. اگر با وجود تمام تلاش‌هایتان باردار نمی‌شوید، احتمال دارد وقت آن رسیده باشد که به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. پزشکان می‌توانند علت را تشخیص دهند و سپس گزینه‌های درمانی ممکن را با شما در میان بگذارند. اکثر زوج‌ها در نهایت باردار می‌شوند، اما برخی به فناوری‌های تولید مثل یا فرزندخواندگی روی می‌آورند.
منبع: http://my.clevelandclinic.org/health/diseases/16083-infertility
