ویاس یا لیزدگزامفتامین چیست؟

لیز دگزامفتامین (Lisdexamfetamine) که معمولا با نام تجاری ویاس Vyas شناخته می شود، دارویی است که برای درمان اختلال ای دی اچ دی، افزایش توجه و کاهش بیش فعالی (ADHD) و اختلال پرخوری (BED) استفاده می شود. لیزدگزامفتامین به دسته ای از داروها به نام محرک های سیستم عصبی مرکزی تعلق دارد که با تأثیر بر مواد شیمیایی خاصی در مغز که به بیش فعالی و کنترل جنب و جوش کمک می کنند، عمل می کنند.

در این مقاله، موارد استفاده، مزایا، عوارض جانبی و اقدامات احتیاطی مرتبط با لیزدگزامفتامین یا ویاس را بررسی خواهیم کرد.

موارد استفاده و فواید لیز دگزامفتامین

درمان با ویاس: ADHD عمدتاً برای مدیریت ADHD در کودکان (۶ سال و بالاتر)، نوجوانان و بزرگسالان تجویز می شود. این به بهبود دامنه توجه، کاهش جنب و جوش و کنترل بیش فعالی کمک می کند و به افراد مبتلا به ADHD اجازه می دهد تمرکز بهتری داشته باشند و در فعالیت های روزانه شرکت کنند.

اختلال پرخوری (BED): Lisdexamfetamine برای درمان BED در بزرگسالان نیز تایید شده است. این می تواند به کاهش دفعات پرخوری کمک کند و کنترل بهتری بر رفتار خوردن ایجاد کند.

نحوه مصرف و مقدار مصرف ویاس

لیزدگزامفتامین به شکل کپسول در دسترس است و معمولاً یک بار در روز و در صبح مصرف می شود. دوز توسط پزشک بر اساس سن، وزن و شرایط خاص پزشکی فرد تعیین می شود. مهم است که دوز و دستورالعمل های تجویز شده را به دقت دنبال کنید.

دوز شروع لیزدگزامفتامین برای درمان ADHD معمولاً ممکن است به تدریج بر اساس اثر درمانی مورد نظر و هر گونه عوارض جانبی مشاهده شده تنظیم شود. پیروی از دستورالعمل های تجویزی پزشک در مورد دوز و هر گونه مدل مصرف مورد نیاز بسیار مهم است.

اقدامات احتیاطی و عوارض جانبی ویاس

در حالی که ویاس می تواند برای بسیاری از افراد مفید باشد، اقدامات احتیاطی و عوارض جانبی وجود دارد که باید از آنها آگاه بود:

خطر سوء مصرف و وابستگی: ویاس به دلیل پتانسیل سوء مصرف و وابستگی یک ماده کنترل شده است. باید طبق تجویز و نظارت دقیق توسط یک متخصص استفاده شود.

اثرات قلبی عروقی: لیزدگزامفتامین می تواند ضربان قلب و فشار خون را افزایش دهد. افرادی که از قبل بیماری قلبی دارند باید احتیاط کنند و قبل از شروع درمان به پزشک خود اطلاع دهند.

اثرات روانپزشکی: لیزدگزامفتامین ممکن است شرایط روانپزشکی موجود را تشدید کند یا باعث ایجاد شرایط جدید روانپزشکی مانند نوسانات خلقی، اضطراب یا روان پریشی شود. مهم است که در مورد هر گونه سابقه شخصی یا خانوادگی اختلالات روانپزشکی با یک متخصص صحبت کنید.

سرکوب رشد: استفاده طولانی مدت از این دارو منجر به سرکوب رشد در برخی از کودکان می شود. بنابراین نظارت منظم بر قد و وزن در طول درمان توصیه می شود.

سایر عوارض جانبی رایج: عوارض جانبی شایع لیزدگزامفتامین شامل کاهش اشتها، خشکی دهان، بی خوابی، تحریک پذیری و اختلالات گوارشی است. اکثر عوارض جانبی معمولاً خفیف و موقتی هستند.

تداخلات و موارد منع مصرف

لیزدگزامفتامین ممکن است با سایر داروها از جمله داروهای ضد افسردگی خاص، داروهای ضد فشار خون و مهارکننده های مونوآمین اکسیداز (MAOIs) تداخل داشته باشد. پزشک خود را در مورد تمام داروها، مکمل ها یا محصولات گیاهی که مصرف می کنید مطلع کنید تا از تداخلات احتمالی جلوگیری شود.

لیزدگزامفتامین در افرادی که سابقه حساسیت به آمفتامین ها یا بیماری های قلبی عروقی قابل توجهی دارند منع مصرف دارد.

مکانیسم عملکرد ویاس

لیزدگزامفتامین یک پیش دارو است، به این معنی که تا زمانی که در بدن متابولیزه نشود غیرفعال است. پس از مصرف، لیزدگزامفتامین به دکستروآمفتامین، یک محرک قوی سیستم عصبی مرکزی تبدیل می شود. دکستروآمفتامین سطوح انتقال دهنده های عصبی خاص از جمله دوپامین و نوراپی نفرین را در مغز افزایش می دهد. این عمل به تنظیم توجه، کنترل جنب و جوش و بیش فعالی که از علائم اصلی ADHD هستند، کمک می کند.

مدت زمان اثرگذاری ویاس

یکی از مزایای لیزدگزامفتامین مدت اثر طولانی تر آن در مقایسه با سایر داروهای ADHD است. پس از مصرف، این دارو به تدریج به دکستروآمفتامین تبدیل می شود که منجر به آزادسازی طولانی مدت داروی فعال می شود. این مکانیسم طولانی رهش امکان دوز یک بار در روز را فراهم می کند و کنترل پایدار علائم را در طول روز فراهم می کند.

نظارت و پیگیری هنگام مصرف ویاس

هنگام استفاده از این دارو، نظارت منظم و ویزیت های بعدی با یک متخصص ضروری است. در طول درمان، پزشک پاسخ بیمار به دارو را ارزیابی می‌کند، برای هر گونه عوارض جانبی نظارت می‌کند و اثربخشی کلی برنامه درمانی را ارزیابی می‌کند. اندازه گیری قد، وزن و فشار خون معمولاً در کودکان برای اطمینان از رشد و تکامل مناسب کنترل می شود.

قطع ناگهانی مصرف ویاس

در صورت قطع مصرف لیزدگزامفتامین، مهم است که این کار را تحت راهنمایی یک متخصص انجام دهید. قطع ناگهانی دارو ممکن است منجر به علائم ترک مانند خستگی، افسردگی و تحریک پذیری شود. ممکن است برای کاهش تدریجی دوز و به حداقل رساندن اثرات احتمالی قطع مصرف، یک برنامه باریک‌تر توصیه شود.

تغییرات فردی و طرح درمان

هر فرد ممکن است به طور متفاوتی به لیزدگزامفتامین پاسخ دهد و برنامه درمانی باید متناسب با نیازهای خاص آنها باشد. عواملی مانند سن، شدت علائم، شرایط همزیستی و پاسخ فردی به دارو هنگام تعیین دوز مناسب و مدت درمان در نظر گرفته می شود.

معمولا چقدر طول می کشد تا اثرات ویاس یا لیزدگزامفتامین را مشاهده کنید؟

شروع اثرات لیزدگزامفتامین می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. با این حال، به طور کلی، دارو در عرض ۱ تا ۲ ساعت پس از مصرف شروع به اثر می کند. برخی از افراد ممکن است نسبتاً سریع متوجه بهبود در توجه، تمرکز و کنترل فعالیت شوند، در حالی که برخی دیگر ممکن است شروع تدریجی تری از تسکین علائم را تجربه کنند.

توجه به این نکته مهم است که لیزدگزامفتامین معمولاً به عنوان بخشی از یک برنامه درمانی جامع برای ADHD تجویز می شود که ممکن است شامل رفتار درمانی، مداخلات آموزشی و سایر اقدامات حمایتی باشد. فواید کامل این این دارو ممکن است چندین هفته طول بکشد تا مشخص شود زیرا برنامه درمانی فرد بهینه و تنظیم می شود.

در طول دوره اولیه درمان، معمول است که پزشک به دقت پاسخ فرد به لیزدگزامفتامین را زیر نظر بگیرند. آنها دوز را تنظیم می کنند یا برنامه درمانی را بر اساس نیازهای خاص فرد و هر گونه عوارض جانبی مشاهده شده تنظیم می کنند.

نکات پایانی

لیسدگزامفتامین (ویاس) دارویی است که معمولاً برای درمان ADHD و اختلال پرخوری تجویز می شود. این می تواند به بهبود توجه، کاهش بیش فعالی و ارتقای کنترل بهتر بر رفتار خوردن کمک کند. در حالی که لیزدگزامفتامین می تواند موثر باشد، مهم است که دوز تجویز شده را دنبال کنید و در مورد نگرانی ها یا عوارض جانبی احتمالی با یک متخصص صحبت کنید.

ضرورت دریافت راهنمایی و پشتیبانی حرفه ای: برای افرادی که از لیزدگزامفتامین استفاده می کنند بسیار مهم است که با پزشک خود ارتباط آزاد داشته باشند. طبق بررسی علمی مجله سلامت داروخانه آنلاین، بررسی های منظم، بحث در مورد هر گونه نگرانی یا عوارض جانبی، و پیروی از برنامه درمانی تجویز شده می تواند مزایای لیزدگزامفتامین را بهینه کند و در عین حال خطرات احتمالی را به حداقل برساند.