تاویلِ باد بهاری از نگاه ملای رومی و خواجه شیرازی
باد بهاری یا به تعبیر لسان الغیب، «نسیم باد نوروزی» ارمغانی است که از «کوی یار می آید» و هرگز نباید مانند باد پاییزی انگاشته شود؛ هر دو باد هستند، اما این کجا و آن کجا؟! این مایه رویش و سرسبزی است و آن باعث ریزش و پژمردگی. باد بهاری، نسیمی از کوی یار است و بوی دوست می دهد و کار او را می کند؛ آیا نمی بینید زمین های مرده را که چگونه جانِ دوباره می گیرند و درختان را شکوفه باران می کنند: «فَانْظُرْ إِلَی آثَارِ رَحْمَتِ اللَّهِ کَیفَ یحْیی الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا إِنَّ ذَلِکَ لَمُحْیی الْمَوْتَی وَهُوَ عَلَی کُلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ.»
با این حال، بسیار کوته نظری است که این خنیاگری سحرآمیز را در احیاگری ارضِ طبیعت خلاصه کنیم. ارضِ جانِ ما مگر کمتر از ارضِ جهان است که باد بهارش بی اثر باشد؟ این نسیم، از جانب محبوب است و در پی محبّ می گردد. پس پیش از زمین، زمانه را و بیش از آن، اهل زمین و زمانه را می طلبد؛ به شرط آنکه شوره زار نباشد که جز خار و خس از آن نمی روید.
گر درختِ خشک باشد در مکان
عیب آن از بادِ جان‌افزا مدان
باد کار خویش کرد و بر وزید
آنکه جانی داشت بر جانش گزید
چنین است که بهار و ..