درباره بیماری آپاندیسیت بیشتر بدانید!

آپاندیسیت(appendicitis) زمانی رخ می دهد که آپاندیس شما مسدود، عفونی و ملتهب شود. آپاندیس، یک عضو کوچک لوله ای شکل است که به روده بزرگ متصل است. هیچ کس دقیقاً نمی داند هدف آن چیست، اما می دانیم که آپاندیسیت جدی است. اندازه و محل آپاندیس، باعث می‌شود که به راحتی مسدود و عفونی شود و باعث آپاندیسیت شود. در این مقاله به علل ایجاد آپاندیسیت، علائم و درمان آن می پردازیم.

آپاندیسیت چیست؟

آپاندیسیت، التهاب آپاندیس است و می تواند باعث درد حاد ناگهانی و شدید در قسمت تحتانی شکم شود. این یک اورژانس پزشکی است که تقریباً همیشه نیاز به جراحی در اسرع وقت برای برداشتن آپاندیس دارد.

آپاندیس یک کیسه کوچک لوله ای شکل به اندازه یک انگشت است که از انتهای سمت راست پایین روده بزرگ بیرون زده است. مدفوع که در روده بزرگ حرکت می کند می تواند آپاندیس را مسدود یا عفونی کند و منجر به التهاب شود. التهاب باعث تورم آپاندیس می شود و زمانی که متورم شود، می تواند ترکیده شود.

ترکیدگی آپاندیس یک اورژانس پزشکی است. این عارضه، باکتری ها را از داخل روده در سراسر حفره شکمی پخش می کند. این عفونت (پریتونیت) می تواند به جریان خون سرایت کند که می تواند منجر به عوارض تهدید کننده زندگی (سپسیس) شود. به دلیل این خطر، درمان استاندارد آپاندیسیت برداشتن آپاندیس (آپاندکتومی) است. آپاندیس یک عضو ضروری نیست و شما آن را از دست نخواهید داد.

انواع آپاندیسیت

دو نوع آپاندیسیت وجود دارد. آپاندیسیت حاد که شایع ترین نوع است و علائم آن به طور ناگهانی شروع می شود و در عرض چند ساعت به سرعت بدتر می شود. نوع دوم آپاندیسیت مزمن می باشد. به این معنی که آپاندیس ملتهب است، اما معمولاً بدتر نمی شود. در حالی که علائم معمولاً خفیف‌تر هستند، درد می‌تواند طی هفته‌ها، ماه‌ها یا حتی سال‌ها عود کند. از آنجایی که پزشکان اطلاعات کمتری در مورد آپاندیسیت مزمن دارند، تشخیص آن دشوارتر است.

چه چیزی باعث آپاندیسیت می شود؟

آپاندیسیت در هر سنی می تواند بروز کند اما در کودکان کمتر از ۲ سال نادر است. احتمال ابتلا به آن در آقایان بین ۱۰ تا ۳۰ سال بیشتر است. اگر آپاندیسیت در خانواده شما وجود داشته باشد، احتمال دارد در برخی مواقع به آن مبتلا شوید. این وضعیتی نیست که منتقل شود، اما برخی از عوامل ژنتیکی می توانند شما را در معرض خطر بیشتری قرار دهند.

آپاندیسیت زمانی اتفاق می‌افتد که آپاندیس مسدود ‌شود. این انسداد اغلب توسط مدفوع، جسم خارجی یا سرطان به وجود می آید. انسداد همچنین احتمال دارد در اثر عفونت ایجاد شود زیرا آپاندیس می تواند در پاسخ به هر عفونتی در بدن متورم شود. برخی شرایط نیز می توانند باعث آپاندیسیت شوند، از جمله:

• سنگ های آپاندیس: مدفوع قدیمی می تواند خشک شده و به سنگ های سخت تبدیل شود که سپس در دهانه آپاندیس گیر می کند. از آنجایی که این سنگ ها حامل باکتری هستند و همچنین می توانند باکتری های دیگری را در داخل آپاندیس به دام بیندازند، احتمالاً باعث التهاب می شوند.
• هیپرپلازی لنفوئید: سیستم لنفاوی، بخشی از سیستم ایمنی است که به بدن شما کمک می کند مایعات را تنظیم کند، باکتری ها را فیلتر کند و گلبول های سفید خون را ایجاد کند. در مورد هیپرپلازی لنفاوی، غدد لنفاوی شروع به تولید سلول های اضافی در پاسخ به ویروس یا عفونت می کنند. از آنجایی که آپاندیس دارای بافت لنفاوی است، احتمال دارد با تورم واکنش نشان دهد، حتی اگر منبع عفونت نباشد. این تورم می تواند باعث ایجاد انسداد شود که منجر به عفونت می شود.
• کولیت: اگر روده بزرگ شما ملتهب است، می تواند از طریق گسترش عفونت یا به دلیل تحریک آپاندیس شما را تحت تاثیر قرار دهد.
• تومورها: در حالی که نادر است، تومورها می توانند در داخل آپاندیس رشد کنند و منجر به آپاندیسیت شوند.
• انگل ها: اگر یک انگل دهانه آپاندیس را تا حدی مسدود کند، ممکن است ملتهب شود.
• فیبروز سیستیک: برخی از افراد مبتلا به فیبروز کیستیک، آپاندیس بزرگتری دارند که می تواند خطر آپاندیسیت را در آنها افزایش دهد.

علائم آپاندیسیت

علائم رایج آپاندیسیت عبارتند از درد در سمت راست پایین شکم یا درد در نزدیکی ناف که به سمت پایین حرکت می کند. این معمولا اولین علامت است. محل درد آپاندیس بسته به اینکه آپاندیس کجاست می تواند برای برخی افراد متفاوت باشد. برای مثال، اگر پشت روده بزرگ باشد، احتمالاً در نزدیکی لگن احساس درد کنید. علائم دیگر شامل موارد زیر می باشد:

• از دست دادن اشتها
• تهوع و استفراغ بلافاصله پس از شروع درد شکم
• شکم متورم
• تب
• عدم توانایی در عبور گاز

سایر علائم کمتر شایع آپاندیسیت عبارتند از:

• درد مبهم یا شدید در هر نقطه از قسمت فوقانی یا پایین شکم، پشت یا انتهای عقب
• ادرار دردناک یا دشوار
• استفراغ قبل از شروع درد شکم
• گرفتگی شدید
• یبوست یا اسهال همراه با گاز

علائم غیر معمول آپاندیسیت در دوران بارداری عبارتند از:

• رفلاکس اسید و یا سوء هاضمه
• درد لگن
• درد زیر قفسه سینه

اگر هر یک از این علائم را دارید، فورا به پزشک مراجعه نمایید. آپاندیسیت حاد به طور ناگهانی و به سرعت در طی ۲۴ ساعت ایجاد می شود. تشخیص و درمان به موقع مهم است. از خوردن، آشامیدن یا استفاده از داروهای ضد درد، ضد اسیدها، ملین ها یا پدهای حرارتی خودداری نمایید.

آپاندیسیت چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص آپاندیسیت می تواند مشکل باشد. علائم آن اغلب نامشخص یا شبیه به بیماری های دیگر از جمله مشکلات کیسه صفرا، عفونت مثانه یا مجاری ادراری، بیماری کرون، گاستریت، سنگ کلیه، عفونت روده و مشکلات تخمدان هستند. برخی معاینات مانند معاینه شکم برای بررسی التهاب، معاینه رکتوم و برخی آزمایش ها مانند آزمایش ادرار برای رد عفونت دستگاه ادراری، آزمایش خون، سی تی اسکن و سونوگرافی برای تشخیص آپاندیسیت استفاده می شود.

درمان آپاندیسیت

آپاندیسیت تقریباً همیشه به عنوان یک اورژانس درمان می شود. جراحی برای برداشتن آپاندیس که آپاندکتومی نامیده می شود، تقریباً درمان استاندارد برای تمام موارد آپاندیسیت است.

به طور کلی، اگر پزشک شما مشکوک به آپاندیسیت باشد، به سرعت آن را برای جلوگیری از پارگی برمی دارد. اگر آبسه دارید، احتمالاً دو روش روی شما انجام می شود، یکی برای تخلیه چرک و مایع آبسه و دیگری برای خارج کردن آپاندیس. اما برخی تحقیقات نشان می‌دهد که درمان آپاندیسیت حاد با آنتی‌بیوتیک‌ها می تواند به شما در جلوگیری از جراحی کمک کند.

آپاندکتومی

قبل از اینکه آپاندیس شما خارج شود، برای مبارزه با عفونت آنتی بیوتیک مصرف خواهید کرد. برای جراحی معمولاً بیهوشی عمومی دریافت خواهید کرد، به این معنی که برای این عمل خواب خواهید بود. ۸ ساعت قبل از جراحی نمی توانید بخورید یا بنوشید اما از طریق سرم، مایعات دریافت خواهید کرد. دو نوع آپاندکتومی وجود دارد:

لاپاراسکوپی

این شایع ترین نوع آپاندکتومی به دلیل زمان بهبودی سریع آن است. در حین جراحی، پزشک از لوله ای برای باد کردن شکم با گاز استفاده می کند تا بتواند آپاندیس شما را بهتر ببیند. آنها آپاندیس شما را از طریق یک برش به طول ۴ اینچ یا با وسیله ای به نام لاپاروسکوپ (ابزاری شبیه تلسکوپ نازک که به آنها اجازه می دهد داخل شکم شما را ببینند) برمی دارند.

اگر پریتونیت دارید، جراح شکم شما را تمیز کرده و چرک را تخلیه می کند. جراح برش را با بخیه های جذب شونده یا معمولی می بندد. اگر بخیه‌های معمولی انجام شود، باید ۷ تا ۱۰ روز پس از جراحی برای برداشتن بخیه‌ها به پزشک مراجعه نمایید. در صورت عدم وجود عارضه باید بتوانید ظرف ۲۴ ساعت بیمارستان را ترک کنید.

جراحی باز

اگر آپاندیس شما قبلاً ترکیده باشد یا اگر قبلاً جراحی شکم باز کرده‌اید، پزشک بریدگی بزرگ‌تری در سمت راست پایین شکم شما ایجاد می‌کند. هنگامی که ناحیه شکم باز شد، جراح آپاندیس شما را با بخیه می بندد و آن را می کشد. اگر آپاندیس شما ترکیده باشد، شکم شما با آب نمک شسته می شود. برش با بخیه بسته می شود و احتمال دارد یک لوله کوچک برای تخلیه مایعات اضافی وارد شود. اگر پریتونیت دارید، پزشک احتمالاً مجبور شود در وسط شکم شما بریدگی ایجاد کند و شاید تا ۱ هفته طول بکشد تا بتوانید بیمارستان را ترک کنید.

مراقبت های پس از آپاندکتومی

پس از جراحی، اغلب از طریق IV مسکن به شما داده می شود. می توانید ظرف چند ساعت مایعات بنوشید و به آرامی شروع به خوردن غذاهای جامد بیشتری کنید. پس از ۱۲ ساعت، باید بتوانید بلند شوید و حرکت کنید. داشتن مقداری درد و کبودی در اطراف بریدگی طبیعی است.

اگر لاپاراسکوپی انجام داده اید، احتمالاً در شانه خود نیز احساس درد داشته باشید یا از گازی که به شکم شما پمپ شده است احساس نفخ کنید. برای کمک می توانید از مسکن های بدون نسخه استفاده نمایید. تمیز و خشک نگه داشتن برش در حین بهبودی بسیار مهم است.

برای کمک به بهبودی، فعالیت خود را برای ۳-۵ روز بعد از لاپاراسکوپی و ۱۰-۱۴ روز بعد از جراحی باز محدود نمایید. اگر نیاز به سرفه دارید، می توانید با قرار دادن یک بالش روی شکم و اعمال فشار، از شکم خود حمایت کنید. به آرامی فعالیت خود را افزایش دهید، با پیاده روی کوتاه شروع کنید اما در صورت نیاز استراحت نمایید.

شما باید بتوانید در عرض ۲-۳ هفته به روال عادی خود بازگردید، اما اگر جراحی باز انجام داده اید، به مدت ۴-۶ هفته از فعالیت های شدید خودداری نمایید. همچنین پس از آپاندکتومی، اگر مواردی مانند استفراغ کنترل نشده، افزایش درد شکم، سرگیجه یا احساس غش، خون در استفراغ یا ادرار، افزایش درد و قرمزی در محل برش جراحی، تب و یا چرک در زخم خود دارید با پزشک خود تماس بگیرید.

عوارض آپاندیسیت

آپاندیسیت اگر درمان نشود، آپاندیس ملتهب می‌ترکد و باکتری‌ها و آلودگی‌ها را به داخل حفره شکمی، قسمت مرکزی بدن که کبد، معده و روده‌ها را نگه می‌دارد، می‌ریزد. این می تواند منجر به پریتونیت، یک عفونت جدی پوشش داخلی حفره شکم (صفاق) شود. این می تواند کشنده باشد مگر اینکه به سرعت با آنتی بیوتیک های قوی و جراحی، برای از بین بردن چرک درمان شود.

گاهی اوقات با ترکیدن آپاندیس احتمال دارد آبسه یا تجمع چرک ایجاد شود. معمولاً پزشک آبسه را تخلیه می کند و آپاندیس را در حین جراحی خارج می کند. در برخی موارد، التهاب آپاندیس می‌تواند باعث تحریک ایلئوس شود، یعنی روده‌های شما منقبض می‌شوند و غذا نمی‌تواند در سیستم گوارش شما حرکت کند. این موقتی است اما می تواند باعث شود شما احساس یبوست، نفخ، گاز و گرفتگی کنید.

در حالی که نادر است، احتمال دارد پس از آپاندکتومی فیستول ایجاد شود. فیستول گذرگاهی بین دو قسمت بدن است که نباید وجود داشته باشد. در مورد آپاندیسیت، فیستول می تواند روده ها را درگیر کند. فیستول برای رفع، نیاز به جراحی دارد. سایر عوارضی که احتمال دارد بعد از آپاندیسیت اتفاق بیفتد شامل انسداد روده کوچک، عفونت در محل جراحی یا سقط جنین در صورت بارداری است.

پیشگیری از آپاندیسیت

هیچ راهی برای پیشگیری از آپاندیسیت وجود ندارد. اما معمولاً در افرادی که غذاهای سرشار از فیبر مانند میوه ها و سبزیجات تازه مصرف می کنند، کمتر دیده می شود.

نکات پایانی

آپاندیسیت یک اورژانس پزشکی است که برای برداشتن آن نیاز به جراحی وجود دارد. خوشبختانه، زندگی بدون آپاندیس هیچ مشکلی برای سلامتی ایجاد نمی کند. علائم آپاندیسیت معمولاً در ۲۴ ساعت اول ظاهر می شود و به سرعت پیشرفت می کند. در صورت عدم درمان، آپاندیس احتمال دارد در عرض ۴۸ تا ۷۲ ساعت ترکیده شود. تشخیص و درمان سریع برای جلوگیری از عوارض آن بسیار مهم است. اگر فکر می کنید که آپاندیسیت دارید، باید فورا به پزشک مراجعه نمایید.